Vandaag lijkt het alsof overal polarisatie optreedt. In discussies lijken velen meer en meer aangetrokken tot extremen en laten weinig ruimte voor geluiden van compromis. Wil dit zeggen dat we op tijden van open conflicten afstevenen? Of is er een manier om ons te herinneren aan onze gedeelde mensheid en er de belangrijkste factor van te maken om het publieke debat vorm te geven? Kan goede wil de brug vormen die de tegengestelde zijden verenigt? Het vinden van werkbare antwoorden op deze vragen zou wel eens de sleutel kunnen zijn voor de toekomst van het leven op onze planeet.
In deze uitgave denken we na hoe polarisatie verwoord wordt in de politiek, in de genderdiscussie en in de rassen en culturele identiteit en zoeken we de positieve signalen van vooruitgang naar een verenigde visie. Het herkennen van deze visie is bijzonder moeilijk wanneer de stemmen van de extremen zo luid schreeuwen. Mensen van goede wil moeten streven naar een punt van innerlijke stilte van waaruit het voorbijgaande schouwspel wordt overschouwd, en moeten hun geloof in de onoverwinnelijke aard van het goede stellen. Zoals Alice Bailey schrijft dat “het hart van de mensheid gezond is” en de urgentie van de tijd schreeuwt voor creatieve manieren om deze goedhartigheid in onszelf en in anderen op te wekken. Vurige meedogendheid voor iedereen die lijdt samen met de wil om te zien dat het goede zich in de wereld ontwikkelt, zijn de kenmerken van hen die in deze cruciale tijd dienen. We hopen dat het idee dat in deze uitgave te vinden is iedereen, die tracht te werken naar een wereld waarin goede wil de sleutel is voor alle verwantschappen, kan versterken en steunen..
Polarisatie – Overbruggen van de grote scheidslijn
Een van de belangrijke kenmerken van de voorbije ongeveer honderdvijftig jaar en in het bijzonder de laatste par decades is het gevoel van polarisatie dat in de menselijke familie op zo veel verschillende manieren aanwezig is.
Dit is in het bijzonder te zien binnen de politiek omdat het conflict tussen ideeën en ideologieën niet enkel erkend maar verwelkomd wordt. De verschillende protagonisten willen de scheidslijnen tussen hen niet overbruggen – ze willen winnen! Gedurende de voorbije eeuw heeft de mensheid veel bewijs verzameld over de doeltreffendheid van de verschillende politieke ideologieën. Door hun inspanningen om zich te bewijzen hebben ze bijna allemaal in enige mate bijgedragen aan de vooruitgang van de mensheid; maar we moeten toegeven dat zij ook bijgedragen hebben aan een groot deel van het lijden van de mensheid. Nu staan we in een situatie waarin de verschillende remedies voor de sociale en economische kwalen, hetzij links, het midden of rechts, hetzij democratisch, dictatoriaal of theocratisch, in het algemeen zijn uitgeprobeerd en onvoldoende bevonden. Aan de ene kant dreigen de vindingrijke initiatieven ondergedompeld te worden in een zee van bureaucratie en dogma; aan de andere kant heeft het idee van laissez-faire van de vrije markt een wereld geschapen waarin degenen die al weelde hebben nog meer krijgen en de kansarmen neigt verder weg te zinken in een zinloze armoede. Op lange termijn wordt in deze wereld van tegengestelde ideeën niemand er beter van, zijn er velen die lijden en wordt daarenboven de natuur in grote mate uitgeput. Daarbij komt nog een wijdverspreide aanname dat één specifieke ideologie of theocratie het wondermiddel is voor alle menselijk problemen en dat dit bij allen moet opgelegd worden voor het toekomstige welzijn van de wereld, dikwijls met geweld.
De mensen met een werkelijk goede wil over de hele wereld kunnen nu duidelijk zien dat de verschillende ideologieën de neiging hebben hun doel te missen en soms zelfs utopische dromen omzetten in een ontzettende dystopia. Ze zien eveneens met een overeenkomstige helderheid een dringende nood aan een nieuwe visie van een samenwerkende geest in de wereld van de politiek.
Is het mogelijk dat samenwerkende goede wil in feite niet alleen een realistische weg is naar een betere toekomst, maar misschien belangrijker nog dat het waarschijnlijk de enige weg is waarop zo’n toekomst bereikt kan worden? Dit idee brengt ons ertoe om te onderzoeken wat feitelijk de oorzaak is van het mislukken om te voldoen aan hun idealen welke alle verschillende ideologieën lijken aan te tonen. Misschien kan deze ontdekking leiden tot een techniek voor vooruitgang die voor iedereen zal werken.
Dit wordt ongetwijfeld in één woord samengevat – motief. We kunnen dit met zekerheid vaststellen; het motief is alles. Waar het motief onzelfzuchtigheid is, voor het gemeenschappelijk welzijn en voor het verheffen van de maatschappij tot een betere geestelijke en materiële toestand, doch waar het politieke systeem gebrekkig en ontoereikend is, zullen de mensen die het tot stand brengen een manier vinden om dit op een redelijke wijze te doen werken. Omgekeerd zal een politiek systeem, hoe goed ook ontworpen, falen als de mensen die het tot stand brengen met zelfzuchtige doeleinden enkel rijkdom en macht voor henzelf nastreven. In extreme gevallen kunnen zulke scenario’s uiteindelijk uitmonden in de anarchie en wreedheid van een mislukte staat.
