ΠΑΡΙΣΙ, ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015

Έχει μεγάλη σημασία να παρουσιαστούν τα πολιτικά, θρησκευτικά και οικονομικά προβλήματα με όρους πνευματικής ευημερίας της ανθρωπότητας και να διευκρινιστεί πλήρως το νόημα της λέξης «πνευματικός». Έχει περάσει πια ο καιρός όπου μπορούσαμε να διαχωρίσουμε σαφώς τον θρησκευτικό από τον πολιτικό ή τον οικονομικό κόσμο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι πνευματικά προσανατολισμένοι άνθρωποι απέφυγαν να αναλάβουν –όπως τους υπαγόρευε το πνευματικό καθήκον και χρέος τους– την ηγεσία των λαών. Άφησαν την εξουσία σε λάθος χέρια και επέτρεψαν στους ιδιοτελείς και τους φαύλους να κυβερνούν.

Τα Προβλήματα της Ανθρωπότητας, Α. Μπέιλη, σ. 168-69 (προσαρμοσμένο)

 Απόψε, ανάμεσα στα άλλα θέματα, θα ήθελα να σκεφτούμε πάνω στην εξής ερώτηση: «Σε ποιο βαθμό οι πνευματικά προσανατολισμένοι άνθρωποι έχουν αναλάβει σήμερα έναν ηγετικό ρόλο στις ανθρώπινες υποθέσεις»; Καλό θα είναι, μάλιστα, να προσεγγίσουμε το ζήτημα υπό το πρίσμα όλων όσων συνέβησαν στο Παρίσι τον περασμένο μήνα και ό,τι αυτά συμβολίζουν.

Πριν ένα μήνα, από σήμερα, έγιναν οι επιθέσεις στο Παρίσι – την πόλη του Φωτός. Γρήγορα, ακολούθησαν επιθέσεις στο Μάλι και αλλού, συμπεριλαμβανομένης της Καλιφόρνιας, εδώ στις ΗΠΑ, και σήμερα στην Αυστραλία. Οι επιθέσεις αυτές ξεσήκωσαν ένα κύμα φόβου σε όλη την ανθρωπότητα και έχουν ήδη προκαλέσει μια σπασμωδική κίνηση μίσους σε αρκετά μέρη του κόσμου, εναντίον των Μουσουλμάνων και των προσφύγων από τη Συρία ή από αλλού.

Έρχεται στο νου η φράση της Μπαγκαβάτ-Γκιτά: Κάθε φορά που υπάρχει καταπάτηση του νόμου και άνοδος της ανομίας σε κάθε πλευρά, τότε Εκδηλώνομαι. Για την σωτηρία των δικαίων και την καταστροφή των κακών, για την σταθερή θέσπιση του νόμου, γεννιέμαι κάθε εποχή.

 Είναι σημαντικό να γίνει αποδεκτή η σοβαρότητα της εμφάνισης των δυνάμεων που υπερασπίζονται το μίσος, διαμετρικά αντίθετες προς την αγάπη. Αυτές είναι κρίσιμες στιγμές. Μπορεί να αναμένουμε ότι θα θριαμβεύσει η αγάπη, αλλά η κρίση απαιτεί, όλοι οι καλοπροαίρετοι και πνευματικά προσανατολισμένοι άνθρωποι, να αναλάβουν κάποια ευθύνη και να εκφράσουν έμπρακτα με μικρές πράξεις αγάπης προς την ανθρωπότητα, την εμπιστοσύνη τους στη βασική θειότητα των ανθρώπων, καθώς και την αγάπη τους προς τη ζωή, στο σύνολό της. Αυτή είναι μια κρίση θέλησης – ας αναλογιστούμε τη φράση από τον διαλογισμό για την επανεμφάνιση: «Δοκιμάστε να επικεντρώσετε την προσήλωση της πρόθεσής σας στο να υπηρετείτε και να σκορπίζετε αγάπη στο περιβάλλον σας συνειδητοποιώντας ότι στο βαθμό που το κάνετε αυτό προσπαθείτε να συγχωνεύσετε την προσωπική σας θέληση με τη θεία Θέληση».

