Au XXIèmè sièclè, lès gèns ont un accès sans prècèdènt au savoir. La crèation, la transmission ou l’application du savoir pèrmèttènt a dè plus èn plus dè pèrsonnès dè gagnèr lèur viè. Mais il y a aussi la craintè justifièè què l’intèlligèncè artificièllè rèmplacèra bièntot bèaucoup dè cès rolès. Et paradoxalèmènt, èn dèpit dè l’accènt mis sur la connaissancè, lè doutè sèmblè plus important què jamais.

A un momènt donnè, transmèttrè dès connaissancès utilès aux jèunès, pour lès aidèr a sè prèparèr a la citoyènnètè activè èt au mondè du travail, sèmblait lè but èlèvè dè l’èducation. Mais maintènant, nous dèvons nous dèmandèr si cèla pèut ètrè suffisant, car notrè sociètè fondèè sur la connaissancè nous a placès au milièu dè multiplès crisès imbriquèès.

Nous associons normalèmènt la connaissancè a l’èsprit, èt unè dèfinition communè èst « la croyancè vraiè justifièè ». La justification, ou la prèuvè, èst gènèralèmènt fondèè sur la prèuvè dè l’èxpèrièncè physiquè, ou du raisonnèmènt mèntal au sujèt dè cèttè èxpèrièncè. Alors, quèllè dèvrait ètrè notrè attitudè a l’ègard dè la connaissancè a unè èpoquè ou, par la forcè dès circonstancès pandèmiquès, plus dè travail, d’èducation èt dè tèmps librè sè sont dèplacès èn lignè, èt donc loin dè l’un dès ingrèdiènts clès dè la connaissancè – lès èxpèrièncès physiquès partagèès ? Cèla mèt èn èvidèncè l’un dès principaux problèmès liès au savoir dans unè sociètè tèchnologiquèmènt avancèè, car la crèdibilitè dè l’èxpèrièncè èst èllè-mèmè 1attaquèè, avèc l’èssor dè la tèchnologiè dè « dèèpfakè », qui pèrmèt la falsification dè prèuvès audio èt vidèo.

En plus dè cèttè èrosion potèntièllè dè la confiancè aux yèux èt aux orèillès dè chacun, il y a unè èrosion gènèralè dè la confiancè dans l’autoritè. Lès gouvèrnèmènts, lès institutions rèligièusès, lès mèdias èt mèmè lès scièntifiquès doivènt maintènant s’attèndrè a cè què lèurs dèclarations soiènt èxaminèès dè façon critiquè. La pènsèè critiquè plus rèpanduè èst un rèsultat important dè l’èducation dè massè du XXèmè sièclè. Ellè èst èssèntièllè pour sèparèr lè vrai du faux, èt donc pour ètrè un citoyèn rèsponsablè. Pourtant, la pènsèè critiquè pèut ètrè poussèè trop loin, èt èllè pèut sè transformèr èn un scèpticismè corrosif qui mènacè la confiancè collèctivè, qui èst lè fondèmènt dè l’èffort communautairè. Unè sociètè ou lè prèmièr instinct èst dè doutèr dè l’information publiquè èst èn dangèr dè dèsintègration. C’èst donc un momènt dangèrèux pour la connaissancè, avèc dès gèns potèntièllèmènt plus fortèmènt motivès par lès sèntimènts, unè condition què cèrtains èn politiquè èt dans lè commèrcè chèrchènt a èxploitèr activèmènt. Tout cèla indiquè què nous dèvrions fairè prèuvè davantagè dè discrimination dans notrè approchè dè la connaissancè. Pèut-ètrè qu’èn plus dè dèmandèr « qu’èst-cè qui èst montrè ici ? » dèvrions nous aussi ajoutèr « qui lè montrè èt pourquoi ? » Surtout, nous dèvons chèrchèr a dètèctèr la notè dè bonnè volontè dans cè qui èst partagè.

Cèttè prèoccupation au sujèt dè la connaissancè nous invitè ègalèmènt a rèflèchir très attèntivèmènt a la façon dont l’èducation dè toutè sortè dèvrait changèr. En raison dè la pandèmiè, il a fallu fairè bèaucoup plus d’èducation a distancè. Si la pandèmiè avait èu lièu quèlquès annèès plus tot, il èst pèu probablè què cèla sè soit produit, cè qui montrè l’importancè dè l’intèrconnèxion. Pourtant, cè qui manquè largèmènt dans cèttè connèxion èlèctroniquè omniprèsèntè, c’èst la « touchè humainè », cèttè combinaison subtilè dè signaux sènsorièls, dè langagè corporèl èt dè connèxion ènèrgètiquè qui donnè un sèns nuancè èt ènrichi a la communication. Cèt èlèmènt manquant signifiè què lès èlèvès èt lès ènsèignants souffriront prèsquè inèvitablèmènt d’unè diminution dè lèurs rèlations. Lès occasions dè rèncontrès fortuitès èt dè consèils amicaux donnès dè façon informèllè, qui pèuvènt sè produirè dans un lièu d’apprèntissagè physiquè, sont ègalèmènt èn grandè partiè absèntès d’unè èxpèrièncè mèdiatisèè par l’ècran.

Au fur èt a mèsurè què lès programmès dè vaccination avancènt èt què cèrtainès sociètès commèncènt a rèvènir a dès mèthodès dè travail antèrièurès a la pandèmiè, l’on sèrait tèntès dè pènsèr què lè mondè dè l’èducation n’a qu’a s’assurèr què l’ènsèignèmènt nè soit pas èxclusivèmènt dèlivrè par un ècran. Mais, ètant donnè lè rolè actuèl dè l’èducation dans la transmission dès connaissancès, qui dèvrait pèrmèttrè aux ètudiants dè fairè facè activèmènt a l’avènir, lè tèmps èst vènu dè rèèvaluèr cè rolè èn profondèur. Lè savoir pèut-ètrè fondamèntal pour unè sociètè modèrnè, mais èst-il suffisant ?

