Στο δεύτερο μέρος της συλλογιστικής μας πάνω στα μείζονα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, θα επικεντρω-θούμε στα θέματα της Διεθνούς Ενότητας, του Κεφαλαίου, της Εργασίας, της Απασχόλησης και των Μειονοτήτων. Όλα αυτά τα προβλήματα έχουν ενταθεί μέσα στις ιδιαίτερες παγκόσμιες συνθήκες που προκαλεί η πανδημία. Τα έθνη κατέβαλαν προσπάθειες να συντονιστούν μεταξύ τους ως προς τις αντιδράσεις τους, ακόμη και μέσα σε υπερεθνικές ομαδοποιήσεις όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ο τομέας της εργασίας έχει δει μια σημαντική μετατόπιση όσον αφορά την κατ’ οίκον εργασία σε ορισμένους κλάδους· κάποιες βιομηχανίες διέκοψαν οριστικά την λειτουργία τους και το ήδη φλέγον ζήτημα της μετανάστευσης έχει καταστεί ακόμη πιο επίμαχο σε έναν κόσμο κλειστών συνόρων.

Αυτοί οι τρεις τομείς προβλημάτων αφορούν ιδιαίτερα τη στενή αλληλεπίδραση μεταξύ πολιτικής και οικονομίας. Η ανθρωπότητα συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με το γεγονός ότι η κατάχρηση της πολιτικής εξουσίας μπορεί να τροφοδοτηθεί από την έκφραση της απληστίας σε μια αμοιβαία συντηρούμενη αλληλεπίδραση. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πολιτική έχει «αιχμαλωτιστεί» από την οικονομία, καθώς ο υλικός πλούτος ενός έθνους θεωρείται ενδεικτικός της ευημερίας του. Όμως, ισχύει αυτό πραγματικά; Υπήρξαν αρκετές εναλλακτικές προτάσεις του τρόπου μέτρησης της ευημερίας ή της ευτυχίας ενός έθνους, συμπεριλαμβανομένου του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (bit.ly/humdev-index), του Παγκόσμιου Δείκτη Εθνικής Ευημερίας (bit.ly/humdev-index), του Παγκόσμιου Δείκτη Εθνικής Ευημερίας (bit.ly/globnat-index), και του Δείκτη Καλής Χώρας (goodcountry.org). Αυτό που συχνά διακρίνει αυτές τις μετρήσεις από «αντικειμενικές» συγκρίσεις, όπως το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, είναι ότι συνήθως περιλαμβάνουν μία ή περισσότερες «υποκειμενικές» διαστάσεις, οι οποίες επιδιώκουν να αναδείξουν διάφορες ποιότητες συνείδησης. Ακόμη και η απλή κατεύθυνση της προσοχής μας στην καίρια σημασία τόσο σημαντικών και μη μετρήσιμων αρχών, όπως η «ευτυχία» ή το «κοινό καλό», βοηθά στην ανύψωση του νου πάνω από τη μανία του υπολογισμού και της αναγωγής των πάντων, σε αριθμούς. Όπως συμβαίνει με όλες οι κοινωνικο-οικονομικές μετρήσεις, αυτές πάντοτε θα οδηγούν μόνο σε κατά προσέγγιση εκτιμήσεις, κι ωστόσο μας βοηθούν να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε προς μια καλύτερη κατεύθυνση θέτοντας υπό αμφισβήτηση τις προτεραιότητες της ισχύουσας κατάστασης.

Μια ακόμη πρόσφατη προσπάθεια επικέντρωσης στις ευρύτερες αρχές για τη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας είναι η Συμμαχία για την Οικονομική Ευημερία (wellbeingeconomy.org), η οποία αποτελεί μια «παγκόσμια συνεργασία οργανώσεων, ενώσεων, κινημάτων και ατόμων που συνεργάζονται για τον μετασχηματισμό του οικονομικού συστήματος κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργεί ανθρώπινη και οικολογική ευημερία». Σημειώνεται, ότι ο «μετασχηματισμός που χρειάζεται απαιτεί έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο ύπαρξης μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία: μια μετατόπιση από το «εμείς και οι άλλοι» στο «ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ». Αυτή η έμφαση στην κοινωνική συνοχή και το πνεύμα της κοινότητας είναι ιδιαίτερα σημαντική σήμερα, καθώς υπάρχει η γενική αναγνώριση ότι η τρέχουσα πολιτική και οικονομία αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στην πανδημία, όπως δηλώνει απερίφραστα  το σλόγκαν – «Καλύτερη Ανοικοδόμηση» («Build Back Better»). Μία πρωτοβουλία του WEAll είναι η σύμπραξη με την ονομασία «Κυβερνήσεις Οικονομικής Ευημερίας» (Wellbeing Economy Governments, WEGo), μια συνεργασία μεταξύ εθνικών και περιφερειακών κυβερνήσεων που περιλαμβάνει σήμερα την Σκωτία, την Νέα Ζηλανδία, την Ισλανδία και την Ουαλία. Τα μέλη του WEGo δεσμεύονται::

• Να συνεργαστούν για την επιδίωξη καινοτόμων προσεγγίσεων πολιτικής, ώστε να δημιουργηθούν οικονομίες ευημερίας – μεριζόμενοι τεχνογνωσία σχετικά με το τί λειτουργεί και τί όχι, ώστε να χαραχτεί και να διαμορφωθεί μια πολιτική αλλαγής.
• Να προχωρήσουν στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των ΗΕ, σύμφωνα με τον Στόχο 17, προωθώντας συνεταιρικές σχέσεις και συνεργασία, ώστε να βρεθούν προσεγγίσεις για την δημιουργία ευημερίας.
• Να αντιμετωπίσουν τις πιεστικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις της εποχής μας.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα, και θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει τις επόμενες δεκαετίες, θα χρειαστούν πρωτοβουλίες όπως το WEAll, οι οποίες αναγνωρίζουν τον ουσιαστικό ρόλο της συνεργασίας πέρα από σύνορα και ιδεολογίες, καθώς και την ανάγκη ανταλλαγής ιδεών και μεθόδων. Η συνειδητοποίηση της υποκείμενης ενότητας της ψυχής σε όλα τα όντα, σε συνάρτηση με ένα ευρύ φάσμα από φυσικές προκλήσεις, είναι μια διαδικασία στην οποία όλοι μπορούμε να συμβάλουμε, απ’ οπουδήποτε βρισκόμαστε. Είτε σε σύνδεση με πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών, είτε απλώς ανταλλάσσοντας απόψεις με φίλους, οικογένεια και γείτονες, μπορούμε όλοι να συνεισφέρουμε θετικά στην μετατόπιση της εξελικτικής πορείας. Η σειρά των μαθημάτων μελέτης, Τα Προβλήματα της Ανθρωπότητας, υπάρχει για να υποστηρίξει αυτήν την διαδικασία.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ

