Προς την Κλιματική Ισορροπία
Η κλιματική αλλαγή γίνεται σταδιακά η καθοριστικότερη παγκόσμια πρόκληση στους νόες των ανθρώπων όπως και των ηγετών τους, μια πρόκληση που η ανθρωπότητα χρειάζεται να αντιμετωπίσει ενωμένη και άμεσα και να αποκαταστήσει σε κάποιον βαθμό, προτού γίνει δυνατό να επιλυθούν ολοκληρωτικά τα άλλα κοινωνικο-οικονομικά και πολιτικά προβλήματά μας.
Η σχέση μεταξύ κλιματικής ισορροπίας και επιβίωσης, όπως και η συνειδητοποίηση ότι η Ζωή πάντα προηγείται κάθε Δραστηριότητας και την καθιστά δυνατή, τονίζουν εύστοχα το πόσο θεμελιώδες είναι αυτό το ζήτημα. Με πραγματικά καθολικές προεκτάσεις, αφορά τον πλανήτη όπως και τον καθένα και το καθετί επάνω του, με την ανθρωπότητα να εμφανίζεται ως ο κύριος υπαίτιος και λυτρωτής ταυτόχρονα.
Το Ενημερωτικο Δελτίο αυτό επιδιώκει να αποτελέσει έμπνευση για περαιτέρω έρευνα, να στρέψει την προσοχή σε αξιοσημείωτες προσπάθειες που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και να ενθαρρύνει την δημιουργική σκέψη γύρω από το θέμα ελπίζοντας να οδηγήσει σε ορθή δράση στο πνεύμα της Καλής Θέλησης. §
Κλιματική Αλλαγή, Παραδοσιακή Γνώση
και η Μετάβαση στην Υδροχοϊκή Εποχή
Είναι σίγουρα σημαντικό πως η κλιματική αλλαγή είναι ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το πρωταρχικό θέμα που κινητοποιεί τις εθνικές και παγκόσμιες συζητήσεις διαμορφώνοντας και καθορίζοντας την συλλογική αίσθηση του μέλλοντος.
Από εσωτερική άποψη, η τωρινή κρίση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αντικατοπτρίζουν μια κρίση στο κλίμα της σκέψης. Η κουλτούρα του υλισμού παρήγε μια επικίνδυνη υπερθέρμανση της επιθυμητικής φύσης. Βασικές κληρονομημένες σκεπτομορφές για τον διαχωρισμό της ανθρωπότητας από τον φυσικό κόσμο και την εξουσία της επάνω του, καθιστούν δύσκολο για τα έθνη και τους λαούς να δράσουν για το καλό της ζωής στο σύνολό της. Με αυτή την έννοια, η κλιματική κρίση αντικατοπτρίζει μια πνευματική κρίση. Η ευρεία αναγνώριση ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη δημιουργεί καταστροφές που είναι επικίνδυνες για την ζωή, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες κοινότητες, συγκλίνει με την αυξανόμενη δίψα για γνώσεις σχετικά με την ολότητα και την αλληλεξάρτηση, από παραδόσεις της αρχαίας σοφίας και διεπιστημονικούς στοχαστές. Κι έτσι, ατομικά, ως κοινότητες και έθνη αλλά και ως είδος, όλο και περισσότερα ανθρώπινα όντα αναλογίζονται τις επιλογές για να ρυθμίσουν τις επιθυμίες τους ούτως ώστε σταδιακά να υλοποιηθούν σε κουλτούρες ισορροπημένης σκέψης και διαβίωσης [1]. Ωστόσο, χωρίς νέες αποκαλύψεις και καινούργιες επιστημονικές ανακαλύψεις, όλα αυτά χρειάζονται χρόνο, γενεές, για να εκπληρωθούν!
Η Παγκόσμια Καλή Θέληση θεωρεί τις βαθιές αλλαγές στις λεπτοφυείς ενέργειες της πλανητικής ζωής ως αιτιώδεις παράγοντες-κλειδί στην τωρινή κλιματική κρίση. Αυτές οι αλλαγές περιγράφονται ως κινητήριες δυνάμεις της εξελικτικής ορμής (της εκπλήρωσης ενός Μεγάλου Σχεδίου ή Προγράμματος στο Νου του Θεού), αντλούμενες εν μέρει από την εκ νέου εξισορρόπηση των πλανητικών ενεργειακών κέντρων, εν μέρει από την σχέση της Γης με άλλα ουράνια σώματα[2].
