Matt Daw
(Projects Manager, PhotoVoice)
Ik ben de voorzitter van HVPN UK – de UK ondersteunt met liefdadigheid de Hindu Vidyapeeth Schools in Nepal. De eerste keer, 12 jaar geleden, dat ik een bezoek aan Nepal bracht zag ik de scholen in actie. De filosofie waarop ze gestoeld zijn had op mij een enorme impact – het bijzonder idee dat mensen niet enkel individuen zijn maar dat zij een deel zijn van iets groter, namelijk, de maatschappij en zelfs daar aan voorbij, het hoger bewustzijn.
Van deze filosofie wordt getuigenis afgelegd bij Photo Voice waar ik de project manager ben. Het is een op het VK gebaseerde internationale liefdadigheid die nu reeds 12 jaar bestaat. De visie van de organisatie richt zich op een wereld waarin aan niemand de gelegenheid tot spreken en gehoord worden wordt ontzegd.
De liefdadigheid bevordert de deelnemende fotografie – fotografie door het volk die het onderwerp van de foto’s zijn en die door de onderwerpen ontroerd worden. Dit is het tegengestelde van de traditionele journalistieke fotografie waar de foto’s genomen worden door hen die buiten de context staan, dikwijls uit het rijke westen, foto’s van mensen en situaties aan wie doorgaans geen eigen stem gegeven wordt. Deze foto’s worden genomen vanuit het perspectief van de buitenstaander, waar deelnemende fotografie het tegenovergestelde is en de mensen toelaat om hun eigen verhaal te vertellen en te kiezen hoe ze worden voorgesteld.
Photo Voice werkt met gemeenschappen waar ook zelden naar geluisterd wordt aangaande onderwerpen die hen het meest aangrijpen, of die gemarginaliseerd zijn omwille van de houding van de maatschappij ten opzichte van hen. We werken met mensen om hen te oefenen om fotografie te gebruiken om hun situaties bekend te maken en de boodschappen die ze willen delen. Onze medewerkers maken ondertitelde foto’s die hun boodschappen overbrengen naar de mensen die niet op de hoogte zijn van hun bestaan of van hun ervaringen, en zeker niet open staan voor wat ze te zeggen hebben.
De projecten zijn zeer verschillend van de een tot de andere, omdat ze gelegen zijn over de hele wereld en ze met een grote waaier aan onderwerpen werken. Voorbeelden hiervan zijn mensen met mentale gezondheidsproblemen, vluchtelingen, straatkinderen, HIV-besmette gemeenschappen en zij die gemarginaliseerd zijn door hun sociale status of om politieke redenen.
Elk project, alhoewel elk zeer verschillend is, heeft in de kern een zeker aantal sleutelelementen. Eerst worden de deelnemers geholpen om te begrijpen hoe foto’s communiceren, hoe een verhaal wordt gemaakt en hoe begrip en inleving wordt opgewekt bij het zien van stilstaande beelden. Daarna worden visuele alfabetismeoefeningen gebruikt om discussies met de groep en de maatschappij te stimuleren. De mensen vinden het doorgaans gemakkelijker te praten over waarnemingen en persoonlijke inzichten met de hulp van foto’s en beelden.
De deelnemers worden dan geleerd hoe foto’s te maken en te gebruiken en om hun composities te plannen. Technische training wordt ook gegeven en hoe digitale camera’s te gebruiken. Dit is van bijzonder belang bij internationale projecten waar de deelnemers dikwijls nog nooit de gelegenheid hadden om deze camera’s te gebruiken. Photo Voice is ook ervaren om de mensen in staat te stellen fotografie te gebruiken ongeacht enige moeilijkheden zoals onkunde, analfabetisme, blindheid of gedeeltelijk zicht. Het werk met blinden of slechtzienden heeft hen de mogelijkheid gegeven hun ervaringen te delen en deel te nemen aan het visueel communiceren.