Το ύψιστο ίσως ιδανικό της ανθρωπότητας είναι το ιδανικό της Παγκόσμιας Ενότητας, όπου όλοι οι άνθρωποι ανεξάρτητα από εθνικότητα, φυλή, θρησκεία και ιδεολογία γίνονται ένα, όχι λόγω της ομοιότητάς τους αλλά λόγω της δέσμευσής τους σε μια κουλτούρα καλής θέλησης που δεν γνωρίζει σύνορα και διαπερνά την ποικιλομορφία του ανθρώπινου γένους. Ο σπόρος αυτού του ιδεώδους μπορεί να εντοπιστεί 2000 χρόνια πριν, στην απαρχή της Ιχθυακής εποχής, όταν ο Χριστός κατέδειξε ότι το πνευματικό δυναμικό του ανθρώπου μπορεί να «γεφυρώσει τα ουράνια και τη γη» και να εκφράσει την αγάπη και την καλή θέληση προς όλους. Σήμερα, ο βασικός τόνος του μηνύματος του Χριστιανικού Ευαγγελίου «Ο Θεός είναι Αγάπη» υπερβαίνει τα όρια της θρησκευτικής διδασκαλίας και επιδιώκει να μετασχηματίσει κάθε πτυχή της ανθρώπινης κοινωνίας και διαβίωση.

Παρόλο που η ανθρωπότητα αυτή την εποχή φαίνεται να στέκει στο κατώφλι ενός μέλλοντος, όπου το ιδανικό της Παγκόσμιας Ενότητας είναι εφικτό, υπάρχουν επίσης τα εμπόδια προς αυτό το ιδανικό μέσα στην ψυχή. Επιθυμώντας το μέλλον, αλλά προσκολλημένοι στο παρελθόν, μπορεί εύκολα να διαφανεί μια εμμονή μας στην διαμάχη. Ωστόσο, αυτή η διαμάχη είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της αυξανόμενης προσδοκίας της ανθρωπότητας για περισσότερο φως, αγάπη και ενότητα και ως εκ τούτου αποτελεί από μόνη της ένα σημείο προόδου.
 Η σημερινή παγκόσμια ένταση θα επιλυθεί, όταν η ανθρωπότητα μάθει να εγκαταλείπει το παλιό και να αγκαλιάζει το νέο. Οι ιδεολογίες του παρελθόντος εκθειάζουν τον ατομικισμό εις βάρος της ενότητας, αναπαράγουν τη χωριστικότητα και εμποδίζουν τη γέννηση μιας κουλτούρας καλής θέλησης πάνω στη γη. Ο μελλοντικός ιδεαλισμός αναγνωρίζει την ευθύνη του ατόμου προς το σύνολο, βασίζεται στην καλή θέληση και, συνεπώς, θα οδηγήσει στην Παγκόσμια Ενότητα όταν αυτή αγκυροβολήσει στην ανθρώπινη σκέψη και συνείδηση.

Αυτός ο ιδεαλισμός περιγράφεται εύστοχα ως πνευματικός, όχι λόγω της σχέσης του με την θρησκευτική σκέψη, αλλά επειδή σχετίζει το Πνεύμα με την έκφρασή του —«ο άνθρωπος προς τον άνθρωπο και ο άνθρωπος προς τον Θεό» —, φέρνει όλα τα μέρη σε σχέση και έτσι σε ένα ενοποιημένο σύνολο. Εξαλείφει όλα εκείνα που διαιωνίζουν την χωριστικότητα και καλλιεργεί όλα όσα προάγουν ορθές σχέσεις. Επιδιώκει την πλήρη έκφραση της ανθρώπινης συνείδησης— το πλήρες φως, την αγάπη και τη δύναμη μιας ενωμένης ανθρωπότητας, η οποία, μέσα απ’ αυτή την ενότητά της, γίνεται ένας φορέας για την ανάδυση σε έκφραση μοναδικών ενεργειών πάνω στον πλανήτη.

Η λανθασμένη χρήση της δύναμης της σκέψης ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη διαιώνιση του διχασμού. Η αυτονόητη αλήθεια ότι «η ενέργεια ακολουθεί την σκέψη» καταδεικνύεται από την επίδραση που ασκεί η άνοδος και η πτώση των ιδεολογιών στον ανθρώπινο πολιτισμό. Ηγετικές φυσιογνωμίες, υπεύθυνες για την υιοθέτηση ιδεολογιών, χρησιμοποιούν τη δύναμη του λόγου για να κατευθύνουν την μαζική σκέψη είτε προς το καλό είτε προς το κακό. Όταν η ανθρωπότητα σκέφτεται με όρους «εγώ κι ο άλλος», δημιουργείται μια κουλτούρα διχασμού. Καθώς η ανθρωπότητα μαθαίνει να σκέφτεται με όρους συλλογικότητας, καλής θέλησης και υποκείμενης ενότητας της δημιουργίας, τότε ο ανθρώπινος πολιτισμός διαμορφώνεται αντίστοιχα.

Με τον ορθό τρόπο σκέψης, τα υλικά εμπόδια της ενότητας, φαινομενικά τόσο ανυπέρβλητα, αρχίζουν να καταρρίπτονται. Οι ιδέες που κάποτε ζωογονούσαν αυτές τις μορφές παύουν πλέον να υπάρχουν και έτσι η υλική δομή του παλιού αποδυναμώνεται και καταρρέει. Αυτό το φαινόμενο καταδείχθηκε στην πτώση του τείχους του Βερολίνου που συμβόλιζε την κατάρρευση της ιδεολογικής διαίρεσης που είχε διαποτίσει τον κόσμο από το τέλος του Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ικανότητα της σκέψης για δημιουργία αλλαγής δεν μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητή ξέχωρα από την υλική πραγματικότητα. Ο κόσμος της σκέψης δεν υπάρχει σε κενό, αλλά σε αμοιβαία σύνδεση τόσο με τον υλικό όσο και με τον πνευματικό κόσμο. Αυτή η σχέση μεταξύ σκέψης και μορφής εμφανίζεται καθαρά στο έθνος-κράτος, το οποίο αποτελεί μια ιδέα όσο και έναν θεσμό. Το έθνος-κράτος έχει προσδιοριστεί ως μία «φαντασιακή κοινότητα»(1): με άλλα λόγια, αυτό που δημιουργεί ένα έθνος είναι το γεγονός ότι ένας πληθυσμός θεωρεί τον εαυτό του ως μία οντότητα. Αυτή η ισχυρή ομαδική σκεπτομορφή καθορίζει τη δύναμη και την ποιότητα της ύπαρξης ενός έθνους. Η εσωτερική σκέψη αντιμετωπίζει, επίσης, αυτή την ομαδική σκεπτομορφή ως το όχημα για την εκδήλωση ορισμένων δυναμικοτήτων, όπως η ψυχή του έθνους. Ωστόσο, η υλική μορφή του έθνους-κράτους, οι θεσμοί διακυβέρνησης, επηρεάζουν επίσης βαθιά την παγκόσμια αλληλεξάρτηση. Η χρηστή διακυβέρνηση διευκολύνει την τάξη, επιβάλλει νόμους, παρέχει ασφάλεια, ρυθμίζει την ανταλλαγή αγαθών, προστατεύει τις ελευθερίες, διασφαλίζει βασικούς πόρους, προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και αποδίδει δικαιοσύνη. Η κακή διακυβέρνηση οδηγεί σε αποτυχημένα κράτη, σε αναρχία, χάος και βία.