Ωστόσο, πάνω από όλα, η Παγκόσμια Καλή Θέληση αποσκοπεί στο να τονίσει τον αντίκτυπο αυτών των αλλαγών στην ανθρώπινη συνείδηση οδηγώντας στους πολλούς τρόπους, με τους οποίους η ανθρώπινη νοημοσύνη και δημιουργικότητα ανταποκρίνονται σε κρίσεις όπως η κλιματική. Σε απάντηση στην κλιματική αλλαγή, η θέληση για συνεργασία για το καλό του συνόλου αφυπνίζεται σταδιακά ανάμεσα στους λαούς, σε ιδρύματα και στην εθνική και παγκόσμια διακυβέρνηση. Με αυτή την έννοια, η επιστημονική ομοφωνία ότι οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα κινητοποιούν την κλιματική αλλαγή, φαίνεται να καθρεφτίζει την ξεκάθαρη αναγνώριση, από την ίδια την ανθρωπότητα, του καθήκοντός της να εκκαθαρίσει και να μεταμορφώσει τα μολυσμένα και ξεπερασμένα οικονομικά, κοινωνικά και νομικά πλαίσια που βασίζονται σε χωριστικές ιδέες.
Ένα ίχνος της διασταύρωσης των πολιτικών για την κλιματική αλλαγή και της μεταφυσικής που βεβαιώνει την ιερότητα της ζωής, μπορεί να βρεθεί στις τοπικές και εθνικές κυβερνητικές πολιτικές που αντλούν από την Παραδοσιακή Σοφία των ιθαγενών και τοπικών αγροτικών κοινοτήτων. Σε ένα άρθρο του επιστημονικού περιοδικού International Journal of Modern Anthropology, ο καθηγητής Μοκούα Ομπάτι γράφει για την αφρικανική παράδοση της προσευχής και των συνοδευτικών τελετουργικών για την επίκληση βροχής, παραθέτοντας ένα θεμελιώδες κείμενο πάνω στις Αφρικανικές Θρησκείες και Φιλοσοφία, το οποίο δηλώνει ότι σύμφωνα με την νοοτροπία των λαών της ηπείρου «μόνο ο Θεός μπορεί να φέρει ή να δημιουργήσει βροχή». Αντλώντας από αυτή την παράδοση, αναπτύχθηκε στην Κένυα ένα έξυπνο υβριδικό μετεωρολογικό σύστημα, όπου ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια και το κρατικό μετεωρολογικό τμήμα συνεργάζονται με βροχοποιούς που χαίρουν ευρείας εκτίμησης σε μια φυλετική κοινότητα στα δυτικά της χώρας.
«Οι βροχοποιοί Νγκάνιι τελειοποίησαν την επιστήμη της βροχοποιείας που έχουν χρησιμοποιήσει επί μακρού για να συμβουλεύουν της τοπικές κοινότητας πότε και τι να φυτέψουν με βάση τα καιρικά μοτίβα. Στην συνεργασία, οι σύγχρονοι επισήμονες και οι βροχοποιοί Νγκάνιι αναμειγνύουν την ιθαγενή και την συμβατική μετεωρολογική πρόβλεψη σε ένα μοντέλου που συνδυάζει την γνώση του ενός με του άλλου» [3].
Ένα ακόμη ξεκάθαρο σημάδι ότι οι γνώσεις των ιερών παραδόσεων που διατηρήθηκαν από τους ιθαγενείς πληθυσμούς συμβάλλουν στις συζητήσεις περί κλίματος και σε μια πιο ισορροπημένη ανταπόκριση στην αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, έρχεται από τον κλάδο που ασχολείται με την συντήρηση της βιοποικιλότητας. Εμπλέκεται ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνητών, επαγγελματιών και υπευθύνων για την χάραξη πολιτικών κι αυτό αντικατοπτρίζεται στην Ειδική Ομάδα για τα Ιθαγενή και Τοπικά Συστήματα Γνώσης στην Διακυβερνητική πλατφόρμα επιστήμης-πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων (IPBES). Ο Φίκρετ Μπερκς από το Ινστιτούτο Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου της Μανιτόμπα στον Καναδά σημειώνει ότι η Ιθαγενής και Τοπική Γνώση «δεν
ανταγωνίζεται την επιστήμη. Η πρόκληση είναι μάλλον στη δημιουργία συνδέσεων μεταξύ των δύο ειδών γνώσης και στην βελτίωση της κατανόησης [με την συμπαραγωγή γνώσης] που θα πετύχαινε η καθεμία ξεχωριστά»[4].
Οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής κινητοποιούν την ανθρώπινη σκέψη και σχεδιασμό και αποβαίνουν κεντρικό θέμα στην εθνική και παγκόσμια πολιτική, ενώ ταυτόχρονα αγγίζουν κάθε πεδίο δραστηριότητας. Αποτελούν ένα είδος δοκιμαστικού τεστ που μετρά την ποιότητα της ανταπόκρισής μας ως είδους στις εισερχόμενες υδροχοϊκές ενέργειες, δηλαδή στις αρχές του μερισμού, της αδελφοσύνης και της συνεργασίας.
