Στην αυγή του 19ου αιώνα, το πρώτο ηλεκτρικό φως ερχόταν τρεμοπαίζοντας στη ζωή μέσα στο εργαστήρι του Σερ Χάμφρευ Ντέιβη (Sir Humphrey Davy). Μπορούσε, άραγε ο ίδιος και οι συνεργάτες του να προβλέψουν 200 χρόνια αργότερα, την δυναμικότητα του αστικού τοπίου από ψηλά; Γνώριζαν ότι οι προσπάθειες τους θα είχαν τόσο βαθιά και καθολική επίδραση; Στις ημέρες μας, η λειτουργία της κοινωνίας είναι ουσιαστικά αδιανόητη χωρίς την ευρεία παρουσία της κάθε τεχνολογίας που αναπτύχθηκε μέσα από αυτό το απλό πείραμα. Ηλιακά τροφοδοτούμενες λάμπες φωτίζουν κατοικίες πολύ πέρα από την εξάπλωση του δικτύου, ενώ στην καρδιά των μεγαλουπόλεων, φωτεινές οθόνες προωθούν επιχειρηματικές και επαγγελματικές δραστηριότητες όλο το εικοσιτετράωρο, τροφοδοτούμενες από την σπονδυλική στήλη του διαδικτύου, το λέιζερ.

Βέβαια, υπήρξαν τεχνολογίες φωτός προτού ακόμη η ανθρωπότητα κατακτήσει κάποιο βαθμό ελέγχου του ηλεκτρισμού. Καμία, ωστόσο, δεν πρόσφερε τον ίδιο βαθμό ευελιξίας, ασφάλειας και δύναμης. Και ο συνδυασμός του ηλεκτρισμού και του φωτός φαίνεται να ταιριάζει μοναδικά με την διάδοση του φωτός της γνώσης. Ίσως το πραγματικό ερώτημα για την ανθρωπότητα, καθώς οδεύουμε εγγύτερα προς μια Εποχή Φωτός, είναι κατά πόσον ο ηλεκτρισμός και το φως μπορούν να μεταδώσουν το φως της σοφίας; Η απάντηση δεν βρίσκεται στις τεχνολογίες αυτές καθαυτές, αφού πρόκειται για ουδέτερα όργανα, αλλά στις καρδιές και στις διάνοιες όσων τις χειρίζονται. Μπορούμε, σαν είδος, να αναπτύξουμε τρόπους μερισμού της γνώσης και του πολιτισμού μέσω του φωτός, που όχι μόνο δεν θα μας υποβιβάζουν αλλά θα μας εξυψώνουν; Μπορούμε να δομήσουμε μια παγκόσμια κοινωνία που να είναι όχι μόνο σε φυσικό επίπεδο φωτεινή, αλλά, και στις αξίες της, φωτισμένη; 

Για να στοχαστούμε πάνω σε αυτό το θέμα, Προς μια Εποχή Φωτός, η Παγκόσμια Καλή Θέληση διοργανώνει το ετήσιο σεμινάριο της στο Λονδίνο, την Νέα Υόρκη και την Γενεύη, στις 25 Οκτωβρίου του 2014. Αυτό θα πραγματοποιηθεί τόσο για την υποστήριξη όσο και την προετοιμασία για το Διεθνές Έτος Φωτός και Τεχνολογιών βασισμένων στο Φως των Ηνωμένων Εθών, το 2015. Όλοι οι αναγνώστες είναι θερμά προσκεκλημένοι, και αν δεν έχετε την δυνατότητα να παραβρεθείτε στις συναντήσεις του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης, θα υπάρξει ζωντανή μετάδοση εκείνη την ημέρα. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξατε στην ιστοσελίδα www.worldgoodwill.org. Τα άρθρα που περιλαμβάνονται σε αυτό το τεύχος, σχετικά με τα λέιζερ, το φως στην ιατρική και ο συμβολισμός του φωτός στις πνευματικές παραδόσεις του κόσμου, θέλουμε και ελπίζουμε, ότι θα βοηθήσουν, ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για αυτές τις συναντήσεις.

Το Λέιζερ: Διαμεσολαβητής και Σύμβολο Συνοχής

Ίσως το πιο σημαντικό σύμβολο που προμηνύει μια νέα Εποχή Φωτός στη ζωή του ανθρώπου είναι το λέιζερ. Έχοντας δημιουργηθεί για πρώτη φορά το 1960, και παίρνοντας αρχικά τον τίτλο «μιας λύσης που αναζητά ένα πρόβλημα», τα ισχυρά αυτά όργανα φωτός χρησιμοποιούνται πια με πληθώρα τρόπων. Κυρίως, είναι άρρηκτα δεμένα με την αποθήκευση, ανάκτηση και μετάδοση της γνώσης, μιας και το Διαδίκτυο αποτελείται από καλώδια οπτικών ινών που τροφοδοτούνται από λέιζερ, καθώς και κάθε CD και DVD (player) περιλαμβάνει λέιζερ. Είναι εύκολο να παραβλέψουμε αυτή τη σχεδόν απανταχού παρουσία, γιατί το φως που παράγεται εντός αυτών των συσκευών παραμένει κρυμμένο, ενώ η κλασσική εικόνα για την κοινή γνώμη είναι μια θανατηφόρος ακτίνα που χρησιμοποιεί κάποιος κακός στα έργα του Τζέιμς Μποντ. Δεν είναι να απορεί κανείς που ένα τόσο ισχυρό εργαλείο έχει τη δυνατότητα τόσο για δημιουργικές όσο και για καταστροφικές χρήσεις, μιας και το φως μπορεί να τυφλώσει αλλά και να φωτίσει. Όπως πάντα, η ευθύνη για τη ορθή χρήση του βρίσκεται στα ανθρώπινα χέρια.

Τί δίνει στο λέιζερ την ιδιόμορφη δύναμη του; Ο καθένας ξέρει ότι το φως από ένα λέιζερ έχει μόνο ένα χρώμα, και ότι αυτό το φως μπορεί να εκπεμφθεί ως μια πολύ στενή δέσμη. Εκείνο που πιθανόν είναι λιγότερο κατανοητό, είναι ότι αυτές οι δύο ποιότητες αποτελούν διαφορετικές όψεις του βασικού χαρακτηριστικού που αποκαλούμε συνοχή. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι κάθε μεμονωμένη κυματομορφή φωτός, κάθε φωτόνιο, «συμβαδίζει» με όλα τα άλλα, σαν τους στρατιώτες που παρελαύνουν σε στενό σχηματισμό. Αυτό προσδίδει στο φως την εξαιρετική του καθαρότητα, την ένταση, και τη δύναμη της εστιασμένης προβολής. Μια ενδιαφέρουσα αντιστοίχηση θα μπορούσε να γίνει με κάποιον νου εκπαιδευμένο στον διαλογισμό, ο οποίος μπορεί να διεισδύσει σε μέχρι πρότινος άγνωστα πεδία συνείδησης. Μια άλλη αναλογία, ιδιαιτέρως διδακτική, καθώς οδεύουμε προς μια εποχή όπου η ομαδική συνείδηση γίνεται όλο και περισσότερο ο κανόνας, είναι εκείνη μεταξύ της συνοχής και των δύο αρχών που η Αλίκη Μπέιλη προσδιορίζει ως απαραίτητες για την εποχή μας. Αυτές είναι η αρχή της ομοφωνίας και η αρχή της ουσιαστικής θειότητας. 