Σήμερα, οι θεσμοί τόσο της εγχώριας όσο και της διεθνούς διακυβέρνησης απέχουν πολύ από το τέλειο, αλλά προσφέρουν ένα ακόμα πιο επαρκές θεμέλιο επάνω στο οποίο μπορούμε να οικοδομήσουμε έναν συνεργατικό και ολοκληρωμένο κόσμο. Το πρόβλημα συνεπώς δεν είναι πρόβλημα θεσμικής ικανότητας, αλλά διεθνούς σχέσης. Όταν αναφερόμαστε σε ορθές διεθνείς σχέσεις σημαίνει ότι αναφερόμαστε στην ευθυγράμμιση της προτεραιότητας των κυβερνήσεων με τις αξίες της καλής θέλησης και της αγάπης για το σύνολο —τις ίδιες αξίες που επιτρέπουν στα ανθρώπινα άτομα να συνάπτουν ορθές σχέσεις με άλλους, με το έθνος τους και όλο τον κόσμο. Υπάρχουν ωστόσο ποικίλα εμπόδια σ’ ό,τι αφορά την μετάφραση αυτών των ποιοτήτων σε εθνικό επίπεδο —τα περισσότερα από τα οποία βρίσκουν κάποια έκφραση στο εθνικό συμφέρον μιας χώρας.

Το εθνικό συμφέρον είναι η θεμελιώδης κατευθυντήρια αρχή στην εξωτερική πολιτική οποιουδήποτε έθνους και γενικά εμπεριέχει τρεις παράγοντες: ασφάλεια, ευημερία και αξίες. Επειδή το διεθνές σύστημα δεν διαθέτει μια υπερεθνική αστυνομική δύναμη, τα κράτη πρέπει να προνοούν για τη δική τους ασφάλεια με ποικίλα μέσα. Σήμερα, ο μόνιμος στρατός εξακολουθεί να θεωρείται ως ένα απαραίτητο στοιχείο υπεύθυνης διακυβέρνησης από τις περισσότερες χώρες.

Το πρόβλημα της ασφάλειας πρέπει να γίνει κατανοητό ως ένα υποκειμενικό ζήτημα — πολύ σπάνια αναρωτιόμαστε, πόση ασφάλεια είναι αρκετή; Όταν οι απειλές που δεχόμαστε μεγαλοποιούνται, ενδυναμώνουν τον φόβο και δημιουργούν μια κουλτούρα που την χαρακτηρίζουν σχέσεις εχθρότητας. Αυτό εμποδίζει την διαμόρφωση μιας διεθνούς κουλτούρας που θα συνέβαλε στην δημιουργία της απαραίτητης ασφάλειας για μια πραγματικά Παγκόσμια Ενότητα.

Η ευημερία, ενώ είναι σαφώς ένας σημαντικός στόχος για το κράτος και τον λαό του, δεν χρειάζεται να αποβαίνει σε βάρος άλλων, αν και τούτο συμβαίνει συχνά. Οι επικριτές του ισχύοντος οικονομικού μας συστήματος υποστηρίζουν ότι αυτό υποκινεί τον ανταγωνισμό και ανταμείβει την απληστία. Οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι το σύστημα είναι υγιές και ότι η απληστία είναι μάλλον ένα ανθρώπινο πρόβλημα, παρά πρόβλημα του συστήματος. Άλλοι θεωρούν ότι υπάρχει κάποιος βαθμός κυκλικής αιτιότητας, με την ανθρώπινη απληστία να διαιωνίζει τη συστημική απληστία και το αντίστροφο.

Το σημερινό κυρίαρχο οικονομικό σύστημα, που ορίζεται ευρύτερα ως νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, έχει καταφέρει να αυξήσει τον πλούτο και την ευημερία στον κόσμο και έχει οδηγήσει εκατομμύρια έξω από τη φτώχεια προς μια αξιοπρεπή διαβίωση. Σε έναν κόσμο όπου θα επικρατούν ο παράγων και οι άνθρωποι καλής θέλησης, το σύστημα αυτό θα μεριμνά ώστε ο παγκόσμιος πλούτος να διανέμεται σε όλη την ανθρωπότητα, εξαλείφοντας παντελώς τη φτώχεια, την πείνα και την έλλειψη στέγης. Ο μερισμός, εξάλλου, προκύπτει φυσικά, όταν κάποιος έχει αρκετά για την κάλυψη των βασικών του αναγκών. Αντίθετα, ο εγωκεντρισμός και η αγάπη της δύναμης έχουν προκαλέσει τη συσσώρευση πλούτου, καθιστώντας τον ένα εργαλείο ιδιοτέλειας έως και δουλείας.

Ο ορισμός του εθνικού συμφέροντος από την άποψη των αξιών που ενστερνίζεται το έθνος παρέχει μια ευκαιρία στην ψυχή αυτού του έθνους να εκφραστεί μέσω των σχέσεών της με άλλους. Στο βαθμό που οι αξίες ενός έθνους αντικατοπτρίζουν τις ιδιότητες της ψυχής— αγάπη, σοφία, λογική, και αυταπάρνηση— τότε το έθνος είναι σε θέση να γίνει ένας μεσολαβών και ενοποιητικός παράγων, οδηγώντας εαυτόν και άλλους σε σχέσεις που διέπονται από καλή θέληση.