- Ινδική Διακήρυξη για την Κλιματική Αλλαγή
- Λούσις Τραστ, «Οι Ουρανοί» και «Ηλεκτρικό Κλίμα»
- Μοκούα Ομπάτι, «Βροχοποιητικά τελετουργικά: Τραγούδι και χορός για την κλιματική αλλαγή στον βιοπορισμό στην Αφρικη», International Journal of Modern Anthropology, (2017) 10: 74-96
- Φίκρετ Μπερκς, «Συμπαραγωγή Γνώσης», στο Learning from indigenous Populations and local Communities One Earth 1, Σεπτέμβριος 20, 2019
Κλίμα και Καλή Θέληση
Η KK είναι Σύμβουλος Βιωσιμότητας με πάνω από 17 χρόνια εμπειρίας
στην Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Πρακτική.
Τον Φεβρουάριο του 2021 η Patricia Espinosa, Εκτελεστική Γραμματέας του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, όρισε την Ορχήστρα Μπετόβεν της Βόννης ως τον πρώτο Πρέσβη Καλής Θέλησης των Η.Ε. για την Κλιματική Αλλαγή. Ο ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή είναι ο μεγαλύτερος από τους 20 και πλέον οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών στη Βόννη[1].
Αυτή η κίνηση δίνει έμφαση στην ανάγκη να παρακινηθούν οι άνθρωποι προς μια θετική δράση αποκατάστασης της κλιματικής ισορροπίας.
Το κλίμα έχει αλλάξει, αλλάζει και θα συνεχίσει να αλλάζει. Ακόμα κι αν μπορούσαμε να σταματήσουμε όλες τις ανθρωπογενείς εκπομπές άνθρακα αυτή τη στιγμή, το κλίμα θα συνέχιζε να αλλάζει, καθώς οι ανθρωπογενείς εκπομπές άνθρακα έχουν διαταράξει τον κύκλο του άνθρακα της γης, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σωρευτικά επακόλουθα με την πάροδο του χρόνου. Πιο απλά, εάν ένα άτομο καπνίζει για χρόνια οι πνεύμονές του είναι γεμάτοι πίσσα, η οποία δεν σταματά να προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ακόμα κι αν αυτό το άτομο σταματήσει να καπνίζει σήμερα.
Καθώς το κλίμα της γης αλλάζει, η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα αλλοιώνονται, ενώ προκαλούνται έντονοι φυσικοί κίνδυνοι όσο και κίνδυνοι μετάβασης. Αυτό επηρεάζει κάθε μορφή ζωής, ιδιαίτερα την ανθρωπότητα με τις περίπλοκες κοινωνικές δομές και τις αλληλεξαρτώμενες οικονομίες της. Είναι μια αλλαγή προς το χειρότερο που φέρνει ωστόσο ευκαιρίες για το καλύτερο. Πρόκειται για μια συστημική αλλαγή, ένα φαινόμενο ντόμινο, κι αυτό απαιτεί συστημικό μετριασμό των επιπτώσεων και προσαρμογή εκ μέρους της ανθρωπότητας. Η συστημική αλλαγή απαιτεί κατανόηση του συστήματος, αλλά πάνω απ’ όλα απαιτεί συστημική καλή θέληση.
Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο ζήτημα με τοπικές επιπτώσεις. Όπως και η πρόσφατη πανδημία, προκαλεί ένα αίσθημα του ανήκειν. Ανήκουμε σε κάτι μεγαλύτερο από εμάς, τα μέλη της οικογένειάς μας, το κοινωνικό μας δίκτυο, τη γειτονιά μας ή την τοπική μας κοινωνία. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ανεξάρτητα από τον τόπο πού βρισκόταν κάποιος, μπορούσε να συμπάσχει με αυτό που περνούσε όλη η ανθρωπότητα. Με την κλιματική αλλαγή, η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα παρόμοιο αν και πολύ πιο σοβαρό παγκόσμιο πρόβλημα. Αυτό απαιτεί να συγκεντρώσουμε τις προσπάθειές μας και από κοινού να συνεργαστούμε με καλή θέληση για να το επιλύσουμε.