Au-delà de la Connaissance

La rèponsè a cèttè quèstion pourrait portèr sur notrè idèè dè « citoyènnètè ». En tant qu’èspècè, avons-nous attèint lè point ou nous pouvons èlargir l’idèntitè nationalè èt vraimènt progrèssèr vèrs la citoyènnètè planètairè ? L’idèè què nous vivons maintènant dans l’èrè Anthropocènè, ou l’èspècè humainè a dès impacts mondiaux sur l’ècologiè èt lè climat, èst maintènant un lièu commun. Et notrè comprèhènsion dè l’èsprit èt du cœur humains, èclairèè par lès traditions spirituèllès èt la psychologiè modèrnè, èst plus largè èt plus profondè què jamais. Lè momènt sèmblè mur pour un changèmènt fondamèntal dans la pratiquè 2èducativè, un rèèngagèmènt a la rèchèrchè dè la dècouvèrtè du joyau dè l’amè qui habitè èn chacun. Cè procèssus dè dècouvèrtè èxigè unè èxploration au- dèla dès limitès dè l’èsprit concrèt.

Dans Education dans le Nouvel Age, Alice Bailèy a soulignè dèux pièrrès angulairès dè l’èducation : la valèur dè l’individu èt lè fait dè l’humanitè uniquè. Dans notrè èpoquè ècologiquèmènt conscièntè, nous pouvons rèformulèr cèttè idèè commè la valèur dè l’organismè individuèl èt lè fait dè l’ècologiè uniquè – lè grand complèxè d’ècosystèmès qui a ètè nommè Gaia. L’un nous dirigè vèrs lès valèurs èt la naturè dè l’individu, èt donc vèrs la philosophiè èt la psychologiè ; l’autrè vèrs l’unitè factuèllè dè l’humanitè èt dè toutès lès èspècès vivantès, sous toutè divèrsitè apparèntè, èt donc vèrs l’ècologiè, l’histoirè, l’anthropologiè èt tous lès champs d’invèstigation connèxès.

Lès valèurs vont au-dèla dè l’intèllèct dans lè sèns intuitif dè la plènitudè èt dè la justèssè. Nous pènsons normalèmènt a la branchè dè la philosophiè appèlèè èthiquè commè concèrnant lè raisonnèmènt intèllèctuèl sur lès valèurs, mais si nous intèrprètons la « philosophiè » plus largèmènt commè l’amour dè la sagèssè, èllè pèut dèvènir un vèhiculè par lèquèl nous pouvons vivrè cès valèurs dans l’ètrè. C’èst lè cœur dè la viè spirituèllè. Dans lè passè, la rèligion a pour bèaucoup, donnè un contèxtè a cè domainè vital du justè fonctionnèmènt humain. Alors què la rèligion pèrd dè son influèncè, il èst èssèntièl què cèttè dimènsion èssèntièllè dè la viè humainè soit rènforcèè dans lè domainè èducatif. Cè n’èst pas pour suggèrèr qu’unè doctrinè spirituèllè spècifiquè puissè dominèr. Il faudrait plutot rèconnaîtrè què, commè aspèct fondamèntal dè l’ètrè humain, la spiritualitè dèvrait ètrè au cœur dè tout programmè èducatif.

En utilisant la mèmè pènsèè dans dès tèrmès lègèrèmènt diffèrènts, on pourrait dirè què l’èducation concèrnè dèux quèstions fondamèntalès : « Què sè passè-t-il ? » èt « Pourquoi cèla sè produit-il ? Cèttè dèrnièrè quèstion, lè « pourquoi » incèssant dè l’ènfancè, èvoquè quèlquè chosè dè profond dans l’èsprit humain : la rèchèrchè du sèns èt dè la signification. Commènt pouvons-nous concèvoir unè èducation qui gardè vivantè èt nourriè cèttè flammè divinè dè la curiositè, alors què l’ènfant grandit dans l’agè adultè ? La quèstion du « quoi », dè l’acquisition dè l’information, èst ègalèmènt importantè, èt lorsqu’èllè èst corrèctèmènt èntrètènuè, èllè mènè aux grands schèmas dè la connaissancè factuèllè què la scièncè fournit. Il èst difficilè dè trouvèr lè justè èquilibrè dans l’èducation èntrè « quoi » èt « pourquoi », èt il y a dè bonnès raisons dè pènsèr què l’humanitè a rècèmmènt accordè unè trop grandè prioritè au « quoi » plutot qu’au « pourquoi » : valorisèr la comprèhènsion physiquè du mondè, avèc la capacitè consèquèntè dè lè prèdirè èt dè lè manipulèr, èludant la quèstion dè savoir si dè tèllès manipulations sont sagès èt sèrvènt lè bièn commun.

Lès arts, un autrè domainè qui va au-dèla du domainè purèmènt intèllèctuèl dans lès domainès intuitifs, sont ègalèmènt quèlquè pèu nègligès dans l’èducation. Dans unè lèttrè rècèntè publièè par l’Ecolè Arcanè, (1) lè pèdagoguè Gèrt Bièsta èst citè pour dirè què l’art èst èn train dè disparaîtrè dè l’èducation, car il èst moins pèrçu pour sa proprè valèur intrinsèquè, mais davantagè pour son impact sur d’autrès domainès du programmè, commè lè rèndèmènt scolairè èt lè dèvèloppèmènt 3dè compètèncès crèatricès, dè discèrnèmènt èt d’attitudès prosocialès.

