Door de vrij stromende aard van de atmosfeer denken we meestal niet aan luchtvervuiling als een binnenhuis probleem. Toch is het aanwezig in zowel de ontwikkelde als in ontwikkelende landen, doch in verschillende mate. Rook is een gevaar voor vele ontwikkelende landen – de rook van de binnenhuis kookfornuizen en van binnenverlichting. Omdat betrouwbare toegang tot elektriciteit in vele landen een probleem blijft (het Internationale Energie Agentschap schat dat 1,3 miljard mensen er geen toegang tot hebben), wordt verlichting dikwijls met kerosinelampen gemaakt, en er wordt gekookt op vuren met een verscheidenheid aan oliën, inbegrepen kolen, kerosine, hout en houtskool. Naast een belangrijk gezondheidsprobleem plaatst deze methode van koken en verlichten een belangrijke economische druk op de gezinnen – een berekening wijst uit dat landelijke families ten minste 20% van hun inkomen spenderen aan brandstof om te koken.
Het goede nieuws is dat het menselijk vernuft en de gemeenschapsgeest zeer gericht zijn om deze problemen op te lossen. Voor de verlichting zullen velen al wel gehoord hebben over de eenvoudige ingeving die de Braziliaan Alfredo Moser leidde tot het boren van gaten in zijn dak, en plastieken flessen met water en met een klein beetje bleekmiddel in de gaten vast te maken met een beetje polyesterhars. Het resultaat? Vrij zonlicht tijdens de dag. Het idee werd opgepikt in meer dan een dozijn andere landen, en een raming laat zien dat het dit jaar een miljoen huizen zal verlichten. En om het probleem van verlichting bij nacht op te lossen vinden een aantal groepen en individuen innovatieve manieren om de ontluikende technologie van zonnelampen te delen. In Kenya maakt SunnyMoney, met een subsidie van de VK liefdadigheidsinstelling SolarAid, goede vooruitgang.
De lampen werden oorspronkelijk verspreid via de lokale scholen, waar de directeurs overtuigd werden ze voor te stellen als een manier om de leerlingen te helpen bij hun huiswerk. Nu worden de lampen commercieel verkocht. Omdat SunnyMoney gesteund wordt door liefdadigheid kan het zich veroorloven om bij elke verkoop een klein verlies te maken, met de bedoeling om nieuwe markten aan te boren. In het Afrika onder de Sahara werden bijna een miljoen lampen verkocht. En in Kenya kwam verkoopster Sally Kayoni tot de vaststelling dat sedert zij deze lampen in nam de mensen niet langer naar kerosine vroegen. In Uganda zocht Simon Lule ook naar alternatieven voor de kerosine die zijn grootouders gebruikten om hun huis te verlichten. Na onderzoek om zonnelampen uit China in te voeren besloot hij om ze zelf te maken. Via You Tube kreeg hij voldoende elektronische kennis bijeen om de lamp te maken en zocht dan steun via de website indiegogo om met crowd funding op grotere schaal te kunnen produceren.
Bij het koken zijn er meerdere uitdagingen, omdat de gebruikte energie groter is (zodat zonnekracht minder praktisch is), en verschillende landen hebben een verschillende beschikbaarheid aan brandstoffen die voor de kachels nodig zijn. In een poging om deze en andere kwesties aan te pakken heeft het VN Fonds een belangrijk initiatief gelanceerd, het Globale Verdrag voor zuivere kookkachels. Het verdrag bepaalt de schade die de huidige manier van koken toebrengt aan de gezondheid en aan de omgeving. Door de complexe aard van het probleem is er een hele reeks van oplossingen nodig, inbegrepen het stellen van internationale standaarden om een gemakkelijke vergelijking met alternatieve kachels mogelijk te maken, en voor het inlichten van de vrouwen in de voordelen en het gebruik van niet-traditionele kachels, om manieren te vinden om de logistieke problemen het hoofd te bieden en om de moeilijkste “laatste kilometers” naar geïsoleerde landelijke gemeenschappen te overbruggen. Potential Energy is een NGO die samenwerkt met het VN Agentschap voor Energie. Het is een van de partnerorganisaties van het Verdrag en heeft in Soedan reeds 32.000 kachels verspreid en heeft meer plannen om ook in Ethiopië te werken. Deze voorbeelden tonen aan hoe door de mensheid langdurige problemen nu hoger worden gebracht tot in de verlichte sfeer van intelligente samenwerking, waar ideeën en praktische innovatie zich vrijer kunnen verspreiden in het voordeel van allen.