Η καλή θέληση σε προσωπικό επίπεδο είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους μας. Συνεπάγεται εμπιστοσύνη ή προθυμία να κάνουμε το κάτι παραπάνω προκειμένου να βοηθήσουμε κάποιον ή να επιλύσουμε ένα ζήτημα, χωρίς να υπάρχει οπωσδήποτε επιπλέον όφελος. Η συστημική καλή θέληση λειτουργεί παρόμοια αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα. Στα χρηματοοικονομικά, η καλή θέληση παρέχει ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο που αυξάνει την αξία μιας επιχείρησης. Εξαρτάται από στοιχεία που δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν εύκολα, όπως οι καλές σχέσεις με τους πελάτες, το καλό όνομα και η επωνυμία μιας εταιρείας.
Όταν ένα άτομο ή ένας οργανισμός επιλέγει μια βιώσιμη και ηθική λύση και αποφασίζει να καλύψει το επιπλέον κόστος ή να καταβάλει πρόσθετη προσπάθεια για να την υποστηρίξει, δίνει ένα παράδειγμα συστημικής καλής θέλησης. Η επιλογή δημιουργεί μια αλυσιδωτή αντίδραση που επηρεάζει πολλές ζωές και διαμορφώνει μια νέα κουλτούρα. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ότι σε αυτή τη νέα κουλτούρα υπάρχει το απαραίτητο περιθώριο για την εκτίμηση της αξίας άυλων περιουσιακών στοιχείων, όπως η καλή θέληση και για την αναγνώριση της σημασίας της στην αποκατάσταση της ισορροπίας του κόσμου μας. §
- ΟΗΕ Κλιματική Αλλαγή, ‘Η Ορχήστρα Μπετόβεν της Βόννης Ορίζεται Πρώτος Πρέσβης Καλής Θέλησης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή’ (αγγλικά)
Πονεμένος Λαιμός – Πονεμένος Κόσμος!
Οι αιτίες για την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή που παρατηρούμε στον κόσμο μας αυτή τη στιγμή είναι πολυάριθμες. Υπάρχουν προφανείς εξωτερικοί λόγοι όπως για παράδειγμα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά υπάρχουν και εσωτερικότερες αιτίες που πρέπει επίσης να αναγνωρισθούν.
Μια από αυτές μπορεί να διακριθεί μέσα από μια ενδιαφέρουσα αναλογία με την οικολογία του ανθρώπινου λαιμού. Σε μια υγιή κατάσταση, στον λαιμό κατοικούν ανάμεικτα βακτήρια, μύκητες και ιοί που ζούνε σε κατάσταση ισορροπίας και εξασφαλίζουν την ομαλή και υγιή λειτουργία αυτού του τόσο σημαντικού οργάνου στο ανθρώπινο σώμα. Από τα σημαντικότερα ανάμεσά τους είναι το βακτήριο του στρεπτόκοκκου. Όταν όμως οι αποικίες αυτού του βακτηρίου πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, αναπτύσσουμε κάποιου είδους μόλυνση που οδηγεί σε πονόλαιμο ή αμυγδαλίτιδα. Οι τοξίνες που απελευθερώνονται σε αυτή τη κατάσταση ωθούν το σώμα να ανεβάζει υψηλότερη θερμοκρασία από το συνηθισμένο, πράγμα που περιορίζει τον στρεπτόκοκκο στα σωστά επίπεδα με αποτέλεσμα την αποκατάσταση της υγείας.
Τώρα ας φανταστούμε ότι η ανθρωπότητα κατέχει ανάλογη θέση παγκόσμια ως η πλανητική αποικία στρεπτόκοκκου. Να ’μαστε, πολλαπλασιαζόμενοι εκτός ελέγχου, με τις τοξικές μας εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τη γενική μόλυνση της βιόσφαιρας του πλανήτη να συνεισφέρουν στην υπερθέρμανση της Γης, επειδή ακριβώς αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας, αναπόφευκτα και τραγικά, θα μειώσει τον αριθμό των ανθρώπων σε ένα μέγεθος εναρμονισμένο με τις ανάγκες της Γης. Εάν βέβαια δεν το κάνουμε εμείς πρώτα με έναν καταστροφικό τρίτο παγκόσμιο πόλεμο στο φυσικό πεδίο.
Πρέπει να γίνει έτσι; Εμφατικά όχι, εάν, και είναι μεγάλο αυτό το «εάν», η ανθρωπότητα ως σύνολο αναλάβει συλλογικά δράση για να αποκαταστήσει τα πράγματα. Πολλά έχουν ήδη αρχίσει να συμβαίνουν, όπως για παράδειγμα η μεγάλη μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που βρίσκεται σε εξέλιξη και οι παράλληλες κινήσεις για την απανθρακοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς επίσης και προς βιολογικά και φιλικότερα προς το περιβάλλον συστήματα καλλιέργειας. Αυτοί οι δύο τομείς της παγκόσμιας οικονομίας, οι μεταφορές και η βιομηχανική παραγωγή τροφίμων, παράγουν συνδυαστικά περίπου το 34% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και έμμεσα πολύ παραπάνω.
