De Humanitaire Wereldtop – De Grote Overeenkomst
De Humanitaire Wereldtop in Istanbul van 23 – 24 mei 2016 was bijeengeroepen in een atmosfeer die door Secretaris-Generaal Ban Ki-moon omschreven werd als gewelddadig, teleurstellend en een diepe bezorgdheid over de toestand van onze mensheid.
Grote aantallen mensen over de hele wereld lijden aan plaatselijke armoede, conflicten, en natuurrampen. Nooit geziene niveaus van trauma’s en verwoesting zijn van invloed op de toekomst van hele generaties. Wij zitten midden in een van de grootste humanitaire crises uit onze tijd – op een schaal die te vergelijken is met de menselijke vernietiging in de tweede wereldoorlog die leidde tot het Marshall Plan, de oprichting van de Verenigde Naties, en het ondertekenen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Na drie jaar van overleg met 23.000 mensen in meer dan 150 landen, doet de Top een beroep op de regeringen en de grote internationale hulporganisaties om te reageren op de reeks van onderling samenhangende crisissen met een gemeenschappelijke Agenda voor de Mensheid en een hartgevoelige verbintenis tot samenwerkend handelen.
Negenduizend deelnemers waren op de Top in Istanbul aanwezig. Zij kwamen uit 173 landen samen met 55 Staatshoofden en met een vertegenwoordiging van 700 NGO’s en 250 belangrijk internationale NGO’s. Er was onenigheid – Artsen Zonder Grenzen trokken zich terug omdat er niets gedaan zou worden om hun hospitalen en medische centra te beschermen tegen de aanvallen van de strijdende partijen in de conflictzones (milities, regeringskrachten en politie). Door de onenigheden tussen de regeringen en de hulporganisaties hoe het wereldwijde antwoord op de humanitaire crisis te verbeteren, was er bezorgdheid – zou de Top in staat zijn om iets te bereiken?
Het feit dat een bijeenkomst van deze omvang, met deze graad van hoogstaande betrokkenheid door belangrijke partijen, plaats vond is op zich al betekenisvol. De samenwerking tussen de verschillende spelers kan pas tot stand komen als mensen en organisaties met verschillende inzichten zich onderling verbinden, vergaderen en over visies en thema’s discussiëren (zoals hoe meer betrouwbare data verkregen kan worden teneinde de doeltreffendheid van humanitaire hulp beter te kunnen inschatten). De humanitaire gemeenschap is vergeleken met een enorm ecosysteem, en dit is de eerste belangrijke gelegenheid dat die groep als geheel getracht heeft om samen te komen om de problemen en de plannen voor toekomstige samenwerking te bespreken. Misschien nog belangrijker is dat de bezorgdheid van mensen van goede wil over de hele wereld moet worden ontwikkeld, geïnformeerd en gemobiliseerd om op geschikte wijze te antwoorden op de onmetelijkheid van de crisis – en een Top als deze biedt een gelegenheid voor belangrijke verslaggeving van achtergrondinformatie.
Dank zij de Top werd de aandacht gericht op een bepaald gebied van bezorgdheid, goede wil en creatieve intelligentie en werd deze een tijdlang geconcentreerd. Het is alsof het hart van de mensheid gedurende deze tijd in het licht werd gehouden. De deelnemers van het Initiatief van de Cyclus der Conferenties werkten met deze gedachte om een stroom van dynamische wilsenergie uit te storten in en door alle beraadslagingen en onderhandelingen in Istanbul heen. Andere groepen die werkten met gebed, met visualisatie en contemplatie zullen zeker vergelijkbare Wakes hebben gehouden.
Dit was geen gebeurtenis zoals de Conferentie van de VN in Parijs over de Klimaatverandering of de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen vorig jaar in september. Die bijeenkomsten vergden onderhandelingen die gevolgd werden door een stemming over specifieke akkoorden, zodanig opgesteld dat ze leiden tot golven van follow-up acties. Deze markeren het hoogtepunt van tientallen jaren onderhandelen en intense beraadslagingen en activiteiten. Zij leidden tot de aanwezigheid en de actieve deelneming van Staatshoofden en regeringsleiders uit de hoogste kringen.