Η άλλη όψη της ιστορίας του Παρισιού είναι φυσικά η Σύνοδος Κορυφής για το Κλίμα. Αυτή τη στιγμή είναι μεσάνυχτα στο Παρίσι και βρισκόμαστε στο κλείσιμο της τελευταίας μέρας της Συνόδου Κορυφής, ενώ οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται. Το κείμενο για την τελική συμφωνία αναμένεται να παρουσιαστεί αύριο το πρωί στις 9.00 πμ, μετά τις ολονύχτιες εργασίες των συνέδρων της Πέμπτης μέχρι τις 6.00 το πρωί.

Σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να είναι χρήσιμη μια πρώτη ανασκόπηση της ίδιας της συνόδου κορυφής, διότι πολλά συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτών των τελευταίων δύο εβδομάδων της διαπραγμάτευσης. Στη συνέχεια, και μετά από μια σύντομη ανασκόπηση μέρους της διαδικασίας και της συμφωνίας, όπως διαμορφώνεται σήμερα, θα μπορούσαμε να στοχαστούμε για λίγο σχετικά με την ηγεσία των πνευματικά προσανατολισμένων ατόμων.

Πρώτα, ας προχωρήσουμε σε μια σύντομη ανασκόπηση της Συνόδου. Ο στόχος για τις κυβερνήσεις είναι να υπογράψουν μια συμφωνία που θα τεθεί σε ισχύ το 2020. Το σχέδιο συμφωνίας, που παρουσιάστηκε αργά το απόγευμα της Πέμπτης και υποβλήθηκε σε εντατική διαπραγμάτευση στη διάρκεια της νύχτας, μειώθηκε σε 27 σελίδες. Στην αρχή της ημέρας, την Τετάρτη, ήταν κατά 16 σελίδες μεγαλύτερο. Ένα μικρότερο έγγραφο σημαίνει την μείωση του αριθμού των θεμάτων που δεν έχουν αποφασιστεί και βρίσκονται ακόμα υπό διαπραγμάτευση.

Στην Κοπεγχάγη, οι χώρες εδραίωσαν τις θέσεις τους πολύ νωρίτερα κατά τη διαδικασία και οι ομιλίες είχαν σταματήσει. Έτσι όλες οι ενδείξεις έδειχναν ότι θα υπήρχε συμφωνία κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, πράγμα που αποτελεί σημαντικό επίτευγμα, επειδή η πολιτική της επίτευξης συμφωνίας ανάμεσα σε όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου είναι εξαιρετικά πολύπλοκη. Προς το παρόν φαίνεται ότι η συμφωνία θα περιλαμβάνει σύσταση για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε λιγότερο από 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, με την επιδίωξη να διατηρηθεί σε λιγότερο από 1.5°C (είναι ήδη κατά 1 βαθμό πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα). Τίθεται, επίσης, ως μακροπρόθεσμος στόχος, η απεξάρτηση από τον άνθρακα, αν και χωρίς συγκεκριμένες ημερομηνίες ή στόχους. Στο διάστημα ενός πενταετούς κύκλου θα επανεξεταστούν οι περικοπές στις εκπομπές, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι χώρες τηρούν τις δεσμεύσεις τους και ότι αυξάνουν σταδιακά τους στόχους τους, κι ότι, επίσης, τηρούν σαφείς κανόνες για τη διαφάνεια, που σημαίνει ότι υποβάλουν τακτικά σαφείς πληροφορίες και εκθέσεις προόδου σε ότι αφορά την επίτευξη εθνικών στόχων για το κλίμα. Ανάμεσα στα θέματα, στα οποία δεν υπήρξε λήψη αποφάσεων, περιλαμβάνονταν ο τρόπος με τον οποίο οι βιομηχανικές χώρες και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες εντέλλονται να κατανείμουν τις ευθύνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μια συμφωνία για οικονομική υποστήριξη φτωχών χωρών που θα τις βοηθήσει στην προσαρμογή και στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, σαν αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη και η διαδικασία ανασκόπησης που θα ακολουθείται, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι χώρες τηρούν τις δεσμεύσεις τους και ότι αυξάνουν σταδιακά τους στόχους τους.

Ο «συνασπισμός υψηλών στόχων» συνδέει τώρα πάνω από 100 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, των ΗΠΑ και 79 κρατών από τις ομάδες κρατών της Αφρικής, του Ειρηνικού και της Καραϊβικής. Πρόκειται για μια άτυπη ομάδα που δεσμεύτηκε σε μια μεγαλόπνοη συμφωνία με στόχο την μείωση της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Αυτή η συμμαχία είναι μια ένδειξη ηγεσίας βασισμένης σε αρχές εκ μέρους των κυβερνήσεων.