Αλλά πίσω από την ανάγκη να αλλάξει ριζικά ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τον πλανήτη σε φυσικό επίπεδο και οι απαιτήσεις που προβάλλουμε στους πόρους του, βρίσκεται μια άλλη, πνευματικότερη και επομένως πρωταρχική, ανάγκη. Είναι η ανάγκη να καλλιεργηθεί μέσα στην ανθρωπότητα ως σύνολο, ένα θεμελιώδες πνεύμα συνεργατικής ευθύνης. Πολλά εκατομμύρια ανθρώπων σε ολόκληρο το κόσμο ήδη αντικαθιστούν τον εγωκεντρισμό με τις αξίες της ψυχής: γενναιοδωρία, καλοσύνη, αγάπη. Τα έθνη και οι κυβερνήσεις όμως έχουν μείνει αρκετά πίσω. Χρειάζεται να μετουσιώσουμε τον εθνικό εγωισμό σε παγκόσμια υπηρεσία. Χρειάζεται να μεταμορφώσουμε τα εθνικά σύνορα, αυτά τα μεγάλα σύμβολα του φόβου και της αίσθησης της χωριστικότητας, αντικαθιστώντας τα με γέφυρες κατανόησης και ελπίδας. Τότε το έδαφος θα είναι έτοιμο για να εργαστούμε όλοι μαζί με κοινό όραμα και να φέρουμε ανανεωμένη ζωή και ίαση στη πλανητική βιόσφαιρα, της οποίας όλοι μας, ως φυσικά όντα, αποτελούμε ζωτικό μέρος.
Σε παγκόσμια κλίμακα πάρα πολλοί άνθρωποι και ομάδες αναγνωρίζουν την σημασία και το κατεπείγον της τωρινής κατάστασης. Ένας σημαντικός αριθμός πολιτικών και κυβερνητικών στελεχών κατανοούν επίσης τη βαρύτητά της, αλλά η πλειοψηφία τους φαίνεται να σπρώχνει το ζήτημα κάτω από το χαλί επειδή τα οικονομικά, εργασιακά και εκλογικά συμφέροντα έχουν προτεραιότητα έναντι αυτού του προβλήματος.
Όμως χρειάζεται να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε απλά μια ενοχλητική αποικία βακτηρίων. Η ανθρωπότητα αποτελεί επιπλέον το πλανητικό ενεργειακό κέντρο της δημιουργικότητας. Είμαστε συλλογικά τα διασυνδέοντα κύτταρα που συνιστούν τον πλανητικό εγκέφαλο, ο οποίος στην πραγματικότητα αγκυροβολεί την συνείδηση της πλανητικής μας ζωής στο φυσικό πεδίο και δια μέσου του φυτικού, ζωικού και ορυκτού βασιλείου της φύσης. Συλλογικά, μπορούμε να επιλέξουμε να ανταποκριθούμε στις παρωθήσεις της πλανητικής Ψυχής, στις ιδέες και τα ιδανικά για τα οποία ενσαρκώθηκε, όπως και ο καθένας από εμάς στην απείρως μικρή μας κλίμακα.
Οι κλιματικές αλλαγές, όπως και να τις κατανοούμε, κρατούν ενώπιον του κόσμου την ανάγκη για σημαντικές αλλαγές και παράγουν πολλαπλές θεωρήσεις ενός πιθανού τρόπου εξόδου από το τωρινό μας αδιέξοδο. Με αυτή την έννοια, μπορεί κάποιος να δει το θερμαινόμενο κλίμα ως απεικόνιση των ανώτερων πυρών της δημιουργικότητας που τροφοδοτούν πολλαπλές προσεγγίσεις σε βιώσιμους και αναγεννητικούς τρόπους ζωής στη Γη.
Η συστημική καλή θέληση που απαιτεί το «καλύτερο για όλους» αυξάνεται στην ανθρωπότητα και οδηγεί στην κατανόηση του ότι η ευτυχία προέρχεται από τις καλές ανθρώπινες σχέσεις, όχι από την ειδωλολατρία και την κατοχή αντικειμένων. Σε πάρα πολλές διαφορετικές σφαίρες (υπηρεσίες του ΟΗΕ, κοινωνία των πολιτών, επιχειρήσεις, εθνική και τοπική διακυβέρνηση) αναδύεται ένα όραμα βιώσιμων πολιτικών και οικονομικών συστημάτων που βασίζονται στο «να ζει κάποιος με απλότητα έτσι ώστε και οι άλλοι να μπορούν απλά να ζουν» παρέχοντας όμως ταυτόχρονα απόλυτη ελευθερία στο πνεύμα της έρευνας και της δημιουργικότητας. §
Προς την Κλιματική Ισορροπία
Μια από τις έννοιες που σχετίζονται με την ιδέα της ισορροπίας στους ζωντανούς οργανισμούς είναι η ομοιόσταση, σύμφωνα με την οποία, στα ζωντανά συστήματα υπάρχει μια σταθερή βέλτιστη εσωτερική κατάσταση που υποστηρίζει την βέλτιστη λειτουργία τους. Ο οργανισμός δε, χρειάζεται να προσπαθεί να επιστρέψει σε αυτή την κατάσταση όποτε απομακρύνεται από αυτήν με οποιονδήποτε τρόπο[1].