Εκτός από την ευρεία χρήση τους σε καταναλωτικές συσκευές, τα λέιζερ χρησιμοποιούνται επίσης σε πολλούς διαφορετικούς τομείς της επιστημονικής έρευνας. Για παράδειγμα, η φασματοσκοπία, που αποτελεί μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και της ύλης, χρησιμοποιεί το λέιζερ σε πολλές από τις τεχνικές της. Μια άλλη ενδιαφέρουσα εφαρμογή του λέιζερ είναι στη δημιουργία των συμπυκνωμάτων Bose-Einstein –μια κατάσταση ύλης που υπάρχει μόνο σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες– όπου πολλά άτομα ουσιαστικά συμπεριφέρονται ως ένα ευμεγέθες «υπέρ-άτομο». Ορισμένοι τύποι αυτών των «υπέρ-ατόμων» μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να «παγώσουν» για ένα σύντομο χρονικό διάστημα το φως. Και πάλι, μια αναλογία υπάρχει με την ομάδα διαλογισμού, όπου οι διάνοιες εκείνων που εμπλέκονται είναι δυνατόν να συνενωθούν γύρω από ένα συνεκτικό πρότυπο σκέψης, το οποίο μπορεί να συλλάβει και να διατηρήσει μια ανώτερη πνευματική έμπνευση για περισσότερο χρόνο από ότι μια συνήθης σκέψη. 

Πώς λειτουργούν αυτές οι αρχές σε μια ομάδα; Στην περίπτωση ομοφωνίας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, εκεί, η ομάδα επιδιώκει συνειδητά να βρει το υψηλότερο κοινό σημείο συμφωνίας σε μια συγκεκριμένη πορεία δράσης. Αυτό διαφοροποιείται από την τόσο παραποιημένη «ομαδική σκέψη», όπου οι άνθρωποι συμφωνούν με ό,τι σκέφτονται οι άλλοι, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η σύγκρουση. Αντί αυτού, όσοι επιζητούν ομοφωνία αναζητούν την αρμονία που βρίσκεται πέρα από τη διαμάχη, με κριτική αξιολόγηση όλων των ιδεών, χωρίς να ταυτίζονται και να δίνουν σημασία στην πηγή τους. Μόνο με την αφαίρεση της αυστηρά προσωπικής διάστασης η υποκείμενη ποιότητα των ιδεών μπορεί να αξιολογηθεί προσεκτικά και η συνήχηση με το υψηλότερο κοινό σημείο συμφωνίας μπορεί να αρχίσει να αναδύεται, δυναμώνοντας λεπτοφυώς, καθώς η ομάδα το αντιλαμβάνεται με αυξανόμενη διαύγεια. Η αρχή της ουσιαστικής θειότητας λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο, καθώς τα μέλη μιας ομάδας που προέρχονται από διάφορες πνευματικές παραδόσεις σταδιακά αναγνωρίζουν τις ουσιαστικές ποιότητες του Πνεύματος, που είναι κοινές στις συγκεκριμένες τους πίστεις, επιτρέποντάς τους να συμμετέχουν σε μια από κοινού προσέγγιση στην πηγή όλου του Φωτός και της Αγάπης, με οποιοδήποτε όνομα και αν τους δίνεται.

Διαφορετικά είδη λέιζερ μπορούν να λειτουργήσουν σε διαφορετικές συχνότητες φωτός, συμπεριλαμβανομένων εκείνων πέραν του ορατού, όπως η υπέρυθρη (IR) και η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία. Υπέρυθρα λέιζερ χρησιμοποιούνται συχνά για υψηλής ακρίβειας ρομποτική κοπή και συγκόλληση, όπως για παράδειγμα στη βιομηχανία αυτοκινήτων. Επειδή το υπεριώδες φως έχει την ικανότητα να προκαλεί χημικές αντιδράσεις και διέγερση του φθορισμού σε ορισμένα υλικά, προσφέρει πάμπολλες χρήσιμες εφαρμογές στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Μια ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι ο ζωτικός ρόλος που παίζει στην επεξεργασία των πληροφοριών. Το μικροσκοπικό κύκλωμα για ένα τσιπ υπολογιστή παράγεται με μια τεχνική που ονομάζεται φωτολιθογραφία. Αφού γίνει εγγραφή του σχεδίου του κυκλώματος, κατασκευάζεται μια μάσκα από αυτό, που αποτελεί το ισοδύναμο ενός φωτογραφικού αρνητικού. Μια υπεριώδης δέσμη λέιζερ κατευθύνεται στη συνέχεια στη μάσκα, συρρικνώνοντας το μοτίβο και εστιάζοντας το φως πάνω σε ένα πλακίδιο πυριτίου. Με την τεχνική αυτή, η δυνατότητα επεξεργασίας των πληροφοριών εγγράφεται στην ύλη, και ο ηλεκτρισμός που διέρχεται από τα πολύπλοκα κυκλώματα του τσιπ πυριτίου, έρχεται σε συνεκτική, οργανωμένη κίνηση, συνδυαζόμενος με το οργανωτικό φως του νου, ο οποίος παρέχει τις οδηγίες μέσω ενός κώδικα υπολογιστή. Αυτή η οργανωμένη ηλεκτρονική κίνηση μπορεί στη συνέχεια να μεταφραστεί εκ νέου σε σχήματα φωτός από μια οθόνη υπολογιστή. Σε αυτή τη σχέση, είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε την πρόταση της Αλίκης Μπέιλη, ότι η έβδομη ποιότητα της συνείδησης, που αφορά στην ρυθμική οργάνωση, πρόκειται να αυξηθεί σε ισχύ κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Εκτός από την ευρεία χρήση του στην μικρο-μηχανική και στην παραγωγή μικροηλεκτρονικών συσκευών, το υπεριώδες φως απορροφάται επίσης ικανοποιητικά από την βιολογική ύλη και τις οργανικές ενώσεις. Μια υπεριώδης ακτίνα λέιζερ, αντί να καίει ή να κόβει κάποιο υλικό, προσθέτει ακριβώς τη σωστή ποσότητα ενέργειας προκειμένου να διαρρήξει τους μοριακούς δεσμούς στην επιφάνεια ενός ιστού και να τους διασκορπίσει στον αέρα. Αυτά τα λέιζερ μπορούν να αφαιρέσουν εξαιρετικά λεπτές στρώσεις υλικού επιφάνειας με ελάχιστη θέρμανση ή να τις μεταβάλουν στο υπόλοιπο του υλικού, πράγμα που τα καθιστά κατάλληλα για λεπτές επεμβάσεις όπως η χειρουργική των οφθαλμών. 