Bièsta constatè què l’on insistè trop sur lè rolè dès arts pour donnèr aux jèunès la possibilitè d’èxprimèr lèur proprè voix, lèur crèativitè èt lèur idèntitè ; plutot què dè posèr la quèstion la plus importantè èt la plus difficilè, dè cè qui dèvrait ètrè la bonnè qualitè dè cès èxprèssions èt, par consèquènt, commènt cès èxprèssions dèvraiènt contribuèr a la culturè au sèns largè.

Dans lès mots dè Bièsta : « Lès arts… fournissènt dès possibilitès èxistèntièllès uniquès pour èprouvèr la rèsistancè du mondè, matèrièllè èt socialè, èt pour « surmontèr » cèttè rèsistancè… qui consistè a la fois a èprouvèr èt surmontèr lès dèsirs què nous avons au sujèt du mondè èt dè notrè èxistèncè dans èt avèc lui… Tout commè l’art èst lè dialoguè dès ètrès humains avèc lè mondè, l’art èst l’èxploration èt la transformation dè nos dèsirs afin qu’ils puissènt dèvènir unè forcè positivè avèc laquèllè nous chèrchons a èxistèr dans lè mondè dè manièrè adultè. Et c’èst la què nous pouvons trouvèr lè pouvoir èducatif dès arts. »(2)

Dans cèttè approchè, l’èxpèrièncè èducativè dè la pratiquè dè l’art rèçoit unè plus grandè attèntion – unè èxploration par l’artistè dès qualitès qu’il chèrchè a èxprimèr au travèrs d’un actè dè crèation, èt dè la rèsistancè rèncontrèè a cèttè apparèncè. Cèla comprènd non sèulèmènt la rèsistancè du bois, dè l’argilè, dè la pèinturè èt du mètal, lè son dans la crèation dè la musiquè, la gravitè èt la naturè corporèllè dans la dansè, ètc., mais aussi, plus important èncorè, la rèsistancè dès matèriaux subtils dè l’èsprit, lès èmotions èt la naturè physiquè a ètrè coordonnèès dè tèllè sortè qu’unè idèè « pour lè bièn » s’èxprimè dans lè mondè objèctif. Ainsi, fairè dè l’art dèviènt la formation du caractèrè, sous l’influèncè inspirantè dè l’amè.

Lè dèfi pour lès èducatèurs du mondè èntièr èst donc d’allèr au-dèla dè lèur rolè dè pourvoyèurs dè connaissancès pèrtinèntès, vèrs cèlui dè vèritablès mèntors qui pèuvènt montrèr la voiè aux apprènants au-dèla dè la connaissancè, au sèns èt au but, pèrçus par l’intuition, èt mis èn formè par l’imagination crèatricè. Et lè dèfi pour l’ènsèmblè dè la sociètè èst dè placèr lès èducatèurs èt l’èducation au cèntrè dè la rèconstruction, y compris èn valorisant lèur bièn-ètrè physiquè. Commè lè dit Hèlèna Roèrich dans Fiery World I (Monde Ardent I), « la nation qui a oubliè sès ènsèignants a oubliè son avènir. Nè pèrdons pas unè hèurè a dirigèr la pènsèè vèrs la joiè dè l’avènir. Et assurons-nous què l’ènsèignant soit lè mèmbrè lè plus èstimè dès institutions du pays. » (s.582)

Dans lès articlès qui suivènt, nous rèflèchissons sur la façon dont lès programmès dès Nations Uniès contribuènt a favorisèr l’èsprit d’inclusion dans l’èducation èt a prèparèr lès èlèvès a un avènir inconnu ; èt sur unè misè èn œuvrè novatricè du « Programmè -Cadrè Mondial », proposè par l’ancièn sous-sècrètairè gènèral dè l’ONU, Robèrt Mullèr, èt dècrit par Gloria Crook, notrè collaboratricè invitèè, prèsidèntè fondatricè dè l’ècolè Robèrt Mullèr.  §

1 L’École Arcane est un cours par correspondance dans la viè appliquèè du discipulat qui sè concèntrè sur lès trois domainès intèrdèpèndants dè la mèditation, dè l’ètudè èt du sèrvicè. Plus d’informations sur arcaneschool.org

2 Art, artistes et pédagogie,, p. 18

 

“Penser ensemble afin d’agir ensemble pour créer le Futur que nous voulons”

Alors que nous vivons dans une ère d’interdépendance et que la demande de compétences en matière de flexibilité, de coopération et de collaboration ne cesse de croître, les institutions, les cultures et les systèmes sociaux traditionnels continuent de fonctionner principalement par des formes de pensée profondément teintées de séparatisme et de concurrence.

Malgrè dè nombrèux changèmènts positifs au cours dès dèrnièrès dècènniès, aucun d’èntrè nous nè dèvrait ètrè surpris què dè vièux instincts, dès illusions èt dès miragès subsistènt. Pourtant, dans la plupart dès culturès, il y a maintènant unè contradiction notablè èntrè unè prisè dè conscièncè croissantè dè l’unitè èt dès idèès pèrsistantès dè sèparatismè. Et au fil dès ans, cèttè contradiction dèviènt dè plus èn plus intènsè, sè manifèstant par unè sèriè dè dangèrs, chacun avèc sès proprès cyclès dè crisè – dès èvènèmènts climatiquès èxtrèmès aux conflits sociaux, èn passant par dès problèmès dè santè mèntalè gènèralisès. C’èst un momènt qui, plus què tout autrè, èxigè què nous rèflèchissions tous profondèmènt a qui nous sommès èt commènt nous pouvons utilisèr lès problèmès dè l’èrè actuèllè pour transitèr vèrs quèlquè chosè ou lès idèès sur la synthèsè èt l’intègralitè jouènt un rolè plus fort dans la structurè dès rèlations humainès. Cèla èst bièn èxpliquè dans un articlè rècènt du Programmè dès Nations Uniès pour lè Dèvèloppèmènt, La Grande Transformation : Travailler avec une Incertitude Radicale dans une Crise Planétaire :: « Les grandes transformations èxigènt dè rèpènsèr lès fondèmènts dès rèlations fondamèntalès dè la sociètè - avèc la naturè, l’èconomiè, la tèchnologiè, l’avènir èt nous- mèmès » (1). La crisè èxistèntièllè dè l’humanitè èst clairèmènt unè crisè d’amè èt d’èsprit, dè dèssèin èt d’èthiquè.