Η ομοιόσταση είναι σύλληψη του 19ου αιώνα αν και ο ίδιος ο όρος είναι επινόηση των μέσων του 20ου αιώνα. Χρησιμοποιείται δε ακόμη ευρέως, όμως το νόημα του είναι σε διαδικασία μεταβολής μέσα από την αναγνώριση πως η αλλαγή είναι φυσική για τους ζωντανούς οργανισμούς και προσεγγίζει κάτι που θα περιγραφόταν με μεγαλύτερη ακρίβεια ως αλλόσταση ή προσαρμοζόμενη ομοιόσταση[2][3]. Έτσι, η συνεχής διατάραξη και η εκ νέου εξισορρόπηση του εσωτερικού ισοζυγίου, είναι ένας πολύ ρεαλιστικότερος τρόπος να αντιλαμβάνεται κάποιος την συστημική υγεία. Από αυτή την οπτική, η ισορροπία είναι μια μάλλον δυναμική παρά μια στατική έννοια.
Για αυτόν τον λόγο, τα ακριβή σημεία ισορροπίας και ισοζυγίου αλλάζουν συνεχώς και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες όπως είναι οι συνθήκες του περιβάλλοντος, ο σκοπός ενός οργανισμού μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, η επακόλουθη σκόπιμη δράση του και άλλοι.
Μία από τις λέξεις που ακούγεται συχνά στην συζήτηση για το πως χρειάζεται να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή παγκόσμια είναι «ολιστικά»[4]. Όσο σωστό κι αν είναι αυτό, είναι μια ασαφής οδηγία που δεν γίνεται να εφαρμοστεί αποτελεσματικά χωρίς να έχουν αναγνωριστεί διάφορα «σύνολα» μέσα στο μεγαλύτερο «σύνολο», είτε αυτά είναι ατομικά, ομαδικά, παγκόσμια, πλανητικά ή το ίδιο το ηλιακό σύστημα. Η διευκρίνιση του συνόλου μέσα στο οποίο προσπαθεί να ρυθμίσει τις ανισορροπίες μια «ολιστική» προσέγγιση, κάνει δυνατή την αναγνώριση των διάφορων παραγόντων που προξενούν την ανισορροπία. Από τη στιγμή που θα αναγνωριστούν, γίνεται να εξουδετερωθούν τα συμπτώματα τους και στον κατάλληλο χρόνο, να απαλειφθεί η ριζική τους αιτία.
Άλλη μια λέξη που ακούγεται συχνά στην συζήτηση για το κλίμα είναι η «βιοποικιλότητα» και η παρόρμηση να συντηρηθεί ως μέσο για να υποστηριχθεί η βιωσιμότητα. Η πολιτισμική πολυμορφία αποτελεί ένα ακόμη μέσο για να επιτευχθεί ο ίδιος στόχος. Με την κλήση για μια «ολιστική» προσέγγιση και για «παγκόσμια» ανταπόκριση ώστε να συντηρηθεί η «πολυμορφία» στο βιολογικό ή πολιτισμικό επίπεδο, αναδύονται δύο πόλοι στην συζήτηση για το κλίμα: ο πόλος της μοναδικότητας που προσβλέπει στο ολιστικό και το παγκόσμιο και ο πόλος της ποικιλότητας στην προσπάθεια για την συντήρηση και την διαφύλαξη της βιολογικής και πολιτισμικής πολυμορφίας.
Σε αυτό το χρονικό σημείο, η ανθρωπότητα καλείται να παίξει τον ρόλο του συνθετικού τρίτου παράγοντα [5][6] δημιουργώντας μια ανταπόκριση που είναι αρκετά ευέλικτη για να είναι εφαρμόσιμη σε πολύ διαφορετικές συνθήκες ανά τον πλανήτη και αρκετά συγκεκριμένη στον συνολικό της σκοπό, ώστε να κάνει δυνατή την ανάδυση σαφών προτεραιοτήτων που θα διευκολύνουν την λήψη αποφάσεων στις διάφορες αυτές συνθήκες.