Είναι σαφές ότι η Παγκόσμια Ενότητα απαιτεί την ορθή κατεύθυνση της σκέψης, της δράσης και της θέλησης της ανθρωπότητας προς αυτόν τον στόχο. Αυτό σημαίνει την εξάλειψη των εμποδίων του παρελθόντος και την οικοδόμηση των μορφών μέσω των οποίων εκφράζονται τα ιδανικά του μέλλοντος. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτό απαιτεί δημιουργία σχέσεων. Με μια ενοποιημένη προσέγγιση μπορεί να πραγματωθεί το ιδεώδες της Παγκόσμιας Ενότητας εν μέσω των ατελειών του εκδηλωμένου κόσμου.

(1) Benedict Arnold. Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism (Φαντασιακές Κοινότητες: Στοχαστικές Σκέψεις πάνω την Προέλευση και την Διάδοση του Εθνικισμού).

... καθώς λοιπόν καταπιανόμαστε μ’ αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να εντοπίσουμε τις εσφαλμένες εκείνες συνθήκες που οδήγησαν την ανθρωπότητα σ’ αυτή την κατακλυσμική καταστροφή. ...

Έχει μεγάλη σημασία να παρουσιαστούν αυτά τα ζητήματα με όρους πνευματικής ευημερίας της ανθρωπότητας και να διευκρινιστεί πλήρως το νόημα της λέξης “πνευματικός”. Έχει περάσει πια ο καιρός όπου μπορούσαμε να διαχωρίσουμε σαφώς το θρησκευτικό απ’ τον πολιτικό ή τον οικονομικό κόσμο. Η παρουσία στη διεθνή σκηνή τόσων πολλών ηγετών που υιοθετούν διεφθαρμένη πολιτική και καταστρώνουν άπληστα και φιλόδοξα σχέδια, οφείλεται στο γεγονός ότι οι πνευματικά προσανατολισμένοι άνθρωποι απέφυγαν ν’ αναλάβουν το ρόλο τους – όπως τους υπαγόρευε το πνευματικό κα­θήκον και χρέος τους – την ηγεσία των λαών. Άφησαν την εξουσία να περάσει σε λάθος χέρια κι επέτρεψαν στους ιδιοτελείς και τους φαύλους να κυβερνούν.

           (Τα Προβλήματα της Ανθρωπότητας, σσ. 168-9)

 

TΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ

Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, ένα χάσμα που γίνεται όλο και πιο απορριπτέο, όχι μόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο όπου μεγαλώνει η προσδοκία για ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο, αλλά και στον ανεπτυγμένο κόσμο που αναγνωρίζει την άδικη φύση της διανομής των πόρων. 

Οι φτωχοί, στις οικονομικά “ανεπτυγμένες” και “αναπτυσσόμενες” κοινωνίες, δεν έχουν ίσα δικαιώματα ως προς τους οικονομικούς πόρους, και αυτό που τους κρατά στη φτώχεια είναι η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες, η έλλειψη κυριότητας και ελέγχου της γης ή άλλων μορφών ιδιοκτησίας και η έλλειψη εκπαίδευσης και πρόσβασης σε νέες τεχνολογίες και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Ορισμένες φορές μπορεί να φαίνεται ότι το μοναδικό εφόδιο που μπορούν να προσφέρουν είναι η εργασία τους και, λόγω έλλειψης δεξιοτήτων, εκπαίδευσης και συχνά φυσικής ανθεκτικότητας, διαθέτουν μικρή δύναμη στην αγορά και επομένως συχνά γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης ή αγνοούνται.
Ο πρώτος από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών είναι «ο τερματισμός της φτώχειας σε όλες τις μορφές της παντού» και έχει στόχο την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας έως το 2030. Ως ακραία φτώχεια ορίζεται σήμερα η κατάσταση όπου οι άνθρωποι ζουν με λιγότερα από 1,25 δολάρια την ημέρα. Είναι ένας δύσκολος στόχος, γιατί η φτώχεια αναπαράγεται διαρκώς και μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο. Ακόμη και όσοι εργάζονται δεν έπεται ότι έχουν εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή διαβίωση και μια ζωή χωρίς ανέχεια. Στην πραγματικότητα, το 8% των παγκοσμίως απασχολούμενων εργατών και των οικογενειών τους κατατάχθηκε στην κατηγορία εκείνων που διαβιούν σε ακραία φτώχεια το 2018.

Το πρόβλημα της Ακραίας Φτώχειας έχει πολλές διαστάσεις, αλλά οι κύριες αιτίες του είναι η ανεργία, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η υψηλή ευπάθεια ορισμένων πληθυσμών σε καταστροφές, ασθένειες και άλλα φαινόμενα που τείνουν να αναστέλλουν την παραγωγικότητα. Αποτελεί ένα πρόβλημα που πρέπει να λύσει η ανθρωπότητα και δεν περιορίζεται μόνο στην ακραία φτώχεια, διότι, ενώ ο συνολικός πλούτος και το βιοτικό επίπεδο αυξάνονται για μια μειοψηφία ανθρώπων σε όλες τις χώρες, αυτό οδηγεί σε μια αναπτυσσόμενη ανισότητα που υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, αυξάνει τις πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλεί αστάθεια και διαμάχη.
Η ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι ένας τομέας στον οποίο έχουν σημειωθεί σημαντικές επιτυχίες στην αντιμετώπιση της φτώχειας. Στην τεχνολογική πρόοδο αποδίδεται συχνά η αύξηση της ανεργίας, ιδίως μεταξύ των ανειδίκευτων και των χαμηλά αμειβόμενων, η οποία αποδυναμώνει τη διαπραγματευτική δύναμη της εργασίας και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι συμβάλλει στην φτώχεια. Ωστόσο, τεχνολογίες όπως η σύνδεση μέσω κινητών τηλεφώνων και η Τεχνητή Νοημοσύνη, και οι δύο σχετιζόμενες με τα πλουσιότερα έθνη, χρησιμοποιούνται πλέον με εξαιρετική επιτυχία, προς αρωγή των πιο φτωχών στον κόσμο. Στην Κένυα για παράδειγμα, μια καινοτόμα υπηρεσία μεταφοράς χρημάτων μέσω κινητής τηλεφωνίας, με την ονομασία M-Pesa, λειτουργεί για περισσότερο από μια δεκαετία. Σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την κεντρική τράπεζα της Κένυας, περισσότερο από το 80 τοις εκατό των Κενυατών έχουν πλέον πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες – σχεδιασμένες ώστε να περιλαμβάνουν υπηρεσίες τραπεζών, παρόχους μικροπιστώσεων και ψηφιακές πληρωμές μέσω κινητών τηλεφώνων.