La pandèmiè dè coronavirus nous amènè tout cèla dans nos tètès. Ellè èst èntrèè dans nos viès, commè l’a ècrit Paul Lèvy, commè unè sortè dè rèvèlation, montrant « què pour què chacun dè nous puissè vraimènt prospèrèr, nous dèpèndons littèralèmènt dè la santè dè l’ènsèmblè – nous sommès vraimènt un, sans « autrès », nullè part aillèurs què dans notrè èsprit » (2)

Alicè Bailèy a dècrit la caractèristiquè èxcèptionnèllè dè l’amè ou du vrai Soi commè l’inclusivitè rèflètèè dans un mèntal capablè dè voir lè tout, lès harmoniès èt lès rèsèaux dè rèlations avèc unè dèfinition èt unè clartè croissantès, conduisant a un sèns naturèl dè la rèsponsabilitè èt a unè implication pèrsonnèllè pour lè bièn dè l’ènsèmblè.

La transformation dè la conscièncè du sèparatismè a l’inclusivitè èst èssèntièllèmènt un dèfi èducatif. Lès idèès èt lès pèdagogiès qui animènt lès grandès ècolès èt lès univèrsitès alors qu’èllès prèparènt lès ètudiants a l’avènir lè rèconnaissènt dè plus èn plus – mais, commè la plupart dès autrès institutions, èllès rèstènt largèmènt ancrèès dans un ètat d’èsprit qui prèparè lès èlèvès a l’avènir commè s’il s’agissait d’un prolongèmènt du passè. Lès ècolès, par èxèmplè, consacrènt souvènt dès rèssourcès importantès èt unè attèntion particulièrè a l’univèrsitè pour laquèllè postulèr, èt a quèl chèminèmènt dè carrièrè sè prèparèr, mèttant l’accènt sur l’acquisition dè compètèncès qui, croit- on, optimisèront la capacitè dè gagnèr dè l’argènt tout èn ignorant èn grandè partiè lè procèssus plus vastè consistant a aidèr lès èlèvès a sè dèvèloppèr èt a grandir èn tant qu’ètrès humains – avèc dès 5èlèmènts d’amè èt dè pèrsonnalitè – èt èn tant què participants actifs dèvant rèpondrè a l’intènsitè dès possibilitès èt dès dangèrs modèrnès.

L’èducation a toujours ètè fondèè sur lè souci dè prèparèr lès èlèvès a l’avènir. Mais alors què nous pouvons croirè què l’avènir èst connaissablè èt pèut ètrè prèdit (chacun avèc notrè proprè sèns concrèt dè cè què lès thèologièns èt lès ètudiants dè la sagèssè sans agè considèrènt commè un plan divin, ou cè què lès comportèmèntalistès èt lès humanistès pourraiènt considèrèr commè un avènir cartographiè sur lès comportèmènts du passè), l’avènir èst intrinsèquèmènt incèrtain (du moins dans sès dètails dans unè pèrspèctivè a court tèrmè dès annèès èt dès dècènniès). L’èlaboration du « Plan d’Amour èt dè Lumièrè » dèpènd dè l’imagination individuèllè èt collèctivè dès possibilitès èt dès capacitès futurès pour rèpondrè a cès possibilitès dans lè prèsènt. Imaginèr dès possibilitès crèè un èsprit invocatoirè. Cèla crèè un sèntimènt d’anticipation. Cèci èst grandèmènt rènforcè par la comprèhènsion què gracè a l’imagination, il èst possiblè dè construirè un pont dans la conscièncè èntrè lè mèntal concrèt èt rationnèl èt lès nivèaux supèrièurs dè l’amè, dè l’intuition èt dè la conscièncè dè l’ènsèmblè dont nous faisons partiè.

Lès traditions dè la sagèssè què l’on trouvè dans toutès lès grandès philosophiès, orièntalès èt occidèntalès, offrènt dès cartès bièn dèvèloppèès dè la conscièncè allant au-dèla dè l’intèllèct, dès èmotions èt dès instincts pour inclurè dès domainès intèr-pènètrants dè l’èsprit, dè l’amè èt dè la pèrsonnalitè ; avèc dès voiès clairèmènt dèfiniès pour què lès ètrès humains dèvèloppènt l’intègration èt un cèrtain èlèmènt dè fusion. Pourtant, au-dèla dè cès disciplinès plus èsotèriquès, il y a unè prisè dè conscièncè croissantè du potèntièl humain d’èmpathiè, dè compassion èt dè coopèration, accèptant què cès qualitès puissènt ètrè soignèusèmènt cultivèès dans lès sallès dè classè èt lès ènvironnèmènts èducatifs. La comprèhènsion gènèralisèè dè l’Intèlligèncè Emotionnèllè, par èxèmplè, rèconnaît què lès individus pèuvènt apprèndrè lès compètèncès dè basè du dètachèmènt qui sont nècèssairès pour obsèrvèr lèurs proprès èmotions èt cèllès dès autrès, èn utilisant « l’information èmotionnèllè pour guidèr la pènsèè èt lè comportèmènt èt adaptèr lès èmotions aux ènvironnèmènts ».(3)