De meeste mensen zullen waarschijnlijk aannemen dat het de polarisatie tussen links en rechts is die overbrugd moet worden. In feite is het de polarisatie tussen wat we vandaag hebben en de toekomstige wereld die gebaseerd is op het oproepen van al het beste in de mensheid die dringend overbrugd moet worden. Dit kunnen we onderverdelen in drie eenvoudige ideeën – juiste menselijke verhoudingen, vrijheid en het gevoel van verantwoordelijkheid. Voor mensen met een geestelijke overtuiging is dit een menselijk begrip en verwezenlijking van het goddelijk Plan voor de mensheid en de wereld. Laten we dus eerst kijken wat we met dit Plan bedoelen en dan zullen we zien welke stappen er genomen moeten worden om dit te verwezenlijken.
We kunnen over het Plan denken als een overbruggende energie van liefde en goedheid dat zich als een matrix over de hele planeet ontvouwt met een kracht die alle eenheden van leven in staat stelt zich naar steeds meer inclusieve houdingen van bewustzijn te ontwikkelen. Voor zover het de mensheid betreft betekent dit een voortdurend werken naar een besef van de ziel en een toenemend vermogen om haar waarden en kenmerken in het praktische dagelijkse leven te verankeren. Het is zeer de moeite om ons te herinneren wat deze zijn. Door de eeuwen heen zijn deze natuurlijk op verschillende manieren opgesomd om voor de vele culturen en de verschillende fasen van ontwikkeling van het menselijk bewustzijn geschikt te zijn. Maar voor de wereld in de 21ste eeuw kunnen we ze als volgt samenvatten: liefde, een gevoel van verantwoordelijkheid, identificatie met het geheel, waarheidsliefde, onzelfzuchtig samen delen, sociale genezing, vrijheid, bescheidenheid in termen van materiële bezittingen, vreugde en zelfs genialiteit.
Onmiddellijk kunnen we zien waar onze huidige situatie van de nationale politiek, de internationale verhoudingen en de economische structuren te kort schieten. Ze leiden naar het bevoordelen van enkelen ten koste van velen. Gewoonlijk stellen ze de eigen nationale belangen voor op de belangen van de mensheid als geheel. In deze tijd (2018) wordt dit kenmerk spijtig genoeg versterkt naarmate de landen zich overal in zichzelf keren. In vele delen van de wereld wordt door vele groepen van de bevolking de afgescheiden nationalistische geest opnieuw omhelsd. Dit kent ook een weerklank in een toenemende neiging om de geest van internationalisme af te wijzen, ondanks de onopgeloste conflicten en het doorzettingsvermogen van persoonlijkheden met doelen en methoden, dat als een sterk ideaal in de decaden na de 2de wereldoorlog bestond. Dit is een verontrustende trend die het vertrouwen in de toekomst niet bevordert.
Een van de redenen waarom het internationalisme door zo velen wordt verworpen is dat dit in het denken van de mensen geassocieerd wordt met de globalisering van het kapitaal en de zakenwereld, die hun activiteiten rond belastingontwijking, structurele werkonzekerheid en onverantwoordelijkheid ten opzichte van het milieu, organiseren. Maar misschien het belangrijkste van allemaal is dat ze tegenover niemand rekenschap verschuldigd zijn. De mensen hebben het gevoel dat ze vervangbare pionnen zijn in het spel van de oligarchen en mega rijken.
Hoe dan ook, dit is slechts een zijde van het plaatje. Er zijn ook ontelbare miljoenen mensen in elk land die erkennen dat een gezond samenwerkingsverband, gebaseerd op een besef van de eenheid van de mensheid, de beste manier is naar een voorspoedige toekomst. Zij weten dat een nieuw engagement ten opzichte van de internationale idealen niet enkel deze eenheid weerspiegelt, maar eveneens essentieel is om dit te bereiken. Ze weten eveneens dat eenheid geen uniformiteit is. Diversiteit en veelvoudigheid vormen de grondtoon van de natuur. Misschien kan dit als thema dienen wanneer we de weg voorwaarts onderzoeken.
Natuurlijk is een goede wil nieuwsbrief niet bedoeld om een politiek manifest te vormen, noch moet het pogen dit te doen: dat is het werk van experts op het gebied van de politiek die hun persoonlijke ambities en de liefde voor de macht zijn overstegen en wiens harten ontvankelijk zijn voor de menselijke nood overal in de wereld. Maar we kunnen en zouden de beginselen moeten weergeven die aan de vele verschillende proefondervindelijke benaderingen ten grondslag liggen.