Η Σύνοδος Κορυφής παρουσιάζει μια εκπληκτική εστία της ενέργειας , όπου οι αντιπροσωπείες των Κυβερνήσεων πραγματικά συνδιαλέγονται, ενώ συστήνονται μικρές ομάδες επιχειρώντας την επίλυση των αδιεξόδων και ολόκληρες αντιπροσωπείες ομιλούν και συζητούν. Ο Μπαν Κι Μουν χαρακτήρισε τις συνομιλίες ως τις πιο δύσκολες και περίπλοκες διαπραγματεύσεις στις οποίες είχε ποτέ εμπλακεί. Δεν είναι, όμως, μόνο οι κυβερνήσεις, οι οποίες διαπραγματεύονται και πιέζουν τις εθνικές αντιπροσωπείες.

Μία από τις εκδηλώσεις στο Παρίσι ήταν η σύνοδος κορυφής ηγετών, πόλεων και περιφερειών, από 5 ηπείρους, οι οποίοι εκπροσωπούν τοπικές και περιφερειακές αρχές περίπου για το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Έχουν εκδώσει μια Ατζέντα Δράσης και μια δήλωση Πενταετούς Οράματος (Action Agenda and a Five Year Vision statement). 2.255 πόλεις και 150 περιφέρειες (που εκπροσωπούν το 17% του παγκόσμιου πληθυσμού) έχουν ήδη εγγραφεί και δεσμευτεί για το κλίμα. 360 μεγάλες πόλεις έχουν πλέον συνδεθεί σε ένα Σύμφωνο Δημάρχων ενωμένων σε δράση για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. 17 μεγαλουπόλεις συνδέονται σε μία Συμμαχία Πόλεων για Ουδέτερο Αποτύπωμα Άνθρακα (Carbon Neutral Cities Alliance) με στόχο την επίτευξη μειώσεων κατά 80% των εκπομπών αερίων έως το 2050 σε σύγκριση με το 2000. http://newsroom.unfccc.int/lpaa/cities-subnationals/lpaa-focus-cities-regions-across-the-world-unite-to-launch-major-five-year-vision-to-take-action-on-climate-change/

Η επιχειρήσεις συμμετείχαν επίσης. Στα πλαίσια της Ατζέντας Δράσης Λίμα-Παρίσι με Επίκεντρο τις Επιχειρήσεις, 400 ηγετικά στελέχη επιχειρήσεων κινητοποιήθηκαν για μια δυναμική συμφωνία πάνω στην κλιματική αλλαγή στο Παρίσι, ώστε να βοηθήσουν στην εφαρμογή πρωτοποριακών εταιρικών δράσεων για το κλίμα σε νευραλγικούς τομείς, όπως η τιμολόγηση του άνθρακα, η χρηματοδότηση, οι υπεύθυνες πολιτικές δεσμεύσεις, και ο επιστημονικός καθορισμός στόχων.

Στις 2 Δεκεμβρίου, μια ευρεία συμμαχία εθνών, οργανώσεις Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμών, επιχειρήσεις και η κοινωνία των πολιτών ανακοίνωσαν τη δημιουργία του διεθνούς Συμφώνου του Παρισιού για το Νερό και την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, προκειμένου να καταστούν τα συστήματα νερού –τα πλέον θεμελιώδη για μια αειφόρο ανθρώπινη ανάπτυξη– περισσότερο ανθεκτικά στις κλιματικές επιπτώσεις.

Επίσης, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, που έχουν πιέσει τις κυβερνήσεις για δράση στην κλιματική αλλαγή, ήταν σε μεγάλο βαθμό παρούσες στη Σύνοδο Κορυφής των Παρισίων. Σε αυτές περιλαμβάνονται όλες οι ομάδες που γνωρίζετε καλά, όπως οι 350.org, Care International, Oxfam International, Green Peace, Avaaz κλπ. Νέοι ακτιβιστές για το κλίμα και την πράσινη ανάπτυξη πραγματοποίησαν καθιστική διαμαρτυρία το απόγευμα της Τετάρτης, μετά το σχέδιο του κειμένου που δόθηκε στη δημοσιότητα. Άρχισαν να χειροκροτούν, φωνάζοντας «είμαστε ασυγκράτητοι - ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός» και σήκωναν πλακάτ με συνθήματα «δικαιοσύνη, δίκαιη μετάβαση» και «στόχος: δίκαιο μοίρασμα για 1.5C» (Guardian). Χιλιάδες είναι εκείνοι που σχεδιάζουν, αύριο, να αψηφήσουν την απαγόρευση διαμαρτυρίας και να παραταχθούν σε μια διαδρομή 2 χιλιομέτρων, στο Παρίσι, υποστηρίζοντας μια ισχυρή συμφωνία και διαμαρτυρόμενοι στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων.