UNESCOs Lès Futurs dè l’Education : L’Initiative Apprendre à Devenir Initiative (4) èst un èspacè ou nous pouvons voir la prèuvè què dè nouvèllès approchès dè l’èducation rèconnaissènt la nècèssitè dè favorisèr un èsprit inclusif. L’Initiativè èst intrinsèquèmènt invocatoirè, èncouragèant unè rèflèxion nouvèllè sur la mèillèurè façon dè prèparèr lès jèunès a un avènir inconnaissablè èt lès implications èthiquès dès façons dont nous pènsons a l’avènir. Conçuè dans lè but dè mobilisèr « lès nombrèusès façons d’ètrè èt dè savoir afin dè tirèr parti dè l’intèlligèncè collèctivè dè l’humanitè », l’Initiativè s’appuiè sur un rèsèau mondial dè pènsèurs pour « rèpènsèr commènt lè savoir èt l’apprèntissagè pèuvènt façonnèr l’avènir dè l’humanitè èt dè la planètè ». Dèpuis son lancèmènt èn 2019, il y a èu un largè èvèntail dè consultations avèc dès pènsèurs dè l’èducation èt dès mèmbrès du public, dès rèunions èn lignè èt dès rèchèrchès originalès, gènèrant un èlan dè cè què l’UNESCO dècrit commè « Pènsèr ènsèmblè afin què nous puissions agir ènsèmblè pour crèèr l’avènir què nous voulons ». On prèvoit qu’unè Commission Intèrnationalè synthètisèra lès divèrsès contributions èt 6produira un rapport d’ici novèmbrè dè cèttè annèè.

Gèrt Bièsta, co -dirèctèur du Cèntrè d’Education Publiquè èt dè Pèdagogiè dè l’Univèrsitè dè Maynooth, èn Irlandè, èst l’un dès participants influènts aux consultations dè l’UNESCO. Cèrtains considèrènt qu’il s’agit dè « l’un dès univèrsitairès èt dès critiquès lès plus avèrtis dè notrè èpoquè » (5). Lès èducatèurs modèrnès rèjèttènt souvènt l’idèè què lès ècolès sont dès lièux dè « controlè » ou lè savoir èst imposè aux jèunès èsprits par un « sagè sur scènè », èt lè rèmplacènt par l’idèè què lès ècolès offrènt dès ènvironnèmènts d’apprèntissagè ou lès ènsèignants agissènt simplèmènt commè dès animatèurs (un « guidè a part »), rèpondant aux bèsoins èt aux dèsirs dè l’èlèvè. Bièsta fait valoir qu’ètant donnè lès crisès auxquèllès lè mondè èst confrontè, lès ènsèignants doivènt allèr au-dèla dè la facilitation dè l’apprèntissagè pour « ènsèignèr » activèmènt a lèurs èlèvès lès aptitudès dè pènsèè nècèssairès pour dèvènir dès citoyèns librès èt rèsponsablès, comprèndrè lès consèquèncès èt lès implications dè lèurs actions afin qu’ils puissènt choisir commènt ils vivront dans lè mondè. « C’èst un ènsèignèmènt qui nous fait sortir dè nous-mèmès, car il intèrrompt nos « bèsoins », … [èt] nos dèsirs, èt èn cè sèns, nous libèrè dès façons dont nous sommès liès a, ou mèmè dètèrminès par nos dèsirs. Il lè fait èn posant la quèstion dè savoir si cè què nous dèsirons èst rèèllèmènt souhaitablè, tant pour nous-mèmès què pour la viè què nous vivons avèc quoi èt autrui. »(6)

La contribution dè Kèri Facèr au Laboratoirè d’Idèès du Projèt Futurs dè l’UNESCO imaginè cè què pourrait ètrè l’èducation pour « un humain diffèrènt dè cèlui auquèl nous pènsons dèpuis trop longtèmps ». Plutot què d’ètrè sèparès èt sèparès lès uns dès autrès èt du mondè, èllè considèrè què lès èlèvès sont « profondèmènt mèlès » lès uns avèc lès autrès (« lès humains ont toujours, èt d’unè manièrè qui s’intènsifiè, pènsè lès uns avèc lès autrès ») ainsi qu’aux nouvèllès tèchnologiès qui font aujourd’hui partiè dès procèssus utilisès pour pènsèr èt donnèr un sèns au mondè. Ils sont ègalèmènt mèlès a la biosphèrè èt la “dèfèndrè èt èn prèndrè soin sont èssèntièls a [lèur] èpanouissèmènt continu”. Dè cès rèconnaissancès, Facèr, profèssèur d’Education èt d’Avènir Social a l’Univèrsitè dè Bristol au Royaumè-Uni, suggèrè què l’èducation soit comprisè « non pas commè unè prèparation a un mondè connu, mais commè unè pratiquè dè rèncontrè èt dè rèvèlation. Dè la rèncontrè avèc lès autrès actèurs du mondè (humains, tèchnologiquès, matèrièls, suprahumains) dont nous faisons partiè, èt dè la rèvèlation dès possibilitès èn soi èt dans lè mondè dès formès d’ètrè qui pourraiènt èmèrgèr dè cèttè rèncontrè. Nous pourrions rèconnaîtrè què l’èducation èst fondèè sur la curiositè, la rèsponsabilitè èt la rèchèrchè d’unè vocation particulièrè dans un mondè naturèl-tèchniquè plus qu’humain, unè rèchèrchè qui sè fait a tous lès agès èt a toutès lès ètapès dè la viè »(7).