Participatief internationalisme 
Wij hebben vooreerst een participatief en verantwoordelijk internationalisme nodig. Op de zelfde manier waarop mensen hun energieën, ideeën en visies in hun plaatselijke gemeenschap investeren, en op een grotere schaal in hun land, is het nu nodig dit op een nog grotere schaal mogelijk te maken. De Europese Unie is voor de mensheid misschien de meest recente poging hiertoe. Het is een experiment dat gaande is en niemand kan voorspellen hoe haar toekomst zich zal ontwikkelen. Velen die zich nog niet verder hebben kunnen identificeren dan binnen hun eigen landsgrenzen hopen dat dit zal mislukken. Maar een meerderheid is vast besloten er een succes van te maken. Toch biedt het aan de mensheid een werkend prototype van hoe zeer individualistische landen een deel van hun soevereiniteit vrijelijk willen overdragen voor het grotere goede van het geheel. Zeggen dat dit niet gemakkelijk is geweest is het understatement van de eeuw. Toch werkt dit. Objectief bekeken zijn de ontwikkeling van de wetenschappen, de kunst en het economisch leven van alle landen van de EU, een van de belangrijkste verwezenlijkingen van de laatste zeventig jaar.
Maar wanneer de moeilijkheden die de EU ondervindt zo uitdagend zijn, welke hoop is er dan voor een nog grotere unie? Misschien keken we hier op de verkeerde manier naar. Een politieke en economische unie wordt beheerst door zaken als geografie, culturele identiteit, religieuze achtergrond. Op de grotere wereldschaal is dit soort unie op dit moment onrealistisch. Het lijkt er op dat de enige mogelijkheid om wereldeenheid te benaderen nu gebaseerd moet worden op een eenheid van waarden die de grote diversiteit van de menselijke ervaring, traditie en idealen eerder zullen versterken dan verminderen. Het zal ook aantonen hoe deze overvloed aan diversiteit niet uitsluit en afzondert; het zal eerder duidelijk maken hoe iedereen bijdraagt aan de rijkdom van het grotere geheel.
De gouden regel
Gelukkig voor de mensheid komen deze waarden in elke cultuur en religie in een opvallend gelijke vorm voor. Ze worden de “Gouden Regel” genoemd – ‘gedraag u tegenover anderen zoals je zou willen dat ze zich tegenover u gedragen’. Dit wordt enkel mogelijk wanneer we in onze harten en denken erkennen dat ‘de andere’, waar ook deze zich op de wereld bevinden, onze buurman is. Dit principe moet de grondslag vormen voor een nieuwe wetenschap van verhoudingen die reikt van de individuele familiebanden en persoonlijke vriendschap tot het wereldniveau. Het verenigt op een eenvoudige en mooie manier zowel de vrijheid als de verantwoordelijkheid. Het erkent de essentiële integriteit en waarde van ieder individu en gemeenschap in de wereld en houdt de deur open voor de werkelijkheid dat iedereen kan bijdragen aan het welzijn van het geheel en dat ieder deel ook de nodige bescherming en zorg van dat groter geheel kan krijgen. Het is een prachtige oefening om te bedenken wat dit zou betekenen als, zelfs op kleine schaal, dit principe de nationale en internationale verhoudingen zou bepalen.
De VN
Gelukkig voor de mensheid is er hierover opnieuw al veel nuttig werk, onderzoek en praktische ervaring bereikt via de activiteiten van de verschillende internationale instellingen voor samenwerking die de mensheid hebben opgericht, in het bijzonder de Verenigde Naties en haar gespecialiseerde agentschappen. Als menselijke instellingen zijn ze niet noodzakelijk onfeilbaar – wat hun critici maar al te scherp en snel benadrukken. Doch gebreken kunnen aangepast en betere structuren ontworpen worden naarmate het inzicht van de onderlinge afhankelijkheid van de mensen duidelijker omlijnd wordt. Alles samen wijzen ze ongetwijfeld naar een betere toekomst voor allen.
Maar zal de mensheid de wijsheid en het doorzettingsvermogen hebben om een pad in die lijn na te streven? In onze tijd is dit de belangrijkste vraag. Dit is waarvoor het cultiveren van een praktische goede wil zo belangrijk is. Goede wil of een natuurlijke vriendelijkheid ligt aan de basis van elke persoon zonder uitzondering, doch het moet gezegd worden dat bij sommigen er wel diep naar gezocht moet worden om het te vinden! Maar het kan bij de grote meerderheid van de mensen worden opgeroepen tot een praktische levendigheid wanneer de visie van de menselijke eenheid en de voordelen van een samenwerkende wereldorde goed en herhaaldelijk worden verwoord, een taak waar de traditionele en sociale media deels verantwoordelijk voor zijn. Dit is de manier om de polarisaties te overbruggen die de uitdrukking van de betere zijde van de menselijke aard ontsieren en haar vooruitgang langs haar goddelijk bepaalde pad van vrijheid, liefde en verantwoordelijkheid belemmeren..
De mensen houden de hele hemel in stand
Wat betekent het als we zeggen dat iemand een man of een vrouw is? Deze vraag kan zinloos lijken – natuurlijk weet iedereen, tenminste voor zichzelf, WAT zij zijn, omdat de biologische verschillen (gewoonlijk) duidelijk zijn. Doch meer dan 2000 jaren lang wordt er erkend, eerst onder de naam van hermafroditisme en vanaf de 20ste eeuw onder de naam van interseksualiteit, dat een klein deel van de mensen in een lichaam kenmerken kunnen vertonen van beide seksen, en in vele traditionele gemeenschappen bestaan er namen voor mensen die gezien kunnen worden als te behoren tot een derde sekse. Deze feiten zouden ons moeten doen nadenken alvorens we beweren dat mannelijkheid en vrouwelijkheid vaste en verschillende categorieën zijn. En we zouden ook kunnen nadenken hoe bij beide, zowel voor de puberteit als na de middelbare leeftijd, de verschillen in hormonale samenstelling individuen van de ene sekse er toe kunnen brengen om sommige van de typische karaktereigenschappen van de andere sekse te vertonen – we hoeven hierbij slechts te denken aan de zeer hoge stem van de mannelijke sopraan.