Αντίθετα, η εξαιρετική δύναμη που συγκεντρώνουν σε ένα σημείο τα λέιζερ σημαίνει, επίσης, ότι χρησιμοποιούνται σε πειράματα για την πυρηνική σύντηξη, με πολλαπλές δέσμες που συγκλίνουν σε μια μικροσκοπική κάψουλα υδρογόνου. Τα λέιζερ έχουν εφαρμογή και στην τέχνη, με τις ακριβείς δέσμες τους να επιτρέπουν την γρήγορη ταλάντωση των σχημάτων του φωτός, τις τρισδιάστατες ολογραφικές εικόνες, και τη δημιουργία περίπλοκων γλυπτών μέσα σε κρύσταλλο. 

Δύναμη και ακρίβεια μέσω της συνεκτικής ομαδικής εστίασης – αυτή είναι η φύση του λέιζερ, και η συμβολική του σημασία. Ελπίζουμε ότι αυτή η έννοια μπορεί να αφομοιωθεί σωστά από την ανθρώπινη συνείδηση, έτσι ώστε το λέιζερ, μαζί με τις άλλες τεχνολογίες που βασίζονται στο φως, να συνεχίσει να επεκτείνει την ικανότητα της ανθρωπότητας για ορθές σχέσεις. 

Διαχείριση της Θεραπευτικής Δύναμης του Φωτός

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ανακηρύξει το 2015 ως Διεθνές Έτος Φωτός. Ακόμη και μια εν συντομία διερεύνηση του φωτός, αποκαλύπτει πόσο κατάλληλο είναι σαν πύλη προς τη Νέα Εποχή. Η έρευνα στις τεχνολογίες του φωτός έχει ανθίσει κατά την τελευταία δεκαετία, δείχνοντας την αυξανόμενη επίγνωση και την διερεύνηση σχετικά με το φως που εμφανίζεται στο νου της ανθρωπότητας. Το φως είναι ένα απαραίτητο συστατικό για τη ζωή, και επηρεάζει τις μεταβολικές ορμόνες στο σώμα που διατηρούν την υγιή κυτταρική ανάπτυξη και λειτουργία. Νέα μεταπτυχιακά προγράμματα πάνω στις τεχνολογίες του φωτός αναπτύσσονται και ο Σύνδεσμος Ιατρικού Φωτός (Medical Light Association) έχει καθιερώσει θεραπείες με φως σαν ένα εξειδικευμένο τμήμα της ιατρικής. Ο Σύνδεσμος Ιατρικού Φωτός αποκαλεί το φως «μια από τις πιο σημαντικές δυναμικότητες για τη ζωή». 

Στην αρχή χρησιμοποιήθηκε λευκό ή ‘πλήρες φάσμα’ φωτός για θεραπεία. Ίσως το πιο συναρπαστικό είναι η πρόσφατη ανακάλυψη των θεραπευτικών αποτελεσμάτων που έχουν οι δόσεις ενός χρώματος ή το μονοχρωματικό φως σε συγκεκριμένες παθήσεις και ασθένειες. Επίσης, ενώ οι θεραπείες φωτός ξεκίνησαν με το ορατό φάσμα, έχουν πλέον προοδεύσει στα μέρη του φάσματος που είναι αόρατα στο ανθρώπινο μάτι, εξελίσσοντας έτσι την επιστήμη σε μια συνειδητή εξερεύνηση των λεπτοφυών κόσμων ενέργειας πέραν του πυκνού φυσικού πεδίου. 

Οι επιστήμονες εδώ και καιρό γνωρίζουν ότι όλη η βιολογική ζωή στη Γη είναι στενά συνδεδεμένη με τους ρυθμούς του ήλιου και του πλανήτη. Αναφέρεται συχνά ως «βιολογικό ρολόι», επειδή ενσωματώνει τους ρυθμούς του ανθρώπινου σώματος, και κινητοποιείται από το φως και τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος που συνδέονται με βασικές λειτουργίες, όπως ο ύπνος, η διάθεση και η όρεξη. Ένα από τα πιο σημαντικά συστατικά αυτού του ρολογιού είναι ο αδένας της επίφυσης στον εγκέφαλο, που συνθέτει την μελατονίνη (ορμόνη) σε ανταπόκριση στην έκθεση του φωτός. Η μελατονίνη μεταφέρει πληροφορίες σχετικά με το φως του περιβάλλοντος στο υπόλοιπο σώμα και συγχρονίζει τους βιολογικούς ρυθμούς. Διαταραχές των φυσιολογικών ρυθμών, όπως αυτές που προκαλούνται από το jet lag (στις πολύω­ρες πτήσεις) και την εργασία με βάρδιες, έχουν αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία. Για παράδειγμα η εργασία με βάρδιες σχετίζεται με ένα αριθμό βραχυπρόθεσμων αρνητικών συνεπειών στην υγεία, που περιλαμβάνει γαστρεντερικά συμπτώματα, αυξημένο ρίσκο ατυχημάτων και τραυματισμών, αϋπνία, κακή ποιότητα ζωής, και μια γενική αίσθηση αδιαθεσίας. Μακροπρόθεσμες και σοβαρές συνέπειες υγείας, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η κατάθλιψη και οι συναισθηματικές διαταραχές, καθώς και οι γαστρεντερικές ασθένειες έχουν συνδεθεί με την εργασία σε βάρδιες. 

Αφότου έγινε γνωστή η δύναμη του φωτός στη διατήρηση της υγείας, ήταν απλά θέμα χρόνου για να αξιοποιηθεί η ενεργή θεραπευτική δύναμή του. Από τις αρχές του εικοστού αιώνα, η ψυχολογία έχει χρησιμοποιήσει την υποκειμενική δύναμη του φωτός, το φως της επίγνωσης, στην θεραπεία των διανοητικών παθήσεων μέσω των τεχνικών της ψυχανάλυσης και πιο πρόσφατα την γνωσιακή θεραπεία. Τον τελευταίο καιρό αναπτύχθηκαν τεχνικές βασισμένες σε θεραπείες ενσυνειδητότητας, που σαν αποτέλεσμα σταθεροποιούν τη διάθεση, ηρεμούν, προκαλούν συμπόνια, και φέρνουν θεραπεία. 