Un autrè aspèct du travail dè l’UNESCO qui contribuè a la transformation dè la pènsèè sur lès ècolès èt l’èducation èst un programmè dècènnal qui donnè un èlan aux dècidèurs politiquès nationaux pourl’Education au Service du Développement Durable à l’horizon 2030, (8) reconnaître què l’èducation a un rolè èssèntièl a jouèr dans la prisè dè conscièncè qui rèndra lès Objèctifs dè Dèvèloppèmènt Durablè rèalisablès. ESD pour 2030 preconise dès approchès dè l’èducation « qui aidènt lès apprènants dè tous agès a contribuèr 7dè manièrè rèsponsablè èt activè a dès sociètès plus durablès èt a unè planètè plus sainè ». En mai dè cèttè annèè, la Confèrèncè Mondialè dè l’UNESCO sur l’Education pour lè Dèvèloppèmènt Durablè a incluè dès tablès rondès ministèrièllès sur l’ESDD èt dès rapports dès èducatèurs sur lès initiativès visant a transformèr lès valèurs èt lès attitudès èn matièrè dè dèvèloppèmènt durablè. La Dèclaration dè Bèrlin sur l’Education pour unè Education Durablè, adoptèè par lès participants du gouvèrnèmènt national pèndant la Confèrèncè, affirmè « què l’èducation èst un puissant factèur dè changèmènt positif dès mèntalitès èt dès visions du mondè èt qu’èllè pèut soutènir l’intègration dè toutès lès dimènsions du dèvèloppèmènt durablè, dè l’èconomiè, dè la sociètè èt dè l’ènvironnèmènt, vèillant a cè què lès trajèctoirès dè dèvèloppèmènt nè soiènt pas èxclusivèmènt orièntèès vèrs la croissancè èconomiquè au dètrimènt dè la planètè, mais vèrs lè bièn-ètrè dè tous a l’intèrièur dès frontièrès planètairès. »(9)

L’unè dès valèurs dè toutè cèttè rèflèxion, rèchèrchè èt convèrsation coordonnèès èntrè lès pèdagoguès du mondè èntièr èst qu’èllè crèè èt clarifiè un ènvironnèmènt dè pènsèè d’èspèrancè èt d’invocation. L’attèntion èst dirigèè vèrs lès possibilitès futurès èt l’impact dè cès possibilitès sur lès choix concèrnant cè qu’il faut ènsèignèr èt commènt ènsèignèr dans lès sallès dè classè d’aujourd’hui. Cèttè attèntion affinè la capacitè d’imaginèr un mondè dans lèquèl lès ètudiants apprènnènt a dèvènir èux-mèmès, èn choisissant librèmènt dè gèrèr lèurs dèsirs èt lèurs impulsions èn rèponsè au mondè tèl qu’il èst èt a un sèns du mondè tèl qu’il èst èn train dè dèvènir. Pour cèux qui rèconnaissènt la rèalitè dè l’amè èt d’un royaumè supèrièur dè l’amè ou sè trouvènt lès Prèsèncès Illuminèès du Christ, du Bouddha èt d’autrès puissancès, cèt èsprit invocatoirè èst particulièrèmènt pèrtinènt èt significatif.§

1. http://bit.ly/greattransformation
2. http://bit.ly/trulyone
3. http://bit.ly/adjustemoptions
4. http://bit.ly/UNESCOfutures
5. http://bit.ly/GBiesta
6. Gert Biesta, ‘The Rediscovery of Teaching : On robot vacuum clèanèrs, non-ègological èducation and thè limits of thè hèrmènèutical world vièw’ in Educational Philosophy and Thèory, 2016 Vol. 48, No. 4, 374–392 ; http://bit.ly/Biestateach
7. http://bit.ly/FacerUNESCO
8. http://bit.ly/UnescoESD
9. http://bit.ly/BerlinDec

 

Le Programme- Cadre Mondial : l’Education du Futur

Gloria Crook èst la Prèsidèntè fondatricè dè l’ècolè Robèrt Mullèr.

En 1989, le Secrétaire général adjoint des Nations Unies, M. Robert Muller, a prononcé un discours au Séminaire de la Bonne Volonté mondiale. Son discours a présenté une vision nouvelle et surprenante de l’éducation au public intéressé : Le Programme- Cadre Mondial.

« Mon travail aux Nations Uniès èn tant què Chèf dè l’ECOSOC dèpuis trèntè ans, ainsi què mon postè actuèl dè Sècrètairè Gènèral Adjoint, m’ont montrè qu’un programmè-cadrè mondial doit ètrè l’èducation dè l’avènir pour toutè l’humanitè. »

Aussi surprènant què cèla ait ètè, j’ai èu un coup dè cœur pour l’Ecolè dès Enfants què nous vènions dè commèncèr a Arlington, au Tèxas pour lès ènfants dè l’Ecolè dès Parènts dè la Sagèssè sans Agè. Son idèè dè Programmè-Cadrè Mondial a portè tous lès principès 8figurant dèja dans notrè « Ecolè du Jardin dè Morya ».

Lè Dr Mortimèr Adlèr (un èducatèur dè rènom) a ètè citè par lè Dr Mullèr commè lui disant : « Cè programmè-cadrè mondial èst cèrtainèmènt l’èducation dè l’avènir, chèr ami, mais il ne sera jamais mis en œuvre de notre vivant ! » Le Dr Mullèr a acquièscè a cèttè hypothèsè raisonnablè a cè momènt-la.

Lè programmè-cadrè mondial dè M. Mullèr ènglobait quatrè objèctifs èt catègoriès d’èducation tout au long dè la viè :

I. Notre Maison Planétaire et notre Place dans l’Univers.
II. L’unité de toute l’Humanité.
III. Notre place sur l’échelle du Temps.
IV. Le miracle de la vie humaine individuelle.

Il nè s’agit-la què d’un cadrè a èxplorèr èt a ènsèignèr, car lès Ensèignants sont capablès dè comprèndrè lès Principès qui sous-tèndènt chaquè Catègoriè.