Φυσικά, η πρόσβαση σε έναν τραπεζικό λογαριασμό δεν απελευθερώνει κάποιον από τη φτώχεια. Όταν προκύπτουν οικονομικά προβλήματα, πάνω από το 60 τοις εκατό των Κενυατών εξακολουθούν να στρέφονται σε άτυπο δανεισμό από το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον και τους τοκογλύφους, ενώ περισσότερο από τα δύο τρίτα των Κενυατών ισχυρίζονται ότι αδυνατούν να καλύψουν ακόμη και τα καθημερινά τους έξοδα σε σταθερή εισοδηματική βάση. Όπως πολλές αφρικανικές χώρες, η Κένυα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον αγροτικό τομέα, με την γεωργία και την παγκόσμια φτώχεια να συνδέονται αλληλένδετα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 65 τοις εκατό των φτωχών ενηλίκων εργαζόμενων ζουν μέσω της γεωργίας και οι επενδύσεις στον αγροτικό τομέα είναι έως και τέσσερις φορές πιο αποτελεσματικές στη μείωση της φτώχειας από ό,τι σε άλλους τομείς οικονομίας. Η αγροτική ανάπτυξη είναι σαφώς ένα ισχυρό εργαλείο στη μείωση της φτώχειας και η πρόοδος που σημειώνεται εδώ, οφείλεται στην χρήση της τεχνολογίας.

Οι επιχειρηματίες τεχνολογίας στην Κένυα εστιάζουν την προσοχή τους σε αυτόν τον σημαντικό τομέα και το Agrikore, ένα ψηφιακό σύστημα πληρωμών που χρησιμοποιεί την ήδη καθιερωμένη υπηρεσία μεταφοράς χρημάτων μέσω κινητών τηλεφώνων, αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη μέθοδο αλλαγής. Είναι ένα σύστημα που ήδη υπάρχει και λειτουργεί στη Νιγηρία συνδέοντας τους μικρούς καλλιεργητές σε αγροτικές περιοχές με μεγάλους εμπορικούς πελάτες. Οι μικροκαλλιεργητές αντιμετωπίζουν τρεις κύριες προκλήσεις: χαμηλή παραγωγικότητα, ελλιπή πρόσβαση σε αγοραστές και ασάφεια τιμών. Η δημιουργία ενός λεπτομερούς καταλόγου γι αυτά που καλλιεργεί κάθε αγρότης, σε ποια εποχή και σε τι ποσότητα, έχει στόχο να ξεπεράσει αυτές τις δυσχέρειες. Όταν οι εμπορικοί αγοραστές του Agrikore παραγγέλνουν μεγάλες ποσότητες στην πλατφόρμα εφαρμογής, ο αλγόριθμος διαιρεί το αίτημα με βάση το δυναμικό και την εγγύτητα και στέλνει γραπτά μηνύματα σε ξεχωριστούς αγρότες, ζητώντας μία ποσότητα από ένα συγκεκριμένο προϊόν, σε μια συγκεκριμένη ημέρα και με συγκεκριμένη τιμή. Μόλις ο αγρότης αποδεχτεί την προσφορά, το σύστημα ενεργοποιεί μια σειρά από επόμενα βήματα, συνδυάζοντας τον αγρότη με εγγεγραμμένους μεταφορείς και επιθεωρητές ποιοτικού ελέγχου, οι οποίοι, ο ένας μετά τον άλλο, καταχωρούν τις δραστηριότητές τους μέσω της πλατφόρμας και πληρώνονται μέσω ψηφιακών πορτοφολιών.

Η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική χρησιμοποιούνται επίσης στη μάχη κατά της φτώχειας. Η ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης για άντληση δεδομένων χρησιμοποιείται πιο αποτελεσματικά για τον εντοπισμό των περιοχών που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, έτσι ώστε οι επενδύσεις να μπορούν να κατευθύνονται κατάλληλα. Είναι επίσης ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την καλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, υπάρχουν επιλεκτικά προγράμματα αναπαραγωγής σιτηρών που διασφαλίζουν ότι πολύτιμα τρόφιμα, όπως το καλαμπόκι και το σιτάρι, έχουν την καλύτερη ανάπτυξη σε συγκεκριμένες περιοχές. Χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη για να κατανοήσουμε την ανάπτυξη των φυτών, συμπεριλαμβανομένων και των παραμικρών λεπτομερειών για το πώς η γενετική και το περιβάλλον επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά και την απόδοσή τους, οι επιστήμονες είναι σε θέση να αναλύσουν δεδομένα από μη εμφανή μοτίβα. Η χρήση αυτών των πληροφοριών στον αναπτυσσόμενο κόσμο μπορεί να βελτιώσει την γεωργική απόδοση των βασικών καλλιεργειών, ιδίως του σόργου [ετήσιου δημητριακού που μοιάζει με το καλαμπόκι]. Σε χώρες όπως η Ινδία, η Νιγηρία και η Αιθιοπία, αυτό το ανθεκτικό στην ξηρασία και θερμότητα φυτό είναι ένα πολύτιμο δημητριακό που έχει τεράστιο γενετικό δυναμικό χάρη στις περισσότερες από 40.000 ποικιλίες του. Τέτοιες πρωτοβουλίες μπορούν να δώσουν στους φτωχούς αγρότες τις πληροφορίες που χρειάζονται, για να καλλιεργήσουν την πλέον κατάλληλη για το δικό τους περιβάλλον και την πιο θρεπτική ποικιλία σόργου– με την υψηλότερη δυνατή απόδοση.

Η πληροφορία και η δυνατότητα πρόσβασης σε αυτήν αποτελεί ένα σημαντικό κλειδί για την εξάλειψη της φτώχειας. Όταν οι άνθρωποι διαθέτουν σύνδεση στο διαδίκτυο, αποκτούν πρόσβαση σε πολύτιμες πληροφορίες που βοηθούν στην λήψη αποφάσεων. Το διαδίκτυο μπορεί να εκπαιδεύσει και να βοηθήσει στην επικοινωνία και την διασύνδεση. Έχει τη δυνατότητα σχεδιασμού με βάση την πρόγνωση του καιρού, μπορεί να βρει πληροφορίες για τις κατάλληλες καλλιέργειες και αποδόσεις και να παρακολουθήσει τις τιμές των αγαθών στην αγορά, που είναι τόσο σημαντικές για τους αγρότες. Η δυνατότητα σύνδεσης μέσω κινητής τηλεφωνίας και οι διαδικτυακές τραπεζικές κινήσεις επιτρέπουν στις οικογένειες να λαμβάνουν χρήματα από συγγενείς στο εξωτερικό, ενώ οι μικροπιστωτικές συναλλαγές μπορούν να δώσουν στους ανθρώπους μια ψηφιακή και οικονομική ταυτότητα που τους εντάσσει στην τοπική οικονομία. Όταν οι γυναίκες έχουν πρόσβαση στις ίδιες πληροφορίες με τους άνδρες, τους παρέχεται η δύναμη να αλλάξουν τη ζωή τους.