Η πρώτη προσέγγιση στη θεραπευτική δύναμη της επίγνωσης έγινε από τον Φρόιντ, όταν ανακάλυψε ότι φέρνοντας τις καταπιεσμένες υποσυνείδητες μνήμες στο φως του συνειδητού και χρησιμοποιώντας τις τεχνικές της ψυχανάλυσης θεράπευε την ψυχογενή παράλυση. Είναι ενδιαφέρον ότι, αυτές οι διαταραχές υποχώρησαν θεαματικά ύστερα από την ανακάλυψη του Φρόιντ. Στη δεκαετία του 1940, ο Δρ Ααρών Μπεκ (Aaron Beck) ανακάλυψε τις «αυτόματες σκέψεις» που υπόκεινται του άγχους και της κατάθλιψης, και ανέπτυξε την Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (Cognitive Behavioral Therapy). Αυτή η τεχνική φέρνει στο φως τις αυτόματες και συχνά υποσυνείδητες αρνητικές σκέψεις που συνδέονται με την καταπιεσμένη και την αγχωτική διάθεση. Η Συμπεριφορική Θεραπεία, χρησιμοποιείται επίσης για την κατάθλιψη και χρησιμοποιεί την αρκετά γνωστή σε διαλογιζόμενους τεχνική ‘ως εάν’ για να κινητοποιήσει τις δραστηριότητες που συνδέονται με υγιείς διαθέσεις, δημιουργώντας θετικές καταστάσεις και σχέσεις. Σήμερα, για παράδειγμα, η σοβαρότητα της κατάθλιψης μπορεί να αξιολογηθεί από τη λειτουργικότητα του ατόμου (συμπεριφορά) όσο και από τη σοβαρότητα των ‘καταθλιπτικών σκέψεων’, συμπεριλαμβανομένης της απελπισίας, της θυματοποίησης, της έλλειψης ενδιαφέροντος και της ανεπαρκούς αυτοεκτίμησης. Φέρνοντας αυτές τις σκέψεις στην συνειδητή επίγνωση, η γνωσιακή θεραπεία διδάσκει το άτομο να αξιολογεί αντικειμενικά την επίδρασή τους πάνω στη διάθεση, επιλέγοντας στη συνέχεια, να καταπιάνεται με τη σκέψη, με τρόπο πιο επιδέξιο, που θα βελτιώνει τη διάθεση. Έχει αποδειχτεί από κάθε άποψη ότι η γνωσιακή θεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των πλέον σοβαρών καταθλιπτικών διαταραχών. 

Το 1979, ο μοριακός βιολόγος Τζον Καμπάτ Ζιν (Jon Kabat-Zinn) ίδρυσε την Κλινική Μείωσης του Στρες (Stress Reduction Clinic) στο Πανεπιστήμιο της Ιατρικής Σχολής της Μασαχουσέτης, όπου ανέπτυξε το δομημένο σε οκτώ εβδομάδες σεμινάριο Μείωσης του Στρες στη βάση της Ενσυνειδητότητας (Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR). Το σεμινάριο συνδύαζε τα αποτελέσματα της αρχαίας ανατολικής πρακτικής της ενσυνειδητότητας με την χάθα γιόγκα. Ο Καμπάτ-Ζιν ερεύνησε τα αποτελέσματα αυτής της τεχνικής σε άτομα με ανίατες διαταραχές διάθεσης, χρόνιες και καταληκτικές ασθένειες, για τις οποίες οι θεραπείες της παραδοσιακής ιατρικής στάθηκαν αναποτελεσματικές. Τα άτομα που παρακολούθησαν αυτό το 8-εβδομάδων σεμινάριο μείωσης του στρες, πέτυχαν σημαντικά αποτελέσματα, που περιλάμβαναν θετικές επιπτώσεις στη διάθεση, στην αντιμετώπιση καταστάσεων, στον ύπνο, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού, στον πόνο, και στις σχέσεις. Πράγματι τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει υπάρξει μια ανάπτυξη της έρευνας που καταδεικνύει την θεραπευτική δύναμη της ενσυνειδητότητας. Αποδεικτικά στοιχεία των αποτελεσμάτων της ενσυνειδητότητας έχουν επεκταθεί για να συμπεριλάβουν επιδράσεις στη νοητική εστίαση, σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου, αποτελεσματικότητα και δημιουργικότητα στην εργασία, καθολική υγεία, και μείωση του στρες και των συμπτωμάτων που σχετίζονται με ένα μεγάλο αριθμό ασθενειών. Έρευνες σχετικές με τον διαλογισμό, στοχαστικές και συμπονετικές πρακτικές σχεδιάζονται, εφαρμόζονται και εκτελούνται σε ένα ευρύ φάσμα ηλικιακών ομάδων, δεδομένων, και θεμάτων υγείας. Το γεγονός της επίδρασης της ενσυνειδητότητας πάνω στην υγεία και τη θεραπεία έχει ερευνηθεί και εδραιωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ έχει σταματήσει την χρηματοδότηση τέτοιου βασικού τύπου μελετών. Σε αυτή τη φάση ενδιαφέρονται για συγκεκριμένους τρόπους εφαρμογής της ενσυνειδητότητας ως τεχνική θεραπείας. Έτσι η δύναμη του φωτισμένου, συνειδητού νου, και η επίδρασή του στη διάθεση, στον εγκέφαλο και στη φυσιολογία έχουν εξελιχθεί σε έναν εντελώς καινούργιο και πολλά υποσχόμενο τομέα έρευνας, που μπορεί να βοηθήσει την ανθρωπότητα να κάνει το επόμενο άλμα μπροστά στη συνείδηση και να εργαστεί με επίγνωση προς αυτή την κατεύθυνση. 

Κάπου μεταξύ της ψυχολογικής και της καθαρά φυσικής θεραπείας βρίσκουμε τη χρήση του φυσικού φωτός να επηρεάζει την διάθεση. Το 1980 ο Δρ. Λίβεη (A.J. Lewey), ένας ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Νοητικής Υγείας (National Institute of Mental Health), εφάρμοσε μια εντατική θεραπεία φωτός για να δείξει την διαδικασία απελευθέρωσης της μελατονίνης ορμόνης από την επίφυση στον εγκέφαλο. Ένα χρόνο αργότερα, ένας μηχανικός προσέγγισε τον Δρ. Λίβεη ζητώντας του να προχωρήσει σε εφαρμογή του φωτός για να θεραπεύσει την κατάθλιψη του. Ο μηχανικός αυτός, που ονομαζόταν Χέρμπερτ Κερν (Herbert Kern), παρατήρησε ότι η κατάθλιψη του εκδηλωνόταν το φθινόπωρο και μετριαζόταν την άνοιξη. Η επέκταση της ημέρας του κατά δύο ώρες, όταν έκανε θεραπεία με φως πλήρους φάσματος, κατέστησε αποτελεσματική την θεραπεία της κατάθλιψης του. Αυτή η διαταραχή της διάθεσης αναγνωρίζεται σήμερα σαν Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή (ΕΣΔ) και η θεραπεία με φως είναι η αποδεκτή θεραπεία. Από τότε, η θεραπεία με φως αναγνωρίζεται σαν μια αποτελεσματική αντιμετώπιση και άλλων τύπων κατάθλιψης και διαταραχών στη διάθεση. Στην πραγματικότητα, το φως είναι τόσο αποτελεσματικό που πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε άτομα με διπολική διαταραχή, γιατί μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση και να προκαλέσει επεισόδιο μανίας.