Tot zover de fysieke kenmerken – maar wat over de psychologische en sociale kenmerken? Bestaat
er een besef waarbij gender zich in geheel het denken bevindt – of in de cultuur? Het is algemeen bekend dat verschillende culturen verschillende verwachtingspatronen scheppen en onderhouden voor de rol die mannen en vrouwen in de maatschappij zouden moeten vervullen. Een belangrijk deel hiervan kan voortkomen uit de religie die in die cultuur overheerst – maar een vrouwelijke moslima in Saudi Arabië heeft een verschillende graad van vrijheid dan een moslima in Indonesië, dus religie is niet het hele verhaal.
En wat met de gedachten en gevoelens van elk individu? In de voorbije eeuwen was geboren zijn in een mannelijk of vrouwelijk lichaam iets dat niet kon veranderen, los van wat de persoon ‘inwendig’ ook zou willen. Maar vanaf de 20ste eeuw was dit niet langer het geval, en de medische behandeling voor de verandering van sekse werd enorm verbeterd. Zich aan deze fysieke behandeling onderwerpen is niettemin een belangrijke stap, om niet te spreken over de mentale en emotionele moeilijkheden die vanuit de tegenstand van anderen kunnen optreden. Dus zij die voor deze moeilijke weg kiezen moeten vast en zeker een sterk motief hebben om dit te doen. In hun eigen denken moeten enkele essentiële aspecten van hun identiteit kloppen met de fysieke sekse die aan hun origineel lichaam ‘tegengesteld’ zijn.
Lezers kunnen zich hier afvragen wat dit nadenken over gender en de biologische sekse te maken hebben met het thema van polarisatie. Het antwoord ligt in het cultureel belang dat ingekapseld zit in het opkomen van #MeToo en Time’s Up. Deze nieuwe uitdrukkingen van een noodzakelijk feministisch activisme richten de aandacht op de structurele problemen van seksueel misbruik, pesterij en ongelijkheid op de werkvloer en elders dat gedurende ontelbare eeuwen in de meeste delen van de wereld voor de vrouwen deel uitmaakte van hun ervaringen en een bron van diepe pijn. Zij hekelen zowel het collectief gedrag en de structuren die gezien kunnen worden als patriarchaal, als de handelingen en gewoontes van de individuele man onder de overkoepelende term ‘toxische mannelijkheid’. Daardoor zouden sommigen kunnen zeggen dat zij ons gevoel van polarisatie in de maatschappij versterken, door de nadruk te leggen op de verschillen tussen vrouwen en mannen, en op de wrok en de misverstanden tussen de seksen.
Maar dit is ongetwijfeld een misvatting, waarbij de toenemende macht van de vrouw gezien wordt door een bril waarbij elke menselijke interactie beschouwt wordt als enkel winnaars en verliezers, slachtoffers en daders, te hebben. Het is een terugkeren naar het oude beeld van ‘de strijd der seksen’, terwijl een groter begrip voor de tevoorschijn komende spanningen tussen de genders zou moeten zorgen voor een genuanceerder en hoopvoller inzicht. Een zekere hoeveelheid polarisatie is noodzakelijk opdat een nieuw evenwicht bereikt kan worden – en het lijkt er op dat dit plaats vindt.
Neem bijvoorbeeld de opkomende dialoog over de toestemming in de seksuele verhoudingen. Deze gaat vanaf de ruim begrepen boodschap van “neen betekent neen”, tot de verwachting dat mannen beginnen te letten op de subtiele signalen en deze respecteren, waarvan sommige nonverbaal zijn, die vrouwen uitsturen om te tonen dat ze niet bereid zijn verder te gaan. Thema’s zoals deze, die de mannelijke relatie met macht belicht, alsook de nonverbale communicatie in verhoudingen, raken enkele van de subtielere structuren in het bewustzijn die de sociale en economische ongelijkheden bevestigen. Daarom zou het vinden van manieren om mannen bij te brengen dat deze nonverbale signalen herkend en gerespecteerd moeten worden, en dan gepaste zelfbeheersing aanwenden, niet enkel de individuele verhoudingen tussen vrouwen en mannen moeten verbeteren, maar ook bijdragen om structurele veranderingen aan te brengen op de werkvloer en in het dagelijks leven.