Η Elizabeth Mason, ιδρυτική διευθύντρια του εργαστηρίου Stanford Poverty & Technology Lab, υποστηρίζει ότι η τεχνολογία γενικότερα «μας τοποθετεί σε μια καλύτερη θέση για την επίλυση ζητημάτων που ποτέ δεν είχαμε μπορέσει να λύσουμε». Η πρόσβαση στην πληροφορία την οποία παρέχει η τεχνολογία είναι ο μείζων παράγων που μπορεί να διαφοροποιήσει τη φτώχεια. Επιτρέπει επίσης την πρόσβαση των εργατών στο κεφάλαιο, κάτι που στο παρελθόν ήταν το προνόμιο των πλουσίων, ανοίγοντας έτσι την πόρτα σε έναν κόσμο που προηγουμένως ήταν απρόσιτος στους φτωχούς. Είναι προφανές ότι με την ενεργή επιδίωξη να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία για να ξεπεραστούν τα ιδιαίτερα θέματα που αντιμετωπίζουν οι φτωχοί, η φτώχεια θα μπορούσε να εξαλειφθεί. Όπως τονίζει η Mason: “Εάν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα κατάλληλα εργαλεία και να αναπτύξουμε τα σωστά προγράμματα, κοιτάζουμε σ’ έναν διαφορετικό κόσμο”. (1)

(1) nbcnews.to/2QcblNT

Οι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι η εργασία γίνεται πρωτίστως για να προστεθεί «αξία», η οποία συνήθως υπολογίζεται με χρήματα. Εκτός του ερωτήματος κατά πόσον μπορεί να υπάρξει ένας απλός τρόπος για τη μετατροπή της «αξίας» σε χρήμα, είναι ίσως επίκαιρο να εξετάσουμε πόση από την συλλογική εργασία της ανθρωπότητας που αφορά τον μετασχηματισμό των πόρων από πρώτες ύλες σε καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες είναι ουσιαστικής «αξίας», δηλαδή υπηρετεί τις αξίες που πραγματικά εμπλουτίζουν το ανθρώπινο πνεύμα. Πόσα από αυτά που παράγουμε σήμερα εκφράζουν ή ενεργοποιούν την καλή θέληση, την ομορφιά, την κοινότητα, την ελευθερία, τον μερισμό, την εμπιστοσύνη, τη συμπόνια ή τη σοφία και πώς μπορούμε να προοδεύσουμε σε κοινωνίες όπου η εργασία μας προωθεί αυτές τις αξίες; Οραματιστές όπως ο Handy, ο Robertson και ο Eisenstein επεσήμαναν την οδό προς αυτή τη θετική προοπτική – εναπόκειται σε όλους τους ανθρώπους καλής θέλησης να συμβάλλουν στην γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα σε όραμα και πραγματικότητα και να προσδώσουν αξιοπρέπεια στην εργασία και στον αρμόζοντα ρόλο της, της συμβολής στην κοινωνική και πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας και του πλανήτη.

(Από το τεύχος Η Αξιοπρέπεια της Εργασίας (Η Καλή Θέληση στις Παγκόσμιες Υποθέσεις 2019 #2)

 

MΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Στο βιβλίο, Τα Προβλήματα της Ανθρωπότητας, ο τίτλος του κεφαλαίου που σχετίζεται με αυτό το πεδίο συζήτησης είναι «Το Πρόβλημα των Φυλετικών Μειονοτήτων». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό εξακολουθεί να είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα του ανθρώπινου βίου. Ωστόσο, από τη δημοσίευση του βιβλίου στα μέσα του περασμένου αιώνα, η κατανόηση της ανθρωπότητας για την έννοια της «μειονότητας» έχει γίνει πιο διεισδυτική και ποικιλόμορφη. Σήμερα, αναγνωρίζουμε και έχουμε δημιουργήσει όρους για πολύ περισσότερες ομάδες, οι οποίες διεκδικούν μια κοινή ταυτότητα, είτε βασισμένη στην γενετική, την κουλτούρα, το φύλο, την ιστορία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό είτε σε άλλους παράγοντες. Πράγματι, από μια άποψη, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι οι γυναίκες αποτελούν μια «μειονότητα» – προφανώς όχι βάσει αριθμών, αλλά όσον αφορά την ίση πρόσβαση σε ευκαιρίες. Η κοινωνιολόγος Michèle Lamont, αντί να αναφέρεται σε μειονότητες, μιλά για «στιγματισμένες ομάδες», σημειώνοντας ότι τέτοιες ομάδες τείνουν να βρίσκονται σε μειονεκτική θέση όσον αφορά την πρόσβαση σε επαγγέλματα, εκπαίδευση, πλούτο, αξία και πολιτιστική συμμετοχή. 

Ένα δυσδιάκριτο πρόβλημα στον ορισμό των μειονοτήτων είναι το γεγονός ότι οι κάθε είδους ελίτ μπορούν να εμφανίζονται ως πανταχόθεν βαλλόμενες μειονότητες, επειδή στην πραγματικότητα είναι αριθμητικά μικρότερες από τις περισσότερες άλλες ομάδες στις κοινωνίες τους, παρότι διατηρούν τον συντριπτικό όγκο του πλούτου καθώς και της πολιτικής και πολιτιστικής ισχύος. Επομένως, το πολιτικό ζήτημα των «μειονοτήτων» αποτελεί βασικά ένα θέμα ισότητας – της εξεύρεσης τρόπων δίκαιης εξισορρόπησης των διεκδικήσεων των διαφόρων ομάδων, χωρίς να ευνοείται κάποια από αυτές απλά λόγω κάποιων σχετικά αυθαίρετων χαρακτηριστικών, όπως το χρώμα του δέρματος, το φύλο ή η θρησκεία. Με αυτά συνδέεται και το ψυχολογικό ζήτημα, ώστε να διασφαλίζεται ότι η ιδιότητα ενός ατόμου ως μέλους οποιασδήποτε συγκεκριμένης ομάδας δεν στιγματίζει κάποιον ως λιγότερο άξιο ανταμοιβής ή προσοχής.