Είναι άξιο αναφοράς ότι οι ανταγωνιζόμενες δυνάμεις – και από την οπτική του αποκρυφισμού οποιαδήποτε διαμάχη αναφαίνεται στο νοητικό, συναισθηματικό ή φυσικό πεδίο αποτελεί έκφραση τέτοιων δυνάμεων – που εμπλέκονται στην κλιματική ισορροπία, μπορούν να εξισορροπηθούν με πολυάριθμούς τρόπους, από τους οποίους κάποιοι είναι περισσότερο ενεργειοβόροι ή επίπονοι από ό, τι άλλοι. Ωστόσο, η παρουσία ενός μοναδικού στόχου για την ανθρωπότητα, δημιουργεί μια ευκαιρία να χρησιμοποιηθεί η ενέργεια της καλής θέλησης με το εγγενές ενοποιητικό και εναρμονιστικό δυναμικό της. Η δυνατότητα αυτή εντείνεται καθώς αυξάνει ο αριθμός των νόων που αναγνωρίζουν την κλιματική αλλαγή ως το παγκόσμιο ζήτημα του καιρού μας. Ο μοναδικός σκοπός της επίτευξης βιωσιμότητας μέσω της εκ νέου εξισορρόπησης της ανθρώπινης δραστηριότητας επάνω στον πλανήτη, δηλαδή της σχέσης της ανθρωπότητας με την ορυκτή, φυτική και ζωική ζωή, μπορεί να λειτουργήσει ως φάρος που κατευθύνει την δραστηριότητα και υποστηρίζει την καλή θέληση. Η παρουσία της καλής θέλησης έχει ιδιαίτερη σημασία όταν χρειάζεται να επιλεγεί μέθοδος τόσο στο παγκόσμιο όσο και στο τοπικό επίπεδο.
Ίσως τότε, όταν κάποιος χρειάζεται να επιλέξει πως θα ενεργήσει, το δυσκολότερο κομμάτι είναι να βεβαιωθεί ότι το σημείο ισορροπίας που επιθυμεί να προσεγγίσει και η μέθοδος που έχει επιλέξει για να το καταφέρει, είναι όντως τα σωστά για την περίσταση. Η απάντηση ξεφεύγει από τα δεδομένα και την διαδικασία προς τον βαθμό που η ίδια η ανθρωπότητα, ο συνθετικός παράγοντας, χαίρει ηθικής και νοητικής υγείας ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνει ορθές αποφάσεις[7]. Ως μέλη της ανθρώπινης φυλής, ο καθένας και η καθεμία μας, έχουμε την ευθύνη να επιδιώκουμε, να καλλιεργούμε, να ελέγχουμε και να ξανα-ελέγχουμε την ηθική και νοητική μας κατάσταση με τα εσωτερικά και εξωτερικά μέσα που έχουμε στην διάθεσή μας. Μόνο τότε μπορούμε να γνωρίζουμε ότι το βάρος της επιλογής μας πηγαίνει υπέρ μιας μεθόδου προσέγγισης που εξυπηρετεί το ευρύτερο καλό και όχι υπέρ μιας εκδοχής του «καλού» που διασφαλίζει την προσωπική μας αίσθηση της άνεσης και της ικανοποίησης ή υπόσχεται να τερματίσει την προσωπική μας αίσθηση της δυσχέρειας και της δυσαρέσκειας. Αυτή είναι η έμπρακτη εφαρμογή της καλής θέλησης ή η έκφραση της καλής θέλησης στους κόσμους της καθημερινής ζωής και αυτή είναι η θυσία που απαιτεί. Δεν υπάρχει ζωή για το μικρότερο αν το μεγαλύτερο του οποίου αποτελεί μέρος, χαθεί. §
- A. Burke, M.C. Peros, C.D. Wren et all, Η αρχαιολογία της κλιματικής αλλαγής: Τα επιχειρήματα υπέρ της πολιτισμικής πολυμορφίας, Proceedings of the National Academy of Sciences, (2021) 118 (30) (στα αγγλικά)
- K. J. A. Davies, Προσαρμοζόμενη Ομοιόσταση, Molecular Aspects of Medicine (2016) 49:1-7 (αγγλικά)
- P. Mason, Ομοιόσταση έναντι Αλλόστασης, University of Chicago online (αγγλικά)
Δείτε επίσης: Ομοιόσταση, Cognito (αγγλικά) - Δείτε π.χ.: Καταληκτικό πάνελ του Φόρουμ 2022 της Στοκχόλμης για την Ειρήμη και την Ανάπτυξη σχετικά με την ‘Κλιματική ασφάλεια και ανάπτυξη πέρα από το Φόρουμ της Στοκχόλμης' (αγγλικά)
- Αλίκη Μπέιλι, Πραγματεία επί του Κοσμικού Πυρός 1212-1216 (πλάγια αρίθμηση)
- Αλίκη Μπέιλι, Εσωτερική Ψυχολογία I 262 (πλάγια αρίθμηση)
- Ως άνω 343, 70, 205 (πλάγια αρίθμηση)
ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή
Η Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή είναι η οντότητα μέσα στα Ηνωμένα Έθνη στην οποία έχει ανατεθεί να στηρίζει την παγκόσμια ανταπόκριση στην απειλή της κλιματικής αλλαγής. Η Σύμβαση χαίρει σχεδόν καθολικής συμμετοχής (197 μέλη).