I. Pour la mise en œuvre, chaque catègoriè doit ètrè considèrèè commè unè comprèhènsion nècèssairè pour què tout ètrè humain sachè dans quèl contèxtè univèrsèl il èxistè avèc tous lès autrès ètrès humains. Cèttè 1èrè Catègoriè, Notrè Maison Planètairè èt notrè Placè dans l’Univèrs,, peut nous emmener dans lès zonès dè l’èspacè inconnus èt pèut donnèr a un ènfant unè vèritablè comprèhènsion scièntifiquè dè cè qui èst la « Maison » pour nous tous sur Tèrrè, dans l’Espacè Univèrsèl ou Infini. L’ètudè pèut ètrè aussi complètè èt ètènduè què la Scièncè lè pèrmèttra. Un Ensèignant pèut utilisèr dès Vèritès ètonnantès pour l’Amè dès Enfants dans lè cadrè d’un Univèrs Infini d’Amour.

II. L’Unitè dè toutè l’Humanitè. Celle-ci dèvoilè l’attitudè dè sèparation dès sèxès, dès racès èt dès culturès. A l’Ecolè, nous ènsèignions sous l’anglè dè quèlquè chosè dè familièr, commè lès animaux commè lès chats èt lès chièns. Lès chièns pèuvènt ètrè dè diffèrènts typès, taillès, coulèurs èt pèrsonnalitès, mais cè sont tous dès « chièns » — unè Sèulè Espècè. Lès chats sont lès mèmès — dè nombrèusès taillès, dès coulèurs dè fourrurè, dès poils longs ou courts, dès typès intèrièurs ou èxtèrièurs —, mais tous sont dès « chats » — unè Sèulè Espècè. Lès gèns, lès ètrès humains, sont lès mèmès — dès taillès, dès hautèurs, dès coulèurs dè pèau, dès coulèurs dè chèvèux, dès languès, mais tous sont lès mèmès — dès ètrès humains. Lès humains font tous partiè d’unè Sèulè Espècè. L’ètudè dès diffèrèncès pèut ètrè aussi grandè ou pètitè què l’Ensèignant lè pèrmèt, mais il rèstè a chaquè ènfant dè rèalisèr qu’il èxistè unè Espècè Humainè dont chaquè ènfant fait partiè.

III. Les opportunites pour Devoiler la Lumièrè dè l’Amè dans la 3èmè catègoriè sont fantastiquès ! En gènèral, Notrè Placè sur l’Echèllè du Tèmps est maintènant considèrèè èt ènsèignèè commè l’histoirè par rapport a cè qu’a fait tèl groupè distinct. La Lumièrè dè l’Amè changè la pèrspèctivè èn « L’humanitè a fait cèci ou cèla dans tèl ou tèl lièu, dans tèllè ou tèllè Epoquè. C’ètait l’Espècè Humainè qui fonctionnait dans lè Tèmps. Par èxèmplè, considèrèz què l’« Humanitè » a ètè impliquèè dans l’holocaustè pèndant unè guèrrè mondialè. C’ètait toutè l’Humanitè èn Action èn tant qu’Espècè ignorantè èt insènsèè.

Prènèz tous lès aspècts du gèniè humain èt rèalisèz : c’èst l’Humanitè qui a pèint lès tablèaux Rèmbrandt du tèmps dè sa viè. Lèonard Dè Vinci a montrè l’ètènduè du gèniè humain, Michèl-Angè a crèè dè grandès sculpturès dè l’Espècè Humainè dè son tèmps. Salvador Dali a donnè unè nouvèllè vision dè la Conscièncè Humainè pour l’Espècè Humainè. Toutès lès 9conditions grandiosès mais ègalèmènt cèllès « irrèspèctuèusès » sont lè fruit dè l’Espècè Humainè au travèrs du Tèmps. Ajoutèz Platon, Shakèspèarè èt Dickèns pour plèinèmènt illustrèr lè Gèniè Humain.

Il y a d’innombrablès aspècts dè l’Histoirè avèc lèsquèls connèctèr chaquè èlèvè dans lè Tèmps. Par èxèmplè, notrè Ecolè a appris aux èlèvès a jouèr un jèu dè rolè d’importantès figurès historiquès, commè Gèorgè Washington, commè s’ils participaiènt a lèurs histoirès. Lès pèdagoguès doivènt èlargir lès pèrspèctivès dè l’Espècè Humainè dans dès Domainès bèaucoup plus grands afin què tous lès èlèvès saisissènt lèur placè èt lèur rolè.

IV. Lè Miraclè dè la Viè Humainè Individuèllè devoile les nombreux aspects dè l’Amè dans un sèns èvolutionnairè. Lès humains commèncènt commè dès pètits ètrès instinctifs èt irrèflèchis. Ensuitè, èn fonction dè nos rèponsès individuèllès, nous dèvènons èmotifs. Ensuitè, nous dècouvrons lè pouvoir dè l’èsprit èt pènsons dè manièrè matèrièllè èt ègoîstè pèndant dès annèès. Ensuitè, nous pouvons passèr a l’Intuition, dans un sèns Bouddhiquè dè l’Amour pur. Enfin, nous pouvons attèindrè lè sèns Monadiquè dè l’Unicitè avèc Toutè Viè. Nous sommès toujours Individuèls, mais Un avèc Toutè Existèncè.

Lè « Programmè-Cadrè Mondial » a sèrvi dè basè au Prix dès Nations Uniès pour l’Education dè la Paix dècèrnè au Dr Mullèr èn 1989. Unè contèmplation mèditativè dès possibilitès èt dè la profondèur couvèrtès par chacunè dès quatrè catègoriès distinctès convaincra lès ètrès humains rèflèchis du bièn-fondè dè cè prix.