De Humanitaire Top had niet diezelfde aantrekkingskracht op de betrokkenheid van hooggeplaatste regeringsleiders, verre van dat (Angela Merkel was de enige aanwezige G7 leider). Dit geeft enigszins de complexiteit weer van de thema’s die tegenwoordig in het middelpunt van de belangstelling staan en de afwezigheid van elk gemeenschappelijk overeengekomen kader – Syrië, de Islamitische Staat, en de enorme golven van vluchtelingen en ontheemde families symboliseren de chaos en de dikwijls wetteloze aard van humanitaire crisissen.
Er werd niet zo veel vooruitgang geboekt in de onhandelbare politieke thema’s zoals het cultiveren van respect voor de Oorlogsregels (moderne conflicten worden gekenmerkt door het bestoken van de burgers, en van plaatsen van de vluchtelingen zoals hospitalen, kerken en moskeeën). Maar buiten dit alles zijn er onverwachte stappen van vooruitgang gezet in het organiseren en coördineren van humanitaire hulp. De Top onthulde dat het hart van de mensheid gezond is en klaar om voorwaarts te gaan in het beantwoorden van de wanhopige behoeften van mensen in nood.
The Guardian rapporteerde dat de meeste leden van de humanitaire hulpgemeenschap toegaven dat ze aangenaam verrast waren door De Grote Overeenkomst – Een gedeelde Verbintenis om mensen in nood beter hulp te bieden, het belangrijkste akkoord dat bereikt werd tussen de regeringen en de hulporganisaties:
Een overeenkomst waarbij de slachtoffers geld zullen krijgen in plaats van bonnen of voedsel, en die hulporganisaties verplicht transparanter en efficiënter te zijn in de manier waarop ze hun geld uitgeven, wordt in het algemeen gezien als de belangrijkste stap voorwaarts op de allereerste Top van de VN over hulp deze week.
De ondertekenaars kwamen tot een akkoord over 51 verbintenissen om de kwaliteit en de doeltreffendheid van de dringende financiering van de hulp te verbeteren. Dit vergt verdere definities en doelstellingen om de uitvoering ervan te verzekeren, maar zij weerspiegelen een bereidheid om de bureaucratie te verminderen bij de doorstroming van de hulp van de donoren naar hen die in nood zijn, een toenemend vertrouwen op het werken met plaatselijke partners en een bereidheid om hulp aan de slachtoffers van crises te verspreiden in de vorm van geld eerder dan goederen en diensten. Nu gaat slechts 2% van alle humanitaire hulp rechtstreeks naar plaatselijke NGO’s – de ondertekenaars zijn overeengekomen dat tegen 2020 dit moet toenemen tot 25%. Andere ingewikkelde thema’s in de coördinatie tussen agentschappen werden ook behandeld.
Misschien is wel het belangrijkste beginsel dat in de Grote Overeenkomst overeengekomen werd dat de mensen die door de humanitaire crisissen getroffen zijn in de toekomst betrokken zullen worden in de besluitvormende processen:
Het is noodzakelijk om de mensen en hun gemeenschappen die door de humanitaire crisissen getroffen worden te betrekken bij onze beslissingen om er zeker van te zijn dat het humanitaire werk relevant, tijdig, effectief en efficiënt is. We moeten toegankelijke informatie leveren die verzekert dat er een effectief proces voor deelname en feedback komt en dat het ontwerp en de begeleiding een antwoord bieden op de inzichten van de getroffen gemeenschappen en mensen.
De besspeking van The Guardian’s over de Top besluit dat velen bij de humanitaire hulp en de gemeenschap:
voelden dat het de moeite loonde om de gehele sector zoals deze nu is samen te brengen. “Ik denk niet dat we op deze manier ooit samen gekomen zijn”, zei Sean Lowrie, hoofd van het Start Netwerk. “Ik ben zo gewoon om naar vergaderingen te gaan en dezelfde gezichten steeds weer te zien. Het was inspirerend en verfrissend om te zien hoe groots en weids de humanitaire sector is. Alleen al daarom is het de moeite geweest.”
Verdere Lectuur
https://www.irinnews.org/in-depth/world-humanitarian-summit-2016
https://www.worldhumanitariansummit.org/
https://impossiblechoices.org/
http://www.theguardian.com/global-development/world-humanitarian-summit