Υπάρχει μια μακρά ιστορία στην χρήση του ηλιακού φωτός στον τομέα της φυσικής θεραπείας. Ήδη στην Αρχαία Αίγυπτο, την Ελλάδα και τη Ρώμη το φυσικό ηλιόφως χρησιμοποιούνταν σε ιατρικές θεραπείες. Το 1903 ο Δανός ερευνητής Νιλς Ράιμπεργκ Φίνσεν (Niels Ryberg Finsen) βραβεύτηκε με το Νομπέλ ιατρικής, για την δημιουργία της πρώτης συσκευής που παρήγαγε τεχνητό ηλιακό φως, το οποίο εφάρμοσε με επιτυχία σε μια μορφή φυματίωσης του δέρματος. Το 1958 περιγράφηκε για πρώτη φορά η επίδραση του φωτός στη θεραπεία του ίκτερου, και από τότε η φωτοθεραπεία με μπλε φως έχει γίνει μια κοινή και αποδεκτή μορφή θεραπείας για βρέφη με ίκτερο. 

Σήμερα το φως αναγνωρίζεται σαν ένας δυναμικός παράγοντας θεραπείας και ανάπτυξης με πολλές εφαρμογές. Το Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Μάρσαλ (Marshall Space Flight Center) πρωτοστάτησε στη χρήση της τεχνολογίας του ερυθρού φωτός, για την ανάπτυξη φυτών στον διαστημικό σταθμό. Η ίδια αυτή τεχνολογία του φωτός χρησιμοποιείται αυτό τον καιρό σε κλινικές δοκιμές. Η θεραπεία με εγγύς υπέρυθρη ακτινοβολία φαίνεται να δίνει ελπίδες για την αντιμετώπιση διαφόρων παθήσεων, ενώ οι ερευνητές στο Ιατρικό Κολέγιο του Ουισκόνσιν διεξάγουν δοκιμές εφαρμογής υπέρυθρου φωτός σε δύο φάσεις για την θεραπεία τραυμάτων. Οι γιατροί του Κολεγίου ερευνούν, επίσης, τις επιπτώσεις που έχουν ορισμένα μήκη κύματος, όταν διεισδύουν σε διαφορετικά κύτταρα, όπως του δέρματος, των οστών, και των μυών. Δίοδοι εκπομπής φωτός χρησιμοποιούνται για την προώθηση της θεραπείας των τραυμάτων σε ασθενείς με στοματικά έλκη που προκλήθηκαν από ακτινοβολία και χημειοθεραπεία. Υπεριώδες φως εφαρμόζεται στην θεραπεία της ψωρίασης, ενώ ακτινοβόληση του αίματος με υπεριώδη ακτινοβολία, με την ονομασία φωτοφέρεση (photopheresis), χρησιμοποιείται για να αναχαιτίσει το λέμφωμα των Τ-λεμφοκυττάρων και για άλλες περιπτώσεις. 

Η φωτοδυναμική θεραπεία βοηθά, επίσης, να αντιμετωπιστεί σε προ-καρκινική φάση ο καρκίνος του δέρματος, του οισοφάγου και των πνευμόνων. Η θεραπεία με έγχρωμο φως ονομάζεται χρωμοθεραπεία και χρησιμοποιεί έγχρωμο φως για ένα αριθμό διαταραχών όπως ο ύπνος, ο πόνος, ο διαβήτης, η ανικανότητα και οι αλλεργίες. Πρόσφατες ενδείξεις σε ζώα δείχνουν αναστροφή των επιπτώσεων σε ότι αφορά την προοδευτική καταστροφή νευρικών κυττάρων, που σχετίζονται με την ισορροπία, την όραση και την σκέψη, διαδικασίες παρόμοιες με αυτές που συμβαίνουν στην Σκλήρυνση κατά Πλάκας. 

Αυτή η σύντομη ξενάγηση στην ιστορία της θεραπείας με φως καταδεικνύει την αυξανόμενη τάση για την εξερεύνηση του φωτός και την ανάπτυξη θεραπευτικών τεχνολογιών που χειρίζονται το φως για θεραπεία. Από τη χρήση του ορατού, φυσικού φωτός, στο πλήρες φάσμα του, έως την πρόσφατη εξερεύνηση της αντιμικροβιακής επίδρασης του υπεριώδους φάσματος και τη χρήση των μονοχρωματικών συχνοτήτων του φωτός για συγκεκριμένες παθήσεις και κυτταρικούς τύπους, το ευρύ φάσμα και η δύναμη του φωτός είναι εμφανής. Το πλήρες φάσμα του φωτός, από το ορατό στο αόρατο, μέχρι και το υποκειμενικό φως της επίγνωσης, συνδέεται με το εύρος της ζωής, της υγείας, της ενέργειας, ακόμη και της σκέψης. Η αναγνώριση της σημασίας του φωτός συνιστά μια πολλά υποσχόμενη ένδειξη για το φωτισμένο μέλλον της ανθρωπότητας. Η επίγνωση και η εξερεύνηση του λεπτοφυούς αόρατου κόσμου του φωτός και της ενέργειας, οδηγεί σε αυξημένη επίγνωση και επέκταση της συνείδησης. Αυτή η συνειδητοποίηση και η χρήση των υψηλότερων δονήσεων και συχνοτήτων υπόσχεται να φέρει θεραπεία στο σώμα όσο και στο νου της ανθρωπότητας. 

Φως και Φώτιση

Από την ίδια την αυγή του χρόνου, το φως του ηλίου έχαιρε σεβασμού ως ζωοδότρια δύναμη, κι εκείνο που απομακρύνει το σκοτάδι του κόσμου και ενσαρκώνει το αγαθό, το δίκαιο και το αληθινό. Το φως απολάμβανε πάντα μια κεντρική θέση στις διάφορες κοσμολογίες των θρησκευτικών και πνευματικών παραδόσεων του κόσμου. Το καθετί ήταν αντιληπτό ως προερχόμενο από το σκότος και καταλήγοντας τελικά στο φως. Παν ότι υπάρχει συνιστά το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ αυτών των θεμελιωδών και καθοριστικών δυαδικοτήτων. Στο 1ο κεφάλαιο της Γένεσης, διαβάζουμε: «Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην. Η δε γη ήτο άμορφος και έρημος· και σκότος επί του προσώπου της αβύσσου. Και πνεύμα Θεού εφέρετο επί της επιφανείας των υδάτων. Και είπεν ο Θεός, Γενηθήτω φως· και εγένετο φως· και είδεν ο Θεός το φως ότι ήτο καλόν· και διεχώρισεν ο Θεός το φως από του σκότους. (Γένεσις 1:1-4)» Οι ανατολικές κοσμολογίες διεύρυναν το βάθος της κατανόησης, ώστε να συμπεριλάβουν δια­στρωματώσεις από κόσμους που αλληλο-συγχωνεύονται και αλληλο-συμπλέκονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, οι Ινδουιστές κοσμολόγοι έθεσαν περισσότερα ερωτήματα από όσα απάντησαν. Στην Ριγκ Βέδα, αναφέρεται: «Ούτε ον (sat) ούτε μη όν υπήρχε ακόμη…. Ποιος ξέρει από πού ήρθε σε ύπαρξη; Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει από πού έχει προκύψει η δημιουργία, και εάν την έχει ή δεν την έχει κάποιος παράγει. Αυτός που εποπτεύει τα ύψιστα ουράνια, μόνο αυτός γνωρίζει, ή και όχι» (Rig Veda 10. 129). Οι Θιβετανικές Βουδιστικές διδασκαλίες παρουσιάζουν την ιδέα ότι η πηγή κάθε φωτός προέρχεται από τον πρωταρχικό νου. Η αρχική κατάσταση όλων των φαινομένων είναι μια αυτόφωτη, αυτο-γεννόμενη κατάσταση διαύγειας, που δεν έχει δημιουργό. Αυτή η υπέρτατη φωτεινότητα ορίζεται σαν τη πηγή όλων των φαινομένων. 