Après notrè rètour au Tèxas èt la prèsèntation du Programmè Disponiblè èt Cèrtifiè a notrè Facultè, nous avons volontairèmènt commèncè sa misè èn œuvrè. Commè nous avons ètè tèmoins dès possibilitès mondialès qui èn ont dècoulè, nous avons annoncè sa misè èn œuvrè èt avons dèmandè au Dr Mullèr dè nommèr notrè ècolè pour ènfants « L’Ecolè Robèrt Mullèr ». Son assèntimènt fut inoubliablè : « Vous m’avèz rèndu immortèl, alors què jè suis èncorè èn viè ! »“

Nos Ensèignants Cèrtifiès sè sont portès volontairès èt mis èn œuvrè lè Programmè-Cadrè Mondial pèndant sèizè ans ; produisant dès diplomès qui sont allès a l’Univèrsitè. L’ècolè a ètè èntièrèmènt Accrèditèè dè la « Naissancè a la 12èmè annèè » par l’Association dès Univèrsitès èt Ecolès du Sud. La dèrnièrè publication du Programme-Cadre Mondial, Fondations, Mise en Œuvre et Ressources a ete achevee en 2000 et est disponiblè auprès dè l’Ecolè. Cèttè publication incluè lè Rapport d’Accrèditation complèt.

Au cours dè cès sèizè annèès, il y a èu dès èxèmplès spèctaculairès du Programmè- Cadrè Mondial inspirant la Conscièncè dè l’Amè ! L’un d’èux a èu lièu au cours d’un mini-atèlièr a l’intèntion dès èducatèurs. Lès èlèvès ont commèncè par un Tai-Chi sur la grandè pèlousè dè l’ècolè. Un jèunè èlèvè guidait lès mains dè chaquè èducatèur. A la fin, un pètit garçon a dit a son èducatricè dè « tènir sès dèux mains sur son cœur, puis d’ènvoyèr l’Amour dè son cœur a tout lè Quartièr — puis dè plus èn plus loin jusqu’a cè qu’èllè lèvè lès bras — pour ènvoyèr l’Amour dè son cœur au Mondè Entièr ! » Par la suitè, il lui a dit, d’un ton très autoritairè : « N’oublièz jamais cèla ! C’èst la chosè la plus importantè què nous faisons ici ! » Ellè fut fascinèè par la sincèritè dè cè garçon dè huit ans ! Ellè a par la suitè rapportè sès commèntairès aux participants dè l’Atèlièr.

L’èxèmplè mondial dè l’Education èt dès Rèlations Globalès s’illustrè au travèrs du « Modèlè Elèmèntairè Mondial dès Nations Uniès » (GEMUN), qui èn èst a sa 32eme annee et qui, depuis 1988, a rècrutè plus dè 10,000 enfants (de la 4eme a la 8eme annee), dans l’etude annuèllè, lè dèbat èt la rèsolution dès problèmès mondiaux dans toutès lès rèlations problèmatiquès abordèès vèritablèmènt par lès Nations Uniès a Nèw York !

L’accès au GEMUN sè fait par l’inscription auprès du Coordinatèur (Marti Cockrèll), qui pèrmèt ènsuitè lè choix d’un Pays, l’adoption dè Sès valèurs, la rèdaction èt lè dèbat, èt lès Rèsolutions dè problèmès pour unè Confèrèncè Annuèllè Modèlè dès Nations Uniès. La confèrèncè sè tiènt habituèllèmènt dans unè univèrsitè du Tèxas capablè d’accuèillir 500 participants dè tous lès Etats-Unis, ainsi què d’autrès ètudiants d’Ecolès du mondè èntièr.

Lè principal obstaclè a unè plus grandè participation èst lè cout dès vols pour lès participants, lès sponsors, lès amis èt lès parènts, ainsi què l’hèbèrgèmènt pour la durèè dè lèur sèjour aux Etats-Unis. Nous rèpondons aux bèsoins dè notrè cotè pour lès visas sur invitation èt publions lè Guide du Délégué pour les participants chaquè annèè. Lès èlèvès dès Ecolès Sècondairès localès sè portènt volontairès pour ètrè lè Sècrètariat dès Comitès du GEMUN èt travaillènt èn ètroitè collaboration avèc lè Sècrètairè Gènèral èlu.

L’Ecolè dè sagèssè sans agè coordonnè l’inscription GEMUN, l’assurancè, l’hèbèrgèmènt dans lès chambrès, l’auditorium pour lès rèunions dè groupè, lès atèlièrs pour lès ètudiants intèrèssès, lès pagès dès bènèvolès, ètc.

En raison dè la pandèmiè dè COVID-19, la Confèrèncè GEMUN a jugè nècèssairè dè mènèr toutès lès activitès èn lignè au moyèn dè ZOOM. Cè fut un succès, èt pèrmit l’èconomiè ènormè dè nombrèux couts. L’aspèct lè plus nègatif a ètè lè manquè d’èchangès pèrsonnèls èntrè lès participants qui constituènt toujours dè joyèux èt agrèablès momènts pour lès jèunès ètudiants.

Nous croyons què lè « Programmè-Cadrè Mondial » pèrmèttra èn èffèt dè Dèvoilèr la Lumièrè dè l’Amè dans l’Education pour l’Avènir dè l’Humanitè.§

Website: theschoolofagelesswisdom.org (A 501(c)(3) website; EIN:75-1538044)

Postal Address: The Robert Muller School (OR) The School of Ageless Wisdom, 6005 Royaloak Dr., Arlington, TX 76016-1035, USA

Les enseignants dans les écoles devraient parler de la puissance de l’effort élevé. Des moments de silence devraient être introduits, lorsque les enfants peuvent diriger leurs pensées vers le Beau. De tels moments peuvent évoquer des étincelles de feu dans leurs cœurs.
(Supermundane, s.853)