Het thema van toestemming zou misschien niet zo snel aan de oppervlakte gekomen zijn indien niet zowel door de #MeToo beweging (met een ruime focus op ondubbelzinnige gevallen van seksuele beschuldiging die voorheen onder het tapijt werden geveegd) als het feit dat volgens enkele onderzoeken in de VS, vrouwen het nu beter doen dan mannen op het gebied van economische en opvoedkundige maatstaven, en kunnen daardoor in de juiste positie verkeren om minder tolerant te zijn voor oude patronen en gewoontes. De verhoudingen tussen mannen en vrouwen veranderen op dramatische wijze en dit beïnvloedt beide seksen. De schrijfster en omroepster Hanna Rosin schreef in haar boek The End of Men, hoe minstens in de socio-economische rangen, dit leidt tot het toenemen van alleenstaande moeders, omdat vrouwen gewoon beslissen dat ze niet langer een man nodig hebben om voor hen te zorgen. Dit is eveneens verbonden met het afnemen van banen in de productie en de groei van de diensteneconomie, waarbij de zorg en aanverwante vaardigheden, waar vrouwen traditioneel in uitblinken, relatief worden bevoorrecht. Eenvoudig gezegd wordt de traditionele rol van de man als kostwinner uitgehold en dit zou op lange termijn moeten leiden tot een gezonde transformatie van de mannelijke identiteit. Bij nader inzien functioneerde deze rol van kostwinner in een kapitalistische economie deels als een vervanger voor de biologische rol van de man als beschermer. De psychologische betekenis van een uitholling van de kostwinner is dus ook belangrijker dan op het eerste gezicht zou blijken. Mannen staan in hun identiteit tegenover een existentiële crisis, want wanneer ze niet langer nodig zijn als kostwinner of beschermer, welke rol kunnen ze nu dan opnemen? Dit kan het tevoorschijn komen van groepen verklaren die de aandacht richten op het herdefiniëren van het mannelijke, zoals Rebel Wisdom[1], Promundo[2] en Next Gen Men[3]. Het is van belang om te bevestigen dat de rollen van vrouwen en mannen veranderen en dit stelt hen in staat elkaar te helpen op het pad naar het ontdekken wat zowel vrouwelijkheid als mannelijkheid nu betekenen.
De biologische en hormonale verschillen zullen natuurlijk niet verdwijnen (alhoewel van de vervuiling door artificiële chemicaliën zoals BPA, dat de invloed van oestrogenen nabootst, wordt vermoed dat deze verschillen worden aangetast); maar de psychologische en sociale basis verschuift onder onze voeten. De eeuwen van trauma die vrouwen hebben doorstaan schreeuwen om genezing en transformatie. Maar terwijl de kristallisatie van de mannelijke rol als hoofdkostwinner een ongezond, zelfs een onderdrukkend product was van de ‘patriarchie’, is de verdwijning ervan, zelfs als dit gradueel en gedeeltelijk gaat, op een minder dramatische wijze ook traumatisch voor veel individuele mannen. Te midden van dit alles kijken de enorme massa mannen en vrouwen op tegen de nood aan verandering. De werkelijkheid is dat het pad naar gezonde, evenwichtige relaties tussen de seksen onvermijdelijk bezaaid ligt met moeilijkheden. Vrouwen, met hun groter inzicht in emoties en relaties en die historisch gezien het meest geleden hebben, zijn misschien het best geplaatst om dit trauma te helpen genezen.
De vraag is dus, kunnen we, als mannen en vrouwen, manieren vinden om de positieve kenmerken die gewoonlijk geassocieerd worden met elke gender, te handhaven, zonder in de val te lopen van weerkerende stereotype rollen en structuren? Neem bijvoorbeeld het idee van agressie – kunnen we manieren vinden om deze energie (in haar vrouwelijke en mannelijke vormen) op een positieve manier in de maatschappij te kanaliseren, en deze opnieuw verbeelden als de doortastende, ondernemende geest die dynamische, positieve verandering nastreeft? We staan nu voor een aantal wereldwijde crisissen die uit zo’n geest, uitgedrukt door vrouwen en mannen, voordeel zouden kunnen halen. De klimaatverandering heeft duidelijk niet enkel behoefte aan incrementele verschuivingen, maar aan moedige, zelfs riskante maatregelen; het huidig economisch systeem werkt voor de meerderheid duidelijk niet, en wat rammelen in de marge is niet voldoende om rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid te vestigen. En het idee van koesteren, dat als passief getypeerd kan worden, is in feite ook noodzakelijk, waarbij dit gezien wordt als duurzaamheid en herstel van onze verhoudingen met de andere natuurrijken, en het op creatieve wijze opnieuw uitdenken om in gemeenschap met elkaar te leven. Als het lijkt alsof dit precies de herhaling is van de wijsheid van de Tao, waarbij de twee polen elkaar aanvullen om harmonie te verkrijgen – wel, er is een reden waarom zo’n wijsheid ‘tijdloos’ wordt genoemd! Wanneer polarisatie gezien wordt als twee vaste tegengestelde punten, is er geen uitweg: maar wanneer dit herkend wordt als een vloeiende dans tussen beide polen, zal beweging en evolutie op natuurlijke wijze volgen.
Er is natuurlijk geen reden om te denken dat de vooruitgang op dit gebied gemakkelijk tot stand zal komen. Het thema van de Mensenrechten betreffende gender en seksualiteit bijvoorbeeld is zo controversieel dat de Verenigde Naties er tot nu toe niet in geslaagd is een akkoord te vinden voor een formele Verklaring (voorstellen werden gedaan in 2008 en 2011). Toch zijn er tekenen van hoop. Een document dat gezien kan worden als een aanzet voor een toekomstige Verklaring werd opgesteld door een internationale bijeenkomst van groepen rond mensenrechten en die bijeen kwamen in Yogyakarta, Indonesië, in november 2006. Een update in 2017 van de Yogyakarta beginselen[4] tracht de beginselen van de internationale mensenrechtenwet toe te passen door zich te richten op het misbruik van de mensenrechten van lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksuele mensen – met andere woorden, iedereen die niet mooi past in de traditionele stereotypes van gender en seksualiteit.