Οι θεοσοφικές γραφές ισχυρίζονται, ότι πολλά εκατομμύρια χρόνια πριν έλαβε χώρα στον πλανήτη μας ένα σπουδαίο γεγονός, που καλείται ατομικοποίηση. Σε αυτή την πολύ μακρινή εποχή συνέβη μια δυναμική έκχυση του φωτός της συνείδησης, η οποία πυροδότησε τον σπινθήρα του νου μέσα στις ζωώδεις μορφές των ανθρώπων εκείνου του καιρού. Έτσι ξεκίνησε η εξέλιξη της ανθρώπινης συνείδησης. Το φως σχετίζεται με την δεύτερη όψη της θειότητας, την ψυχική όψη, εκείνη που προσδίδει ποιότητα, χρωματίζει και διαφοροποιεί την πρωταρχική αγνότητα του πνεύματος. Ένας από τους τρόπους με τους οποίους η ανθρωπότητα έχει εκδηλώσει αυτή τη διαφοροποίηση του φωτός είναι μέσω των πνευματικών και θρησκευτικών πίστεων που ανέκυψαν σε ανταπόκριση στη ανθρώπινη ανάγκη. Ίσως τα πρώτα σκιρτήματα της πίστης να προήλθαν από την παρατήρηση στη φύση της άμπωτης και της πλημμυρίδας, της αύξησης και της ελάττωσης του φωτός. Οι αρχαίες λατρείες, όπως εκείνες του Μίθρα στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και του Μίτρα, του Ινδουϊστικού του αντίστοιχου, έχουν ως ακρογωνιαίο λίθο την λατρεία του ήλιου, και συγκεκριμένα, τα κομβικά σημεία του ετήσιου κύκλου – τις ισημερίες και τα ηλιοστάσια. Οι κύκλοι αυτοί στον φυσικό κόσμο συμπίπτουν με τους κύκλους της ψυχής.

Όταν ο ήλιος σε όλη του την μεγαλοπρέπεια βυθίζεται κάθε απόγευμα κάτω από τον ορίζοντα, ένα άλλο είδος φωτός, πιο λεπτοφυές και λεπτεπίλεπτο, εμφανίζεται στην θέα μας. Για τους αρχαίους λαούς η αποκάλυψη των μυστηρίων του ασημόχρωμου φωτός του νυχτερινού ουρανού ήταν συναρπαστική, καθώς ξετύλιγε τις ιστορίες του και τις διατύπωνε σε μύθους, μέσω των οποίων οι ουρανοί μπορούσαν να αποκαλυφθούν. Λέγεται ότι ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας μπορεί να γίνει γνωστή από τις ιστορίες που κρύβονται μέσα σε αυτούς τους απλούς μύθους. 

Στις αρχαίες διδασκαλίες, η λέξη για το φως γίνονταν συχνά κατανοητή σαν συνώνυμο της λέξης Θεός. Αυτό το φως, ή ο θεός, άρχισε να αναγνωρίζεται από την ανθρωπότητα τόσο στις υπερβατικές όσο και στις ενυπάρχουσες μορφές του. Η ανθρωπότητα είχε πάντα τους Φωτοδότες της, εκείνους που ήρθαν να αποκαλύψουν την υπερβατική πραγματικότητα σε μια μορφή προσαρμοσμένη στις συνθήκες των καιρών. Αυτοί οι δάσκαλοι δίδαξαν και εξέφρασαν μέσω της ύπαρξης τους, τους τρόπους με τους οποίους το φως μπορούσε να προσεγγιστεί, να γίνει γνωστό και να εκφραστεί μέσα στο χωνευτήρι της καθημερινότητας. Σχολές σκέψης –φιλοσοφικές και θεολογικές– αναδύθηκαν ανά τους αιώνες σε διαφορετικά κέντρα του κόσμου, στην Ευρώπη, την Περσία, την Αίγυπτο, την Ινδία και το Θιβέτ, καθεμία συνεισφέροντας ένα κέντρο ενέργειας, στο οποίο οι πνευματικοί αναζητητές οδηγήθηκαν στην έρευνα τους για το Φως. Η διδασκαλία μεταδίδονταν από το Διδάσκαλο στον μαθητή μέσο ενός αυστηρού συστήματος από νοητικές και ηθικές πειθαρχίες, που διευκόλυναν μια τεράστια πρόοδο για τους ολίγους εκλεκτούς. Ο μεγάλος σοφός Παντάτζαλι που, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, έζησε πριν το 10.000 Π.Χ, ήταν ο πρώτος που κατέγραψε τις προφορικές διδασκαλίες της γιόγκικης παράδοσης, οι οποίες μεταφέρθηκαν δια μέσου των αιώνων για να βοηθήσουν την ανθρωπότητα στην αναζήτηση του φωτός. Αργότερα, γύρω στο 1.500 Π.Χ, άρχισε να εμφανίζεται η Βεδική φιλολογία, που έθεσε τις βάσεις για την θρησκεία του Ινδουισμού. 

 Ένας από τους πιο σημαντικούς δασκάλους της προχριστιανικής εποχής ήταν ο Πλάτωνας. Οι αλληγορίες του για τον ήλιο και το σπήλαιο απεικονίζουν δυναμικά την ανθρώπινη κατάσταση. Ο Πλάτωνας χρησιμοποίησε την εικόνα του ηλίου για να αποσαφηνίσει την πραγματική σημασία του Θεού. Ο Θεός, έγραψε, «ρίχνει το φως» στη γνώση, έτσι ώστε οι διάνοιές μας να μπορούν να δουν την πραγματικότητα, απαλλαγμένη από τις διαστρεβλώσεις που συνήθως ελέγχουν. Ο Θεός μας παρέχει τη δυνατότητα να κοιτάξουμε με «τον οφθαλμό του νου», υπερβαίνοντας τους περιορισμούς των φυσικών μας ματιών. Ο Πλάτωνας πίστευε ότι ο ήλιος μας έδωσε το φως του έτσι ώστε να μπορούμε να δούμε τον κόσμο ολόγυρά μας. 

