Ανόητος προς Χάριν του Θεού - Σεπτέμβριος 2021
Ο γκουρού είπε: «Πώς μπορείτε να χαμογελάτε, όταν ο κόσμος είναι τόσο γεμάτος με βάσανα;» Και ο μαθητής απάντησε: «Εάν εγώ είμαι δυστυχής, θα γίνει ο κόσμος καλύτερος;» Τότε, ο γκουρού χαμογέλασε! Στο χαμόγελο οι γωνίες του στόματος στρέφονται προς τα επάνω, ανυψώνοντας το πνεύμα πάνω από την αναταραχή της ανθρώπινης ζωής, με την αλληλένδετη ύφανση της ευτυχίας και της τραγωδίας· κάτι που συμβαίνει συμβολικά και κυριολεκτικά. Το χιούμορ είναι ένα από τα γενικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης. Υπερβαίνει κάθε κουλτούρα και πολιτισμό, ακόμα και τον ίδιο τον χρόνο. Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος αποκαλείται «το γελαστό ζώο». Ίσως αυτό μας οδηγεί να αναρωτηθούμε, κατά πόσο η περιγραφή της Μπλαβάτσκυ για τον άνθρωπο ως «ζώο συν ένα ζώντα θεό» δεν υποδηλώνει ότι το χιούμορ και το γέλιο μπορεί να σημαίνουν την παρουσία του θείου στον καθένα μας.
Έχει τόσο ενδιαφέρον να στοχαζόμαστε πάνω στο χιούμορ. Για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας, το χιούμορ –η πράξη του χαμόγελου και του γέλιου– είναι μια συναισθηματική απελευθέρωση, που μας αποκόπτει από το σφάλμα της προσωπικής αλαζονείας. Το χιούμορ, στην άσεμνη πτυχή του, μας συνδέει (μέσω ακατανόμαστων σωματικών λειτουργιών) με όλους τους άλλους ανθρώπους και τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης. Είναι ο μεγάλος διανεμητής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ίσως το πιο σημαντικό πρόσωπο στην αυλή των βασιλιάδων και των αυτοκρατόρων ήταν ο γελωτοποιός ή ο ανόητος, ο οποίος ήταν ο έμμισθος κωμικός της εποχής τους. Μόνο ο γελωτοποιός μπορούσε να πει την αλήθεια στην εξουσία και να γλυτώνει (συνήθως!).
Όπως καθετί στο σύμπαν, έτσι και το χιούμορ εξελίσσεται. Στην περίοδο της εγωκεντρικής προσωπικότητας η τάση του χιούμορ είναι να γελάει κάποιος κοροϊδευτικά ΜΕ ένα άλλο άτομο ή μια ομάδα, προσπαθώντας κατ’ αυτό τον τρόπο να ενισχύσει την αίσθηση της αξίας και του κύρους του εις βάρος του άλλου και απαξιώνοντάς τον, μεγαλώνοντας σε αυτή τη διαδικασία την αίσθηση της χωριστικότητας. Όλοι μπορούμε να αναλογιστούμε τα μύρια όσα (και χιλιοειπωμένα) αστεία που το αποδεικνύουν. Ωστόσο, το χιούμορ αλλάζει καθώς εξελισσόμαστε και αρχίζουμε να αγγίζουμε την ψυχή. Τότε τον μόνο που περιγελάμε είναι ο εαυτός μας. Με τους άλλους γελάμε και αστειευόμαστε ΜΑΖΙ. Αυτό εμπνέει μια εξαιρετική σύμπνοια που, πιο εμπεριστατωμένα, ονομάζεται ορθές σχέσεις. Βασικά, έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ο τρόπος με τον οποίο ο Θιβετανός διδάσκαλος, ο εμπνευστής της δράσης υπηρεσίας των Τριγώνων, κάποιες φορές αρέσκεται σε μια λεπτή αίσθηση του χιούμορ, όπως απεικονίζεται στο εκπληκτικό του σχόλιο αναφορικά με την πορεία στην ευγενή οκταπλή ατραπό, η οποία «συνεπάγεται την επίτευξη ενός ορθού νοητικού ύψους (altitude). Ναι, αδελφοί μου, είπα ύψος και όχι στάση (attitude)».
Το χιούμορ είναι πράγματι ένα από τα σκαλοπάτια στην κλίμακα προς την ψυχή. Η δυστυχία του απομονωμένου εαυτού εξατμίζεται στην παρουσία του γέλιου. Ίσως αυτό είναι το μήνυμα για όλους μας, να είμαστε «μωροὶ διὰ Χριστόν». Γιατί ο μωρός και ανόητος είναι εκείνος που γίνεται «σοφός εν Χριστώ»1.
1. Η Βίβλος, Προς Κορινθίους 1, 4:10