Trachten wij tenslotte niet allemaal, vrouwen, mannen en alles ertussenin of er voorbij, erkend te worden voor wie we werkelijk zijn en voor wat we kunnen bijdragen aan het grotere geheel? Streven we niet naar de vrije expressie van ons geestelijk binnenste, de ziel, door onze fysieke, emotionele en mentale voertuigen heen, welke gender ook? Wanneer we in staat zijn om vrijwillig ons identiteitsgevoel voorbij ons lichaam, onze gevoelens en ons denken naar de ziel te verschuiven, kunnen we beginnen te waarderen dat de ‘tegengestelden’ van gender een synthetisch geheel vormen, en de grenzeloze energie van de geest in dienst in de wereld kunnen richten. Dan kunnen we ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’ begrijpen als eenvoudig een geschikte uitdrukkingswijze voor een bepaalde verzameling kwaliteiten die met de wil vrij kunnen tevoorschijn gehaald worden. Wanneer deze zijnstoestand de algemene regel wordt, zullen we in staat zijn om Mao’s gezegde “Vrouwen houden de halve hemel in stand” uit te breiden tot de gedachte en tot de bereikte werkelijkheid, dat “mensen de hele hemel in stand houden”.
1. www.rebelwisdom.co.uk
2. https://promundoglobal.org
3. https://nextgenmen.ca
4. http://yogyakartaprinciples.org
Gemeenschapsbouwen: het overbruggen van de scheidslijnen in de culturele identiteit
Dit is voor vele mensen met een intelligente goede wil een moeilijke periode. De problemen van verdeeldheid en polarisatie op de gebieden van religie, etniciteit, ras en cultuur kunnen voor hen die de fundamentele eenheid van het leven erkennen zeer verontrustend zijn. Wanneer deze eenheid blijkt te worden ontkend, soms in zeer sterke bewoordingen, door groepen uit meerderheids- en minderheidsgemeenschappen die hun eigen culturele en religieuze agenda doordrukken, is het vinden van een middenweg die de tegenstellingen overbrugt, terwijl de universele waarden behouden blijven, bijzonder uitdagend. Het aan de orde stellen van de betreffende thema’s (opvoeding, gezondheidszorg, politiek, werkeloosheid, enz.), gezien door de bril van rivaliserende rassen of religieuze groeperingen, maakt het moeilijk om vertrouwen of goede wil of eenvoudig respect in de verhoudingen te doen stromen. Polarisatie heeft een vergelijkbaar effect op het nationale leven als een verstopte slagader – het verbreekt de circulatie van de totale mix aan energieën die nodig zijn voor een gezond systeem.
.jpg)
We leven in toenemende mate in een tijdperk van onderlinge afhankelijkheid. Terwijl vele gemeenschappen over de hele wereld cultureel en religieus betrekkelijk homogeen blijven, worden andere veel meer divers en gemengd. De mensen overschrijden over de hele wereld de grenzen en dit in steeds grotere aantallen dan ooit tevoren en deze beweging kan waarschijnlijk niet gestopt worden. De overeenkomst over migratie van de VN, die binnenkort door de deelnemende landen aangenomen dient te worden en dit na een grondige discussie en onderhandeling, erkent dit en tracht een aanpak te ontwikkelen die de regeringen kunnen gebruiken als basis voor samenwerking en coördinatie.
Het heden is een uitdagende tijd. De culturen komen met elkaar in wrijving, dikwijls leven ze dicht bij elkaar, in een periode van snelle verandering en van politieke en economische onzekerheid. Individuen en gemeenschappen staan onder aanmerkelijke stress. In de meeste westerse landen zijn veilige, vaste, voldoening gevende banen voor arbeiders moeilijker te vinden. Levens worden ontwricht door de snel veranderende sociale zeden (bijv. gender en seksuele geaardheid); het wijdverspreide gebruik van onrespectvol taalgebruik in de sociale media en nationale gesprekken; en een vermindering van het vertrouwen in religieuze instellingen die voorheen de grote massa van de mensen bij veranderingen hebben bijgestaan. In een tijd waarin het verlangen naar grotere, betere en meer aantrekkelijke ‘dingen’ voortdurend door de economie, die gebaseerd is op concurrentie en groei, wordt gestimuleerd, zijn de bruto lonen niet verhoogd als ze voor de meeste mensen al niet gedaald zijn – terwijl een elitegroep blijkbaar alle financiële voordelen van de toegenomen handel verwerven. De kwaliteit van het leven in de basisvoorzieningen zoals de gezondheid, opvoeding en behuizing lijkt voor de grote meerderheid in een dalende spiraal te zitten. Het is dan niet verwonderlijk dat voor vele gewone mensen de toekomst er somber uitziet.