Η αλληγορία του Πλάτωνα για το σπήλαιο είναι ίσως η πιο γνωστή διδασκαλία από την Πολιτεία και δίνει έμφαση στο θέμα του φωτός και την κατάσταση της γοητείας συνολικά και του σκότους μέσα στο οποίο ζει η μάζα των ανθρώπων, βλέποντας όλα τα πράγματα διαστρεβλωμένα και παραμορφωμένα. Όσοι αρχίζουν να εξέρχονται από το σπήλαιο και να εισέρχονται στο φως πρέπει να περάσουν από αρκετές δοκιμασίες καθώς μαθαίνουν να βλέπουν μέσα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Ο Σωκράτης, ο δάσκαλος του Πλάτωνα, επέμενε ότι οι φωτισμένοι έχουν την υποχρέωση να επιστρέψουν στο σπήλαιο με σκοπό να βοηθήσουν στην απελευθέρωση των φυλακισμένων, ακόμα και αν αυτό κατέληγε σε θάνατο. Σε αυτή την ιστορία ο Σωκράτης υπαινίσσεται, ότι ο φωτισμένος φιλόσοφος πρέπει να κατέλθει από τον τόπο της σταθερής και συνεχούς ενατένισης του αγαθού, προκειμένου να το μεριστεί εμφανώς στην καθημερινή ζωή των συμπολιτών του για την ευημερία του συνόλου. 

Ο Βούδας εμφανίστηκε σε μια εποχή κατά την οποία υπήρχε τεράστια έκχυση του φωτός της δεύτερης όψης της θειότητας, που η Αλίκη Μπέιλη ονόμασε ακτίνα της αγάπης - σοφίας, βρισκόμενη σε δραστηριότητα στη Βόρεια Ινδία γύρω στον 6ο αιώνα Π.Χ. Ο Βούδας διαχωρίστηκε από τις Βενταντικές παραδόσεις της εποχής του και τις ασκητικές πρακτικές που ήταν κοινές στους περιπλανώμενους μοναχούς, αναζητώντας το φως της απελευθέρωσης. Οι Τέσσερεις Ευγενείς Αλήθειες του Βούδα, εστιασμένες πάνω στην σύμφυτη με την οδύνη επιθυμία, και η Ευγενής Οκταπλή Ατραπός παρείχαν τα βήματα στον δρόμο προς την επίτευξη της φώτισης. 

Ο Χριστός, ο μεγάλος αδελφός του Βούδα, ήρθε πάνω στην δεύτερη όψη της δεύτερης ακτίνας, την όψη της αγάπης, ενώ ο Βούδας ήρθε πάνω στην πρώτη όψη, την γραμμή της σοφίας. Ο Χριστός χαρακτηρίστηκε από τον Άγιο Ιωάννη σαν το «Φως του Κόσμου» και πολλές από τις διδασκαλίες του αφορούσαν στην περαιτέρω μετάδοση αυτού του φωτός. Δίδαξε την σημασία του εσωτερικού οφθαλμού, του τρίτου ματιού, όταν είπε «ἐὰν οὖν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου φωτεινόν ἔσται» Ο Βούδας και ο Χριστός είναι οι μεγαλύτεροι Αβατάρ που έχουν εμφανιστεί μέχρι στιγμής στο κόσμο μας. Ανέλαβαν την ευθύνη να χρησιμοποιήσουν το φως και από κοινού με όσους τους ακολουθούν, να καταφέρουν ένα γερό χτύπημα σε αρκετές από τις διαστρεβλώσεις και τις πλάνες στην ανθρώπινη συνείδηση. 

Σε κάποια φάση, μεταξύ του 5ου και του 8ου αιώνα Μ.Χ., εμφανίστηκε στην Ινδία ο μεγάλος Σανκάρα ρίχνοντας φως στην Βεδική παράδοση και θέτοντας ένα τέλος στις αποκρυσταλλώσεις που είχαν συντελεστεί κατά την διάρκεια των αιώνων από την έναρξη της. Δίδαξε τον μοναχισμό και εστιάστηκε σε μια φιλοσοφία μη-δυαδικότητας. Σύμφωνα με τον Σανκάρα, μόνον το Μπράχμαν είναι πραγματικό, ενώ ο κόσμος μέσα στον οποίο ζούμε είναι ένας κόσμος ψευδαίσθησης –Μάγια– που μπορεί να παρομοιαστεί με τα τεχνάσματα ενός μάγου. Η πιο γνωστή εργασία του, Το Κορυφαίο Κόσμημα της Σοφίας (The Crest Jewel of Wisdom), δίδασκε ότι το βασικό καθήκον μας ως πνευματικοί ζηλωτές είναι να αναπτύξουμε το φως της ενόρασης. Δίδαξε, επίσης, ότι η αλήθεια μπορεί να γίνει γνωστή μέσω του λογισμού και όχι μέσα από ασταμάτητες τελετουργίες, καθάρσεις και εκτενείς αναπνευστικές ασκήσεις. 

Ένα από τα σημαντικότερα δώρα της ανθρωπότητας τα τελευταία 2000 χρόνια είναι η μεγάλη πρόοδος στην καλλιέργεια της διανόησης. Το Φως έχει διαχυθεί στο νου της ανθρωπότητας, προκαλώντας έναν τεράστιο πλούτο δημιουργικής έκφρασης. Αυτό το δημιουργικό φως εκφράστηκε μέσω πολλών οδών, συμπεριλαμβανομένης της επιστήμης και των τεχνών. Για παράδειγμα, οι πίνακες του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, όπως Η Παρθένος των Βράχων κιαι η Μόνα Λίζα, επέφεραν επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι καλλιτέχνες αντιλήφθηκαν το φως και το χρησιμοποίησαν στη ζωγραφική τους. Στο τομέα της επιστήμης, ο μεγάλος Κοπέρνικος, βοήθησε να ξεδιπλωθούν κάποια από τα μυστήρια που περιβάλλουν τον ήλιο. Η πραγματεία του Σχετικά με την Περιφορά των Ουράνιων Σφαιρών, που δημοσιεύτηκε λίγο πριν το θάνατο του, το 1543, ξεκίνησε μια επιστημονική επανάσταση ορίζοντας ότι ο ήλιος κατέχει την κεντρική θέση στο σύστημά μας. 

Οι Ατραποί της Καρδιάς και της Κεφαλής

Υπάρχουν πολλοί ατραποί που καλύπτουν τις ποικίλες ανάγκες της ανθρωπότητας, αλλά τελικά όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον ίδιο σκοπό. Αυτά τα διαφορετικά μονοπάτια μπορούν σε γενικές γραμμές να χωριστούν στην ατραπό της καρδιάς και την ατραπό της κεφαλής. Ο περασμένος κύκλος των 2500 χρόνων, που κυβερνούνταν από τους Ιχθείς, ήταν κατεξοχήν η εποχή του μυστικιστή οπαδού της ατραπού της καρδιάς, παρότι υπήρχαν αρκετές εξαιρέσεις, ειδικά ανάμεσα σε εκείνους που βρίσκονταν πάνω στην επιστημονική γραμμή. Η προσέγγιση της μυστικιστικής ατραπού προς την καρδιά λάμβανε χώρα μέσω αφοσίωσης στο διδάσκαλο και αφύπνισης της καρδιάς, του κέντρου της αγάπης. Η ατραπός της καρδιάς παρέχει την ασφαλές θεμέλιο για την ατραπό της κεφαλής, που συχνά αποτελεί μια μεταγενέστερη ανάπτυξη στον εξελικτικό κύκλο. Χωρίς το σταθερό θεμέλιο της καρδιάς, ο κατώτερος νους μπορεί να παρεμποδίσει το φως του πνευματικού ηλίου και να αποβεί ο «φονιάς του Πραγματικού». 