De liefdadigheid geeft steun aan de deelnemers om hun eigen fotoproject op te stellen gericht op hun eigen voorkeuren en ervaringen. Bij het kiezen om een enkel stilstaand beeld te scheppen heeft men nood aan een zekere hoeveelheid zelfreflectie, en de deelnemers leren niet alleen hoe met foto’s te communiceren, maar ook te ontdekken wat ze voelen en zeggen. De foto’s die ze maken worden dan in de groep getoond en bediscuteerd en met de Photo Voice medewerkers, waarbij al de beslissingen en gedachten erachter kunnen worden uit de doeken gedaan met een grote open en constructieve dialoog over dit onderwerp. Zelfreflectie, zelfonderzoek en communicatie is niet iets dat noodzakelijk boven komt in groepsdiscussies, doch het wordt bevorderd door het fotografisch proces. Het is een zeer openbarende en vruchtbare werkwijze.
Het proces van uitgeven komt daarna en dit betekend het selecteren van de beelden die bruikbaar zijn voor het publiek. In sommige projecten kunnen er doelgroepen zijn of er kan een streefdoel zijn om de stemmen te voeden van hen die betrokken zijn in het proces van beslissen of van het beleid. Daarbij kan het helpen om gewoontes in de maatschappij waar deze mensen worden gemarginaliseerd te veranderen.
Het laatste stadium is de verspreiding waar de ‘stemmen’ naar een groter publiek worden gebracht. Dit zijn dikwijls de familie, vrienden en plaatselijke gemeenschappen maar soms ook wel een veel groter publiek. Gewoonlijk is er in de gemeenschap een tentoonstelling van de foto’s wat bijzonder belangrijk is voor het bevestigen van de ‘stemmen’ en voor het verhogen van de status van die ‘stemmen’ in de ogen van anderen. Zo is bijvoorbeeld in Albanië de status van de invaliden zeer laag, zeker wanneer het invalide jongeren zijn die thuis gehouden worden en niet aangemoedigd worden om naar school te gaan. Ons project stelt hen in staat om hun ervaringen en hun vooruitzichten te delen met de maatschappij, die dan geconfronteerd wordt met de werkelijkheid dat de jonge mensen talenten hebben, en bekwame jonge mensen zijn die enkel de gelegenheid nodig hebben om bij te dragen en te scheppen. Dit had een zeer sterke invloed op de maatschappij. Tentoonstellingen zijn de meest voor de hand liggende methoden om de verwezenlijkingen van de deelnemer in de bloemetjes te zetten maar de sociale media en online groepen hebben ook een zeer goede impact. Digitale foto’s zijn een uiterst veelzijdig middel tot communicatie, omdat ze kunnen worden getoond, geprojecteerd en afgedrukt in boeken en op postkaarten, gemaild, online getoond en nog meer.
Deelnemende fotografie wordt gebruikt omdat het bespiegelende studies toelaat, deelnemers kunnen de controle hebben over hun voorstellingen en kunnen uitzoeken hoe ze in de media worden weergegeven en getoond. Het helpt eveneens om de cyclus te doorbreken omdat de afdrukken bepaalde kwesties kunnen vastleggen en vereeuwigen. Het moedigt het zichzelf verklaren en zich uitdrukken aan. De deelnemers vinden hun vertrouwen terug door middel van hun eigen ‘stemmen’, ze tarten de waarneming en scheppen verandering.
Voorbeelden van dit werk kunnen bekeken worden op de website www.photovoice.org
Tenslotte is het werk van de deelnemende fotografie zeer belangrijk omdat het helpt de illusies te vernietigen die op elk gebied van de maatschappij zowel plaatselijk als internationaal zijn gecreëerd. De belangrijkste verhalen die door de media of door degene die het luidst in de maatschappij roepen worden voortgebracht zijn dikwijls de verhalen die de mensen als voor waar aannemen. Deelnemende fotografie biedt bepaalde problemen de kans om te worden onderzocht en geeft hen een stem aan hun achterban wat leidt tot een verscheidenheid aan verhalen. Door middel van deze verscheidenheid aan perspectieven kan de complexe werkelijkheid te voorschijn komen in tegenstelling tot een enkel eenvoudig verhaal dat slechts één gezichtspunt weergeeft. Het publiek krijgt dezelfde gelegenheid als iemand die zelf op directe wijze getuige is van of de ondervinding heeft – namelijk de kans om voor zichzelf te beslissen wat zij denken of voelen over een bepaalde situatie.