In deze situatie nemen conflicten tussen culturen binnen landen (en zelfs in steden en wijken) onvermijdelijk toe. Dit weerspiegelt de huidige overgang die nu goed onderweg is, van een tijdperk van afscheiding naar een tijdperk van synthese. Een overgang is een verwarrende zaak, met pijn en verlies. Het lijden zou in evenwicht gebracht moeten worden met een toenemend inzicht van de toekomstige mogelijkheden. Doch dit inzicht is overgepolitiseerd en uitgedrukt in simplistische termen. Als de bedoeling is om greep te krijgen op de algemene verbeelding dan heeft deze visie van samenwerking, die bereikt zou kunnen worden, er nu behoefte aan om helder en met spiritueel vuur verkondigd te worden.
Het wijdverspreide, maar niet universeel, besefte gevoel om toe te behoren aan de Ene Mensheid en het Ene Leven omvat een erkenning van de uniciteit van ieder individueel wezen, en de rijke diversiteit aan culturen, geloofsovertuigingen en manieren van leven – elk met hun eigen kwaliteiten en uitdagingen. Dit gevoel van eenheid omvat een herkenning dat een wereldgemeenschap aan het tevoorschijn komen is, en een deel vormt van een Grote Omwenteling naar een tijdperk van onderlinge afhankelijkheid. Vóór de Brexit en het kortgeleden opkomen van het populair nationalisme, werd de multiculturele, pluralistische geest door velen beschouwd het nieuwe tijdperk te bepalen waarnaar de mensheid op weg is. Maar nu heerst er in het openbare leven een atmosfeer die deze openheid naar diversiteit in vraag stelt en op cynische wijze suggereert dat het een ideologie is die door de culturele elites wordt verspreid; niets meer dan een politieke of culturele correctheid die de werkelijkheid van afgescheidenheid, inherent in de menselijke aard, verbergt.
De visie van de goede wil van samenwerking tussen diverse elementen in het behandelen van alle uitdagingen van een onderling afhankelijk tijdperk wordt nu als nooit tevoren op de proef gesteld. Op lange termijn is dat zeker een goede zaak. Zij die de bron van de problemen van rassen en religieuze verdeeldheid trachten aan te pakken zijn gedwongen hun begrip en toepassing van de juiste handeling te verdiepen; om waarlijk elke deelnemer aan een plaatselijk of nationaal geschil te ‘in aanmerking te nemen’ (in ere houden van hun individualiteit en groepsidentiteit en de bron van hun boosheid, pijn en angsten trachten te begrijpen); om voorbij te gaan aan de simplistische slogans en de deskundigheid te ontwikkelen om de culturele scheidslijnen te overbruggen op manieren waarbij de angst ten opzicht van alle betreffende gemeenschappen wordt aangepakt. Het erkennen dat conflict en polarisatie bestaan is de eerste stap in elk eerlijk onderzoek naar conflictbeheersing, in het overbruggen naar algemene universele waarden van goedheid, schoonheid en waarheid. Achter het luide en soms gewelddadige geschreeuw van slogans door beide zijden van de culturele grenslijn, gaat er een grote hoeveelheid van zoeken naar de ziel gaande. En dit vindt haar uitdrukking in de grote inspanningen om de angst van de andere en de overgeërfde pijn die in de meeste thema’s van raciale en religieuze conflicten verankerd liggen, te begrijpen. Dit brengt ook een wijdverspreide overdenking teweeg over de aard van de culturele identiteit en haar rol in het bijdragen aan een sterke, vertrouwde nationale identiteit, die deel kan uitmaken van een sterk gevoel van een gedeelde menselijke identiteit. Met dit begrip wordt de multiculturele visie opnieuw vastgesteld. Dit vindt over de hele wereld plaats op plaatselijke, nationale en wereldniveaus; net zoals het plaats vindt door middel van initiatieven in het maken van wetten, de opvoeding, gemeenschapszaken, en in alle beroepen. Hiervan zijn er voorbeelden in overvloed, met inbegrip van de Burgerrechten en het Restorative Justice Project[1] bij de Noordoostelijke Universiteit van Boston, dat een bron is geworden voor de inspanningen binnen de VS om op dialoog gebaseerde gelegenheden voor raciale verzoening te versterken, en een project van de UNESCO[2] dat ontwikkeld wordt door middel van programma’s in Oostenrijk, Zimbabwe, Thailand en Costa Rica, waarbij leraren worden opgeleid in het ontwikkelen bij hun studenten van vaardigheden in de interculturele dialoog.
Binnen deze context is voor hen die bij het gepolariseerd debat tussen culturele groepen afhaken, één weg voorwaarts: zelf verantwoordelijkheid nemen om een sfeer te scheppen van samenwerking bij de gemeenschappelijke uitdagingen die door mensen van alle etnische en religieuze groepen worden ervaren. Hier wordt niet gesuggereerd dat de lezers van deze Nieuwsbrief zich geroepen moeten voelen tot enig politiek of gemeenschaps- ’activisme’. Sommigen zijn hierin zelf al betrokken, maar voor anderen kan ‘het nemen van verantwoordelijkheid om het nieuwe te scheppen’ hun aandacht richten op ware observatie van wat er in de wereld van interculturele verhoudingen gebeurd; denkend over het potentieel van samenwerking in hun eigen omgeving, of op enig ander gebied van activiteit (religie, gezondheid, wetten, enz.) waar ze in geïnteresseerd zijn. De bedoeling van dit levend denkwerk zou kunnen zijn het waarnemen van gebieden waar samenwerking opbloeit, en dit zien in het licht van haar soms gebrekkige menselijke uitdrukking (worstelend om door de diepgewortelde begoochelingen en illusies heen te zien die tijd vergen om te verdwijnen).