Η ατραπός της καρδιάς, ευθυγραμμισμένη ενεργειακά με την συναισθηματική φύση, συνοδεύεται συχνά από υπερβατικές εμπειρίες που μπορούν να αναδυθούν αυθόρμητα. Ιδού, μερικές μεμονωμένες περιπτώσεις: «Όταν ήμουν 10 ή 11 ετών και ζούσα στο Καμαρπουκούρ (Kamarpukur), είχα για πρώτη φορά την εμπειρία του Σαμάντι. Καθώς διέσχιζα έναν ορυζώνα, είδα κάτι και έμεινα έκθαμβος. Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά στα οράματα που βλέπει κάποιος για τον Θεό. Άλλος βλέπει φως, αισθάνεται χαρά, και βιώνει την ανύψωση ενός μεγάλου ρεύματος στο στέρνο, σαν την εκτόξευση ενός πυραύλου». Σρι Ραμακρίσνα (Το Ευαγγέλιο του Σρι Ραμακρίσνα, σελ 176).

Ο Πλωτίνος, ένας φιλόσοφος του 3ου αιώνα, ήρθε για να φέρει νέα πνοή και να παρέχει μια ζωντανή μαρτυρία της Πλατωνικής κοσμοθεωρίας. Έζησε, δείχνοντας πως η ατραπός της κεφαλής και της καρδιάς μπορούν να συγκεραστούν. Ο Πλωτίνος βεβαίωσε ότι είχε αρκετές «εμπει­­ρίες φώτισης». Έγραψε ότι, «πολλάκις αφυπνισθείς από την κατάσταση στην οποία βρισκόμουν μέσα στο σώμα μου και εισελθών στον ίδιο τον εαυτό μου, αποξενώνομαι από κάθε τι άλλο... βλέπω μια θαυμάσια ομορφιά, που με πείθει για την υπέροχη μοίρα που με αναμένει. Η δραστηριότητα του πνεύματος μου βρίσκεται στο ύψιστο σημείο. Είμαι ένα με τον Θεό, εδράζομαι σε αυτόν» (Εννεάδες IV. 8.1.1-11). 

Μια αναφορά της μυστικιστικής επικοινωνίας του Γουόλτ Γουίτμαν (Walt Whitman) με την φύση δόθηκε από το φίλο του, Δρ Ρίτσαρντ Μπιουκ (Dr. Richard Bucke). Έγραφε, πως «Η αγαπημένη του απασχόληση φαίνεται πως ήταν να περιπλανιέται μόνος του στην ύπαιθρο, παρατηρώντας το γρασίδι, τα δέντρα, τα φυτά, τη θέα του φωτός, τις ποίκιλες όψεις του ουρανού, να ακούει τα πουλιά, τους γρύλους, τους βατράχους στα δέντρα και όλους τους άπειρους ήχους της φύσης. Ήταν φανερό ότι όλα αυτά τον γέμιζαν χαρά πολύ περισσότερο από ότι στους συνηθισμένους ανθρώπους… Όλα τα φυσικά αντικείμενα τον γοήτευαν. Όλα τα αξιοθέατα και οι ήχοι φαίνονταν να τον ευχαριστούν. Έλεγε ότι συμπαθούσε (και είμαι σίγουρος πως συμπαθούσε) κάθε άντρα, γυναίκα και παιδί που συναντούσε (παρότι ποτέ δεν θυμάμαι να ξεχωρίζει κάποιον ιδιαίτερα)» (Walt Whitman, Dr. Richard Bucke). 

Η ατραπός, ανεξάρτητα αν είναι της κεφαλής ή της καρδιάς, οδηγεί τελικά σε μια νέα, ευρύτερη κατάσταση συνείδησης, που συχνά αποκαλείται φώτιση. Θα ήταν, όμως, λάθος να δούμε τη φώτιση σαν ένα τέρμα και αυτοσκοπό, ενώ στην πραγματικότητα, είναι η αρχή ενός ατέλειωτου δρόμου ελευθερίας. Η λέξη φώτιση, ορίζεται ως «κάτι γίνεται φωτεινό, λάμπει». Μέσω της σταθερής οικειοποίησης του φωτός και της αναπτυσσόμενης ικανότητας να αφήνουμε αυτό το φως να λάμπει επέρχεται εν τέλει η μεταμόρφωση, δηλ. η φώτιση. Οι διδασκαλίες Βατζραγιάνα των Θιβετανών Βουδιστών θεωρούνται σαν ορισμένες από τις πιο προχωρημένες διδασκαλίες στα βήματα –οι τρόποι και τα μέσα– προς την φώτιση. Οι διδασκαλίες παρέχουν τα βήματα που βοηθούν το άτομο να γκρεμίσει τα τείχη της ‘εγωκεντρικής προσκόλλησης’ και να συγχωνευτεί με την άπειρη επέκταση της συνείδησης, όπου τα πάντα είναι πιθανά. 

Σε αυτή την σύντομη συζήτηση της πνευματικής σημασίας του φωτός, ίσως ταιριάζει να συμπεριλάβουμε και την ιστορία του Ρωμαίου αυτοκράτορα, Ιουλιανού, που έφτασε στην Αντιόχεια το 362 Π.Χ, για να οργανώσει την εκστρατεία του κατά των Περσών. Ο Ιουλιανός, σαν ένθερμος σπουδαστής της φιλοσοφίας και των θρησκειών, προσκάλεσε κάθε φιλόσοφο και σοφό άντρα της πόλης σε μια ακρόαση. Όταν συγκεντρώθηκαν όλοι, τους υπέβαλλε μια ερώτηση: «Ποια είναι η φύση της πραγματικότητας;» Αφού συσκέφτηκαν μεταξύ τους, σοβαρά και κατ’ ιδίαν, ύστερα από λίγο έδειξαν να συμφωνούν με κίνηση της κεφαλής τους, ενώ κάποιος προχώρησε μπροστά απαντώντας: «Το Φως που βλέπεις να διαχέεται παντού αποτελεί την ενσάρκωση της Αγνής Διά­νοιας». Ο Ιουλιανός έγραψε αργότερα στο φίλο του: «Οι Φοίνικες, που λόγω της οξυδέρκειας και της μάθησης που τους διακρίνει, έχουν μεγάλη ενορατική ικανότητα σε ότι αφορά τα θέματα της θειότητας, ασπάζονται τη θεωρία ότι αυτή η καθολικά διαχεόμενη ακτινοβολία αποτελεί μέρος της ‘Ψυχής των Άστρων’».

Top of page ^