Έτσι, το πρόβλημα των Μειονοτήτων αφορά στην πραγματικότητα το ερώτημα, ποιός σε μια δεδομένη κοινωνία ή κατάσταση ελέγχει την πλειοψηφούσα δύναμη. Στα δημοκρατικά έθνη, και όσον αφορά την πολιτική, μπορεί μεν να είναι μια αριθμητική πλειοψηφία του λαού, ωστόσο η εξουσία θα ασκηθεί πραγματικά από έναν πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων: συνήθως πολιτικούς, από κοινού με εκείνους που ελέγχουν μεγάλες εταιρείες, καθώς και από έναν μικρό αριθμό άλλων ατόμων, όπως ιδιοκτήτες πολυμέσων και ισχυρά χρηματοδοτούμενους λομπίστες. Μια από τις ουσιαστικές δυσκολίες αυτού του ζητήματος αφορά το πόσο ορατοί, διαφανείς και αξιόπιστοι είναι όλοι εκείνοι στους οποίους εμπιστεύτηκαν την εξουσία. Πρόσφατα πολιτικά γεγονότα σε αρκετές χώρες οδήγησαν στην αντίληψη ότι υπάρχει μια κρίση ακριβώς σε αυτόν τον τομέα. Με άλλα λόγια, ότι οι μηχανισμοί που υποτίθεται ότι καθιστούν την αντιπροσωπευτική δημοκρατία αληθινά αντιπροσωπευτική της βούλησης ολόκληρου του πληθυσμού, δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε. Όταν συμβαίνει αυτό, η «βούληση της πλειοψηφίας» ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά, για να δικαιολογήσει την παραβίαση δικαιωμάτων σε πολλά είδη μειονοτήτων, είτε φυλετικών, εθνικών και ηλικιακών, είτε ιδεολογικών.

Η αντιμετώπιση ενός τόσο περίπλοκου προβλήματος σχετικά με την εξισορρόπηση της εξουσίας στην κοινωνία είναι ένα λεπτής φύσης ψυχολογικό ζήτημα που απαιτεί μια σημαντική εξέλιξη στην ανθρώπινη συνείδηση. Αληθεύει σίγουρα ότι σε αρκετούς ανθρώπους ενυπάρχει ο πειρασμός της προσπάθειας συσσώρευσης δύναμης. Αυτό μπορεί να ξεκινά φυσιολογικά στη διαδικασία της ενηλικίωσης, με την επιβεβαίωση της θέλησης του ατόμου προκειμένου να ανεξαρτητοποιηθεί από τον έλεγχο γονέων ή κηδεμόνων. Εάν όμως αυτή η κατανοητή επιθυμία άσκησης δύναμης στο δικό μας πεπρωμένο επεκταθεί στην επιθυμία κυριάρχησης άλλων, τότε υπάρχει κίνδυνος. Και εάν συνδυαστεί με την παρωχημένη Ιχθυακή ιδέα των πάγιων, σχεδόν αμετάβλητων μοντέλων ιεραρχικής εξουσίας, αυτό μπορεί να πυροδοτήσει την επιθυμία κυριαρχίας σε ολοένα μεγαλύτερες ομάδες.. 

Ας το αντιπαραβάλλουμε αυτό με τη ρευστή, φυσική εξέλιξη Υδροχοϊκών δομών ευθύνης – κατά την οποία, ζωτικότητα και δύναμη ρέει στα σημεία όπου και όταν χρειάζεται περισσότερο για το καλό του συνόλου και κυκλοφορεί ελεύθερη προς ανακατεύθυνση ανά πάσα στιγμή. Η άνοδος της ψηφιακής τεχνολογίας μάς έχει δώσει τη δύναμη της διεισδυτικής επικοινωνίας, η οποία, εάν χρησιμοποιηθεί με σύνεση, μπορεί να επιτρέψει μια τέτοια φυσική, αποκεντρωμένη δύναμη μερισμού. Μπορεί να μετατρέψει κάθε μειονότητα σε μια δυναμική εστία πολιτιστικού δυναμικού αποκαλύπτοντας και ενισχύοντας όλα όσα είναι ουσιαστικά καλά και ολοκληρωμένα σε αυτήν. Ας αναλογιστούμε το παράδειγμα τριών ομάδων: την Cultural Survival (culturalsurvival.org), που υποστηρίζει ένα κίνημα ενδυνάμωσης Αυτοχθόνων Λαών στην οργάνωση των κοινοτήτων τους, το οποίο εμπλέκει διεθνείς διαδικασίες, εθνικές πολιτικές και φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκειμένου τα δικαιώματά τους να τύχουν σεβασμού, προστασίας και εκπλήρωσης· την Survival International (survivalinternational.org),με το όραμα «ενός κόσμου όπου οι φυλετικοί πληθυσμοί θα γίνονται σεβαστοί ως σύγχρονες κοινωνίες και θα προστατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματά τους» και την Minority Rights Group International (minorityrights.org), οποίας το έργο «προσφέρει συντριπτική τεκμηρίωση για το γεγονός ότι η ενσωμάτωση των μειονοτικών κοινοτήτων οδηγεί σε ισχυρότερες και πιο συνεκτικές κοινωνίες».

Δυστυχώς, η δύναμη της ψηφιακής επικοινωνίας μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί εσφαλμένα. Μία από τις διαρκείς προκλήσεις της ανθρωπότητας είναι ο τρόπος με τον οποίο η διαφοροποίηση μπορεί σκόπιμα να μετατραπεί σε διαχωρισμό και στη συνέχεια να υποδαυλίσει ακόμη περισσότερο το παράλογο μίσος. Οι ψηφιακές επικοινωνίες μπορούν να επιδεινώσουν αυτό το πρόβλημα, με τον ίδιο τρόπο που μπορούν να αποτελέσουν μια δύναμη ενδυνάμωσης της κατανόησης, του διαλόγου και της προσπάθειας να γίνει ορατή η μεγαλύτερη εικόνα. Η προσπάθεια για ανύψωση του πολιτισμού απαιτεί από κάθε ομάδα (μειονότητες και πλειονότητες) την ανάπτυξη της δύσκολης ικανότητας να ανυψώνεται πάνω από την λασπολογία των συναισθημάτων και του κατώτερου νου, έτσι ώστε να παρουσιάσει ένα φωτισμένο όραμα ενός ανώτερου και καλύτερου κόσμου.