In vorige generaties maakten de inspanningen van vakbonden, voorvechters van vrouwenrechten en burgerrechtenbewegingen het mogelijk om krachten van goede wil vanuit het volk te organiseren en te mobiliseren, en dit leidde voor de mensen tot een belangrijke vooruitgang in de kwaliteit van het leven. Filosoof Kwame Anthony Appiah stelde voor dat de huidige identiteit van de politiek op creatieve wijze moet worden “hervormd” zodat ze “productiever” zouden zijn en minder tegengesteld, en bezorgde mensen verenigen in bewegingen die experimenteren met manieren om de kloven in de ongelijkheid te overbruggen; ten einde te verzekeren dat “niemand achter blijft” zoals de VN trachten te doen; en om voor betere scholen te strijden, verbeterde toegang tot de gezondheidszorg, en in de gewelddadige buurten verhoogde veiligheid. Bewegingen zoals de actiegroep voor het klimaat 350.org hebben het potentieel om mensen van goede wil uit gemeenschappen van de meerderheid en van de minderheid te verenigen en deze strijd is belangrijk als een manier voor ‘gewone mensen’ om betrokken te raken in het bouwen van een betere wereld voor allen.
Terwijl een sfeer van goede wil partijdigheid vermijdt en de aandacht van kritiek wegtrekt, doet het een algemene wil tot het scheppen van een betere wereld ontwaken, en een geloof in de mogelijkheid dat betere scholen of betere gezondheidszorg of meer bevredigend werk voor meerderheids- en minderheidsgemeenschappen bereikt kunnen worden, en dat er in de volgende tien jaar een belangrijke vooruitgang gemaakt kan worden als voldoende mensen dit echt wensen. Zij die deze wil voor het welzijn van allen delen moeten in staat zijn tot debat, discussie en onderhandelen over hoe voorwaarts te gaan, en dit te doen op manieren waarbij een gemeenschappelijk doel wordt erkend en respect voor de verschillen wordt gedeeld.
Het meest belangrijke en positieve thema over het overbruggen van de kloven in de culturele identiteit is wellicht dat er meer hervormende initiatieven zijn die ruimte scheppen voor het onderzoek van de ziel, dialoog en actie op dit gebied dan ooit tevoren in de geschiedenis. Zij bereiken alleen niet de krantenkoppen. Maar een online onderzoek zal ontelbare goed gevestigde en invloedrijke initiatieven onthullen over het oplossen van conflicten tussen rassen en geloofsovertuigingen die lokaal, nationaal, regionaal en op wereldschaal werken. Dit omvat de Conflict Transformation Strategies[3] en Racial Healing Resources[4] met een hulpmiddelenpakket van uitgeteste en praktisch bewezen toepassingen voor scholen en gemeenschappen om tegengesteld gerichte groepen te betrekken in een dialoog die reikt tot voorbij het conflict en begrip wekt, dikwijls leidend tot een gezamenlijke actie. De NGO Search for Common Ground[5] heeft een aantal wereldwijde programma’s ontwikkeld met gebruik van praktijken zoals Actief Luisteren, om te verzekeren dat anderen het gevoel hebben dat naar hen geluisterd wordt en ze erkend worden, en trachten om de onderliggende interesses van anderen los van hun huidige toestand te begrijpen; het vermijden van vermoedens waar mogelijk en het nagaan van vermoedens wanneer deze aanwezig zijn. Op internationaal niveau heeft het United Nations Alliance of Civilizations[6] goed gevestigde programma’s gericht op interculturele dialoog, begrip en samenwerking. In 2017 richtte het secretariaat van het Gemenebest een eenheid[7] op om de nationale strategieën te ondersteunen om het gewelddadig extremisme onder de 53 leden van het Gemenebest tegen te gaan. Dit werpt meer licht op het groot aantal initiatieven die ontworpen zijn om een diepgaande aanpak te verzorgen voor het werk van het overbruggen van de scheidingslijnen tussen culturen, zodat er samenwerking kan zijn voor het gemeenschappelijke goede.
1. http://rjp.umn.edu/projects/race-relations-and-restorative-dialogue-resource-site-nationwide-efforts-promoting-dialogue
2. https://en.unesco.org/news/building-intercultural-skills-austria
3. https://racialequitytools.org/act/strategies/conflict-transformation
4. http://racialequitytools.org/act/strategies#ACT18
5. https://www.sfcg.org/what-exactly-is-the-conflict-around-race/
6. https://www.unaoc.org
7. http://thecommonwealth.org/countering-violent-extremism
Image Credits:
Top banner Kim Paulin, https://www.flickr.com/photos/axlape/1463432010/in/album-72157602209067430/ (CC BY-NC-SA 2.0 licence)
In "People Hold Up Half the Sky" Polarities: Yin and Yang ©Millicent Hodson
In "Building Community: Bridging the Divides in Cultural Identity" Marco Verch, https://www.flickr.com/photos/30478819@N08/21464593154/in/album-72157659643913076/ (CC BY 2.0 licence); and Shutterstock, ValeStock, www.shutterstock.com
In "The Mantram of Unification" Shutterstock, Hibiki Nakata, www.shutterstock.com