Αν το δούμε στο σύνολό του και λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικότερες συνόδους κορυφής στο παρελθόν, την εποχή που έγραφε η Αλίκη Μπέιλη, η κατάσταση της Συνόδου Κορυφής στο Παρίσι διαγράφεται εντελώς διαφορετική. Οι προηγούμενες συνδιασκέψεις ήταν εξ ολοκλήρου έργο των κυβερνήσεων (και μόνο λίγων κυβερνήσεων, μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού). Σήμερα, πνευματικά σκεπτόμενοι άνθρωποι σε κυβερνήσεις, στην κοινωνία των πολιτών, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στις επιχειρήσεις και τους επαγγελματικούς κλάδους αναλαμβάνουν την ευθύνη. Κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να συνυπολογίζουμε στους διαλογισμούς μας και να οραματιζόμαστε την ενδυνάμωση της θέλησης μεταξύ των πνευματικά προσανατολισμένων και περιεκτικών στοχαστών.

Μια τελευταία σκέψη. Φανταστείτε αυτά τα 40.000 άτομα, που τις δύο αυτές εβδομάδες των διαπραγματεύσεων, συμμετείχαν σε συνόδους, εκδηλώσεις, διαδικασίες. Σκεφτείτε όλους εκείνους τους πνευματικά προσανατολισμένους ανθρώπους, που ως αποτέλεσμα της ορμητικής ατμόσφαιρας της εκδήλωσης αυτής, η ζωή τους θα αλλάξει, η αίσθησή τους, του σκοπού και της κατεύθυνσης, θα βαθύνει και η αίσθησή τους για τις μελλοντικές δυνατότητες θα ενισχυθεί σημαντικά.

Αυτό σημαίνει, ότι σήμερα η ανθρωπότητα είναι στο σύνολό της καταβυθισμένη στην διαδικασία της δόμησης ορθών ανθρώπινων σχέσεων. Είναι, επίσης, μια ένδειξη των ποικίλλων τρόπων με τους οποίους η αναπτυσσόμενη αίσθηση παγκοσμιότητας αφυπνίζει την ανθρωπότητα απέναντι στο πεπρωμένο καθήκον της, να καταστεί, ως είδος, ένας στοργικός διαμεσολαβητής μεταξύ των υπερανθρώπινων καταστάσεων πλανητικής συνείδησης και των υπανθρώπινων βασιλείων.

 Πρόκειται για μια αρκετά τραχιά και δύσκολη διαδικασία, πέραν και μακριά από τις παλιές ιδεαλιστικές ημέρες ειρήνης και αγάπης, καθώς, η μια μετά την άλλη οι αρχαίες συνήθειες του διαχωρισμού και όλες οι εμπλεκόμενες στην χωριστικότητα δυνάμεις, αμφισβητούνται, καταπολεμούνται και καλούνται να λογοδοτήσουν. Η μετάβαση αυτή είναι εν μέρει μια μάχη, μια μάχη, όμως, διαφορετική από κάθε προηγούμενη. Είναι μια μάχη ηθικής, αξιών και οράματος, όπου κάθε ανθρώπινο όν που συναισθάνεται κάτι από την θεμελιώδη σπουδαιότητα των όσων συμβαίνουν, καλείται να μετάσχει ειλικρινά σε αυτήν και να αρχίσει να βλέπει τη ζωή του ως συνεισφορά στην αυξανόμενη δύναμη της αγάπης και της Ζωής στον κόσμο. Δεν πρόκειται για μια μάχη ενάντια σε κάτι ή κάποιον (όπως το Ισλαμικό κράτος – ISIS– ή όπως «οι τράπεζες»). Είναι, περισσότερο, μια μάχη για σχέσεις που βασίζονται στην αίσθηση της οικουμενικότητας και της ολότητας.

 Ομιλία που δόθηκε στην συνάντηση της Νέας Σελήνης του Lucis Trust, στη Νέα Υόρκη, στις 11 Δεκεμβρίου 2015.