Το κλειδί σε αυτήν τη διαδικασία είναι ο Νέος Όμιλος Εξυπηρετητών του Κόσμου,* του οποίου το έργο εορτάστηκε παγκοσμίως κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Φεστιβάλ του 2019 (21-28 Δεκεμβρίου). Αυτός ο όμιλος απαρτίζεται από όλους όσοι εργάζονται σε παγκόσμια κλίμακα, καλλιεργώντας μια αίσθηση αμοιβαίας σχέσης και οι οποίοι δεν γνωρίζουν φυλετικούς, εθνικούς ή θρησκευτικούς φραγμούς. Εργάζονται σε κάθε τομέα της ανθρώπινης διαβίωσης, από την επιστήμη, την εκπαίδευση και την κουλτούρα ως την πολιτική και τη θρησκεία και αφιερώνουν νου και καρδιά για τη δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου οράματος. Επίσης, μέσα σε αυτό το πανπεριεκτικό κίνημα, υπάρχουν πιο εξειδικευμένα εστιακά σημεία που αναφέρονται από την Αλίκη Μπέιλη ως σπερματικοί όμιλοι.** Ιδιαίτερα επιφορτισμένοι με το πρόβλημα των μειονοτήτων είναι οι Πολιτικοί Οργανωτές (οι οποίοι μπορεί να μην είναι οι ίδιοι εκλεγμένοι πολιτικοί, αλλά εργάζονται σε αυτόν τον τομέα με κάποια ιδιότητα)· οι Εκγυμνασμένοι Παρατηρητές, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν στην αποσαφήνιση των περιπλοκών και να διαλύσουν τις αυταπάτες που περιβάλλουν έναν τόσο φλέγοντα τόπο συζήτησης· οι Επιστημονικοί Υπηρέτες, οι οποίοι μπορούν να συμβάλλουν στην κατανόηση της πραγματικής φύσης της γενετικής και της σχέσης της με τις ανθρώπινες διαφορές και οι Ψυχολόγοι, οι οποίοι μπορούν να παρέχουν διαύγεια σκέψης για την επίλυση των συγκρούσεων και τις αδιόρατες διαφορές στη συνείδηση μεταξύ των διαφορετικών μειονοτικών ομάδων, βοηθώντας έτσι στην επικοινωνία και την αμοιβαία κατανόηση. Ουσιαστικά και η εκπαίδευση πρέπει να διαδραματίσει εδώ έναν ρόλο, όπως και οι Θρησκευτικοί Εργάτες εμπλέκονται αυτονόητα σε ζητήματα που αφορούν τις θρησκευτικές μειονότητες.

Μέσα στο Σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, δύο από τους φορείς που ασχολούνται περισσότερο με ένα τέτοιο έργο είναι τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Η.Ε., έχοντας σαφή εντολή προστασίας των ίσων δικαιωμάτων όλων των μειονοτήτων, καθώς και η ΟΥΝΕΣΚΟ, η οποία εστιάζει τα επιστημονικά, φιλοσοφικά και πολιτιστικά επιχειρήματα απόψεων στην ενότητα και την ισότητα που υπόκειται των διαφορετικών εκφράσεων της ανθρώπινης ζωής. Επίσης, εκτός των Η.Ε., πολλές και διάφορες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών επικεντρώνονται στην μία ή την άλλη όψη αυτού του πολυεπίπεδου ζητήματος.

Ο ρόλος που εμείς μπορούμε να παίξουμε ως άνθρωποι καλής θέλησης, θα μπορούσε να περιλαμβάνει κάποια σύνδεση με τέτοιους ομίλους και, ακόμη περισσότερο, μπορούμε όλοι να συμβάλουμε στη διαφώτιση της ανθρώπινης σκέψης επ’ αυτού, με την στοχαστική μας θεώρηση εκείνου που κατανοούμε όσον αφορά το πρόβλημα των Μειονοτήτων.

* Φυλλάδιο για τον Νέο Όμιλο Εξυπηρετητών είναι διαθέσιμο για λήψη από: bit.ly/ngwsbooklet
** Φυλλάδιο με τους Δέκα Σπερματικούς Ομίλους  είναι διαθέσιμο για λήψη από: bit.ly/tenseedgroups

Κατ’ αρχή υπάρχει το πνεύμα του εθνικισμού με την αντίληψη περί κυριαρχίας και τους σοβινιστικούς πόθους και φιλοδοξίες. Αυτό στη χειρότερη όψη του διχάζει τα έθνη, υποθάλπει το αίσθημα της εθνικής ανωτερότητας και οδηγεί τους πολίτες ενός έθνους να θεωρούν τον εαυτό τους και τους θεσμούς τους υπέρτερους κάθε άλλου· καλλιεργεί την έπαρση για τη φυλή, την ιστορία, τις κτήσεις και την πολιτιστική πρόοδο κι αναπτύσσει την υπεροψία, την κομπορρημοσύνη και την περιφρόνηση για κάθε άλλο πολιτισμό και κουλτούρα, κάτι που είναι ολέθριο και φθοροποιό.
Είναι περιττό να πούμε πως υπάρχει κι ένας ιδεαλιστικός εθνικισμός τελείως αντίθετος με τον προηγούμενο· υφίσταται προς το παρόν μόνο στο νου μιας φωτισμένης μειονότητας, αλλά σε κανένα έθνος δεν έχει φτάσει ακόμη σ’ ένα αποτελεσματικό κι εποικοδομητικό επίπεδο· είναι ακόμη όνειρο, ελπίδα και ίσως μια βασική πρόθεση. Αποβλέπει στη βελτίωση και τελειοποίηση της ίδιας του της ζωής προς όφελος όλου του κόσμου. Αποτελεί ένα ζωντανό, ζωτικό, πνευματικό οργανισμό κι όχι μια ιδιοτελή, υλιστική οργάνωση.
Δεύτερο, υπάρχει το πρόβλημα των φυλετικών μειονοτήτων. Συνιστούν πρόβλημα εξαιτίας της σχέσης τους με τα έθνη μέσα στα οποία αναπτύσσονται. Είναι κυρίως το πρόβλημα της σχέσης του αδύνατου και του ισχυρού, των λίγων και των πολλών, του υπανάπτυκτου και του αναπτυγμένου, ή ενός θρησκευτικού δόγματος και μιας άλλης επικρατέστερης πίστης. Αποτελεί ένα βασικό και κρισιμότατο πρόβλημα για όλο τον κόσμο.

           (Τα Προβλήματα της Ανθρωπότητας, σσ. 88-9, προσαρμοσμένο)

 

Συντελεστές Εικόνων:

Banner: PHOTOCREO Michal Bednarek, Shutterstock (shutterstock.com); 
Peace Direct (peacedirect.org), © Ted Giffords; 
Trey Ratcliff – (stuckincustoms.smugmug.com)
©ILO M Crozet
Shutterstock, ValeStock, (shutterstock.com)