In de ontwikkelde landen wordt door de verlichting en de verwarming binnenshuis meestal geen vervuiling veroorzaakt (alhoewel de krachtcentrales die de energie leveren de atmosfeer er wel kunnen vervuilen), maar als verluchtingssystemen slecht ontworpen zijn of slecht werken, kan de gezondheid en het comfort wel aangetast worden, wat tot een reeks van symptomen kan leiden die dikwijls worden omschreven als het sick building syndroom. Andere mogelijke bronnen voor binnenhuisverontreinigers zijn de uitwasemingen van sommige bouwmaterialen, vluchtige organische mengsels, ozon afkomstig van sommige types van bureelbenodigdheden, schimmels, en zelfs het op natuurlijke wijze voorkomen van radon gas. De belangrijkste manier om deze vervuiling tegen te gaan is om een manier te vinden om de graad van luchtverversing te verhogen. Hoewel dit kan gebeuren met mechanische luchtverversing bestaat er een groeiende tendens manieren te vinden om de lucht te verversen via technieken ingegeven door de natuur zelf. Naast het besparen van energie is er ook nog het feit dat mechanische luchtverversingsystemen de concentratie van negatief geladen ionen vermindert. Terwijl het onderzoek naar de invloed van ionen op de menselijke gezondheid nog in de kinderschoenen staat, hebben sommige studies aangetoond dat patiënten die blootgesteld worden aan negatief geladen ionen een gevoel ervaren van opgewektheid en een verlaagde bloeddruk vertonen. Daarentegen zij die blootgesteld werden aan positief geladen ionen voelden zich vermoeid, hadden duizeligheid en hoofdpijn, een verhoogde bloeddruk en een algemeen ongemak. Sommige winden kunnen een grote concentratie aan positief geladen ionen bevatten – de Föhn in Zwitserland, de Santa Ana in de VS, de Sirocco in Noord Afrika, de Chinook in de Rocky Mountains en de Sharav in het Midden Oosten. Zulke winden werden anekdotisch in verband gebracht met een reeks ziektes, van migraines tot psychosen. We kunnen ons voorstellen dat naargelang het mysterie van de elektriciteit in de lucht wordt opgelost, de voordelen voor de gezondheid enorm zullen zijn en er een grote levenskracht in het menselijke ras zal optreden.
A
Luchtvervuiling, Shenzen
Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie worden buitenshuis jaarlijks meer dan 1 miljard mensen blootgesteld aan luchtvervuiling. Stedelijke luchtvervuiling wordt gekoppeld aan meer dan 1 miljoen doden door vroeggeboorte en 1 miljoen aan doden na de geboorte en dit elk jaar. De snelle verstedelijking heeft in de grote steden geleid tot toenemende luchtverontreiniging, zeker in de ontwikkelende landen. Volgens een ontwerp van een VN rapport voor de Intergouvernementeel Comité voor Klimaatverandering besteden de rijkste landen van de wereld in toenemende mate hun koolstofvervuiling uit aan China en andere opkomende economieën. Uitbesteden van de uitstoot gebeurt in de vorm van elektronische toestellen zoals smartphones, goedkope kleding en andere goederen die in China en andere groeiende economieën worden vervaardigd maar verbruikt in de VS en Europa. Inderdaad de beelden van dichte smog in de Chinese en Indiase steden komen meer en meer voor. De situatie is zo slecht geworden dat een Britse firma van architectuur en ontwerp onlangs voorstellen deed voor koepelvormige overkappingen – publieke zones omsloten door speciale plastiek koepels waar de mensen gezuiverde lucht kunnen komen inademen. De voornaamste bronnen voor de luchtverontreiniging in China en andere Aziatische landen zijn naast de fabrieken ook de kolenverbranding en de uitstoot van de auto’s. Deze omstandigheden worden nog erger tijdens de wintermaanden door een combinatie van stilstaande weerpatronen met een toenemende kolenverbranding in vele Aziatische steden en dit veroorzaakt vervuiling en smog die weken kan blijven hangen. Terwijl de meeste ontwikkelde landen maatregelen hebben genomen voor het terugdringen van de oorzaken voor de luchtvervuiling, moeten deze maatregelen in vele ontwikkelende landen nog ingang vinden, hoewel de Chinese regering beloofd heeft om de vervuilingsstandaarden hard te maken en om voldoende financies te voorzien om deze problemen aan te pakken.
De Wereld Gezondheidsorganisatie werkt onvermoeibaar om de regeringen en alle mensen te informeren over de gevaren bij de luchtverontreiniging, en een van de succesvolste campagnes was een thema dat betrekking had op de directe vervuiling van de lucht die we inademen bij het roken, waar we meer in detail in het volgende artikel op terug komen.