Η γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, εστιάστηκε τα πρώτα της χρόνια στην διευκόλυνση των διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων για την κλιματική αλλαγή. Σήμερα δρα υποστηρικτικά για ένα σύνθετο αρχιτεκτόνημα σωμάτων που χρησιμεύουν στην προώθηση της υλοποίησης της Σύμβασης, του Πρωτοκόλλου του Κιότο και της Συμφωνίας του Παρισιού. §
Περισσότερα: https://unfccc.int/
Περιφερειακές Εβδομάδες Κλίματος 2022 – Αφρική
Οι Εβδομάδες Κλίματος ξεκίνησαν το 2021 ως μέρος ενός ιστορικού έτους για την παγκόσμια δράση για το κλίμα, σε μια περίοδο που είτε θα χάναμε τους στόχους του Παρισίου από τη θέα ή θα ξεκινούσαμε την υλοποίηση της Συμφωνίας του Παρισίου. Το 2021 κατέληξε να είναι ένας χρόνος δυναμικής περιφερειακής συνεργασίας με τις συγκεκριμένες διαδικτυακές εκδηλώσεις να συγκεντρώνουν πάνω από 12.000 συμμετοχές στις συζητήσεις για την προώθηση της δράσης για το κλίμα.
Οι Περιφερειακές Εβδομάδες Κλίματος συνεχίζονται το 2022 περνώντας στη συνέχεια στην Εβδομάδα Κλίματος 2022 για την Αφρική, η οποία θα διαρκέσει από τις 28 Αυγούστου ως τις 2 Σεπτεμβρίου και θα γίνει στην Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν. §
Περισσότερα: https://unfccc.int/ACW2022
Σεμινάριο Παγκόσμιας Καλής Θέλησης 2022
Γενεύη – Λονδίνο – Νέα Υόρκη
Το φετινό Σεμινάριο της Παγκόσμιας Καλής Θέλησης θα γίνει στις 29 Οκτωβρίου, στο διάστημα μετά την περίοδο της Νέας Σελήνης του Σκορπιού. Το θέμα του είναι Σε Αναζήτηση μιας Νέας Κουλτούρας: Οπτικές Πάνω στην Άνθιση της Ανθρωπότητας και επιδιώκει να εστιαστεί στο πώς οι πολλαπλές συνειδητοποιήσεις και μεταβάσεις των τελευταίων ετών μπορούν να πάρουν μορφή ως μια νέα κουλτούρα που κρατά το καλύτερο από το παρελθόν, εκφράζει τις καλύτερες ποιότητες της ανθρωπότητας και δημιουργεί χώρο για ένα μέλλον μεγαλύτερης ενότητας.
“Οι εκπαιδευτές... πρέπει να προετοιμάσουν μια αναγέννηση όλων των τεχνών και μια νέα και ελεύθερη ροή του δημιουργικού πνεύματος του ανθρώπου. Πρέπει να επιμείνουν ιδιαίτερα πάνω σ’ εκείνες τις μεγάλες στιγμές της ανθρώπινης ιστορίας, όπου η θειότητα του ανθρώπου έλαμψε και χάραξε νέους δρόμους σκέψης, νέους τρόπους ανθρώπινης σχεδίασης και έτσι άλλαξε για πάντα την τάση των ανθρώπινων υποθέσεων. Αυτές οι στιγμές δημιούργησαν τη Μάγκνα Κάρτα· έδωσαν έμφαση δια της Γαλλικής Επανάστασης στις ιδέες της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφότητας· διατύπωσαν την Αμερικανική Διακήρυξη Δικαιωμάτων και στα διεθνή ύδατα, στον καιρό μας [1954], μας έδωσαν τον Ατλαντικό Χάρτη και τις Τέσσερις Ελευθερίες. Αυτές είναι οι μεγάλες έννοιες που πρέπει να κυβερνούν τη νέα εποχή με το νεογέννητο πολιτισμό της και τη μελλοντική κουλτούρα της”, A. Μπέιλι §
