Actief Licht, een Levensbedoeling
Ken uzelf – zoals bekend werden deze woorden gegraveerd boven de ingang van de tempel van Apollo in Delphi, wat aangeeft dat de weg naar God loopt via kennis van het zelf. Zowel de westerse als de oosterse filosofie, religies en esoterische scholen hebben deze stelregel als leidraad genomen. In hun verschillende benaderingen ontdekten ze allemaal dat het concept van ‘zelf’ ongrijpbaar is en niet kan worden beschreven als een materieel ding.
Wat is nu dit zelf waardoor de poorten naar het goddelijke geopend kunnen worden? En hoe verhoudt het beperkte angstige zelf, met zijn herinneringen en verlangens, zich tot het ‘ware’ zelf dat ons verbindt met God en onze medemensen? In de ontroerende ‘Belijdenissen’ van Sint Augustinus – een lang gebed en liefdevolle overgave aan God – beschrijft hij het zelf niet als een ding, maar als een proces. Een proces van actief licht en begrip, dat de passiviteit van duisternis en onwetendheid doorboort. En het is inderdaad een wonderbaarlijk bemoedigende gedachte dat licht, ook in zijn materiële betekenis, een actieve en scheppende kracht is, terwijl duisternis een passief en ‘afwachtend’ verschijnsel is.
Sint Augustinus concludeerde daarom dat ‘vrijheid’ en ‘vrije wil’ alleen te vinden zijn in de overgave aan dit actieve licht en dat handelen naar de verlangens van het kleine zelf of, in zijn woorden, ‘zondigen’, helemaal geen kwestie van vrije wil is, maar van passiviteit. Vrijheid bestaat erin uit de duisternis van deze slavernij te stappen en er bewust voor te kiezen het licht te volgen. Er zijn echter enkele religies of filosofieën geweest die geloofden dat licht en duisternis tegengestelde energieën van gelijke kracht waren. Het meest bekend zijn de Manicheeërs, die ervan overtuigd waren dat een machtig, maar niet almachtig Goed (God) tegenover een even sterk Kwaad (Duivel) stond. Zij zagen de mensheid, de wereld en de ziel als de eeuwige strijdvelden van God en de Duivel. Dit in tegenstelling tot andere religieuze en filosofische leringen die het kwaad identificeren als een illusie en een product van de onwetendheid van de mensheid. Met andere woorden, ze stellen dat duisternis de afwezigheid van licht en begrip is, en niet een kracht op zichzelf.
Esoterische leringen geven aan dat alleen wanneer we onze vrije wil gebruiken om ervoor te kiezen het goede voor de hele mensheid te dienen, we de hoogste vorm van kennis kunnen ontwikkelen, de intuïtie, waardoor we de wereld kunnen zien als actief licht en al haar vormen als dat geestelijke licht bevattend. En in dat licht kunnen we begrijpen dat het hele universum slechts het Grotere Zelf is. We kunnen duisternis zichtbaar maken (door bewuste waarneming) en zijn dan in staat om onze volgende stappen vooruit te zien. We kunnen ons bewust worden van onze eigen passiviteit en onze plaats zien in dit Grotere Zelf. En dan, wanneer we ons overgeven aan dit actieve, geestelijke licht en het als onze enige levensbedoeling aanvaarden, kunnen we dit licht werkelijk door onze Driehoeken uitstralen “op de zonen der mensen, die nog niet weten, dat zij de Zonen Gods zijn”1, en weten dat we de weg bereiden voor de Komende.
1. De Wederkomst van de Christus, A.A. Bailey, p.13 (Eng. ed)